Студопедия
Случайная страница | ТОМ-1 | ТОМ-2 | ТОМ-3
АрхитектураБиологияГеографияДругоеИностранные языки
ИнформатикаИсторияКультураЛитератураМатематика
МедицинаМеханикаОбразованиеОхрана трудаПедагогика
ПолитикаПравоПрограммированиеПсихологияРелигия
СоциологияСпортСтроительствоФизикаФилософия
ФинансыХимияЭкологияЭкономикаЭлектроника

Канин Шура вермасьö аскöттяс

МЕДБÖРЬЯ ТУЙ | ЛЁК КАЙЛÖН УДЖ | ОРСÖТЧИСЬ ОШ | СЕВАЛÖН ВÖТ | НИМЛУН КЕЖÖ ТОРТ | Мый вермö аркмыны, кöр мортлöн öшас он | Чикаляка паськöтö ассис олан | Лэбис ыджыт тыри-ёр | Эмöсь жö бур отирыс! | Мый и керсьö! |


Читайте также:
  1. В.Формування кісткової тканини
  2. Гнійно-запальні захворювання м’яких тканин у дітей. Гострий та хронічний гематогенний остеомієліт у дітей.
  3. Канин Шура да Лег-лег вирскöны ныррезöн
  4. Канин Шура да Лег-лег Чойкарын
  5. Нравств-фил. проблемы (Трифонов, Маканин, Ким)
  6. Тема: Деформаційні властивості біологічних тканин.

 

Кымöрыс гудыртчис да волькалiс, дзик сiйö шебрöтiсö паськытся-паськыт руд одеялоöн, и öтöрыс нач гажтöм лоис. Лагерьын лöнь и эшö гажтöмжык.

А мед ни гажтöм, натьтö, Канин Шуралö.

Пукалö сiя акацияэз коласын и думайтö Чикаляка йылiсь. Жалейтö сiйö, оз ни вид.

Кыдз он жалейт ловьясö? Да эшö, позьö шуны, ассит пиянöс. Кöть и Канин Шура эз пияв, да эд сiя сёравно сысянь шогмис. И Вабай сiдз висьталiс: «Сiя тэнат, и сы понда тэныт ответ видзны».

Гажтöмтчö шудтöм художник, сьöлöмыс и юрыс висьöны.

Эттшöм гажтöмыс сылö вöлi сэк, кöр мамсö больницаö водтöтлiсö. Мамыстöг быдса неделя шогалiсь моз олiс. И вöлi ыджыт гаж, кöр ая-зона мамсö вайöтiсö гортаныс. Да не öтнасö — кагаöн.

Айыс висьталiс:

— Мамыт соёк тэныт босьтöма, пестунавны пондан.

Эна кыввезсянь зоночкалö бöра гажтöм лоис. Öткö, сысянь, что айыс бöбöтчö (кагаэз оз вузассьö, нiйö чужтö мам!), а мöдкö, что ковсяс пестунавны.

И пестуналiс. А пестуналiкас немымда эз гажтöмтчы. Нельки сьывны велалiс да сiдз бура, что кагасö мамысся буржыка пондiс онмöсьтны.

А öнi то бöра пестун кодь лоис.

Чикаляка... Кытöн сiя?

Кöть и старик висьталiс, что пон öмö шедiс, а не сiдз вöлöма: понсö вöтiсö, а сы öмын — кучиковöй тапочка.

Öдöлейтöны думаэс, юр дзескöтöны.

Кыдз этö картонкаись аканьлöн лоис мывкыд, кыдз велалiс сёрнитны? Мыйсянь сымда тöдö да вежöртö?

Может, сысянь, что картонкаыс, кöдаись шогмис Чикаляка, дыр ни олö му вылас и берсясö адззывлiс? Эд сiя кöркö вöлi кöз, адззывлiс зэрсö и лымсö, тöдлiс мортсö и ошсö, машинасö и додьсö. Сэсся вöлi кер, сыбöрын — чаг. Чагсис пуисö каша, кашасис машина быгрöтiс сöчöн, а сöчöнсис шогмис картон. А картонсис...

Сэтчö кинкö видiс зоночкасö:

— Баббöв! Тэ баббöв!

Канин Шура тöдiс, кин этадз видчö: попугай. Бергöтчис шы вылас, адззö: акация ув вылöт вештасьö попугай. И висьтавлö велöтöм кыввесö, висьтавлö кокнита, сьылöмöн.

Сылö гажа!

Гажа сысянь, что не клеткаын?

Али сысянь, что панталiс мортöс?

А мортыслöн сэк жö оссис дума: кутны! Кутны да бöр клеткаö — гажтöмас!

— Лок ме дынö, Попа!

Эз ештö нiя баитчыны, Канин Шураöс пондiс кытсавны Лег-лег:

— Канин! Тэ дынö бабыт локтiс! Баб локтiс — эта и бур, и умöль.

Бур, что гöснеч вайис. Умöль, что сёравно пырас Вабай дынö, и сiя висьталас жугдöм зеркало йылiсь, Чикаляка йылiсь. Но мунны бабыс дынö колö. Мый сэтöн керан?

Ворота дорын сулалiс баб, да не Канин Шуралöн.

Зоночка падмис: «Мыйлö ме сылö?»

— Тэ Канин Шура?

— Канин Шура, — гусьöн горöтчис зоночка да пондiс видзчисьны, мый шуас локтiсьыс.

— Ловья аканёк тэнат вöлi?

— Вöлi, — смевжыка ни шуис Канин Шура. — Вöлi, да öшис.

— Чойкарын хулиганитны пондöтчö. Сiйö колö кутны, — и старуха висьтасис, кыдз сы шогья дзебсисис Чикаляка.

А эта кадö.

 

Чикаляка пируйтö

 

Матын ни вöлi рыт, а йöрмöм Чикаляка сё сунасис ящиккес сайын. Ящиккес вöлiсö уна, нылöн и дорыс эз тыдав. Эта пленiсь Чикаляка ачыс некыдз эз вермы петны.

Беда, беда!

Сэтшöм жö бедаись сiя мездiс урöс, кöрымкайöс, попугайöс, а кин сiйö мездас?

И горöтлiс, и нырнас сярöтiс, но быдöс этö кылiсö только ящиккес да кымöра рытыс. А нiя — оз отсасьö. Отсасьöны только ловьяэс. Да и то не быдыс.

Вöлi сэтшöм лöнь, что Чикаляка пеллезын пондiс сильöтны гусь сильканок — силь-силь-силь! А этасянь — недолыт, и Чикаляка аскöттяс пондiс баитны. Ачыс юасьö, ачыс жö ответтэсö видзö, кыдз бытьтö юасьö мöдiк:

— Тэ — Чикаляка?

— Чикаляка.

— Мыля папыт дынiсь пышшин?

— Повзи да.

— Мыля повзин?

— Челядьыс унаöсь да.

— Мыля унаöсь?

— Гожум да.

— Мыля гожум?

— Медбы гажöтчисö челядьыс. И ме.

— Дак мыля инö гажасис пышшин?

— Повзи, мыся! Эн разь кыв, сола пель?..

Видчыштiс аскöттяс, и горзыштiс, да этасянь нем буржыкыс эз ло. Эшö öддьöнжык дзескалiс и мыдзис. И полöмыс пондiс петны.

Кöть и картоновöй, да ловья эд, а быд ловьяыс сё ни мыйиськö полö...

Чу, кинкö кышöтö!

Лöньсис, юрсö пельпоннэзас кыскис, бытьтö дзебсисис.

Одзас тюк петiс ёся рожа: кузьмöса чук, чели-пели уссэз, сувтöтöм пеллез.

Чикалякалöн сьöлöмыс пик мунiс, сiя казявтöг чирöстiс:

— Ой, папа!

Ёся рожа вешшыштiс бöрлань, вöрöтыштiс шочыник уссэзöн да мыччалiс ёся пиннез. Чикалякалö лоис вежöртана: эта — лёк зверь. Эттшöмыс куж-каж сёяс сюррес сорöн.

Кышöтöмыс кылiс и мышкас.

Чикаляка бергöтыштiс, мымда позис, юрсö и öт синнас казялiс: бöж дынас сибöтчö мöдiк сэтшöм жö зверь! И сiдз повзис, сiдз повзис, что ачыс эз казяв, кыдз летöвтчис вывлань да петiс ящиккез вевдöрö!

Бöрсяняс петiсö лёк зверрес, и Чикаляка гыж-вач кайис стена кузяс да гыжжезнас кутчисис кытшöмкö гöпокö.

И кысь сымда выныс адззисис?

И мыля бордыс абу зубыт?

Петiс пленсис! И пышшис зверрез öмись!

Гажöн нёджжöвтiс увлань и сьöлöмыс бöра пик мунiс:

— Ой-ёй-ой мый вылына!

А стенаыс волькыт, топ ки долонь — кыдз эссянь лэдзчан? А усян — кыкнан коктö чегöтан.

— Отсалö, отсалö меным! — горöтлö повзьöм герой, да кин сiйö кылас эстöн? Кылiс тöлок да тэрмасьöмöн локтыштiс сы дынö и пöльтыштiс бöжсö. Чикалякалöн гыжжез нильдiсö, и беднöйка усис улö, кытöн чорыт ящиккез да лёк зверрез. Но усис небыта, некыт эз дойд: инмис идзаса ящик пытшкö!

Видзöт тэ, кыдз овлö!

Чикаляка петiс идзассис да котöртiс туй дорö. Сэтчин — отир. И вöлись кылiс, кыдз везгö-сималö кынöмыс — терпитны оз позь.

Адззö: турунас воробейез гуддисьöны — сёянок öктöны, и тожö кокыштiс паськыт кора турун.

Шöма!

Кокыштiс мöдiкö — дука!

Кокыштiс куимöтö — курыт!

А кынöмыс мидзöвтö!

Котöртiс туй кузяс сэтчин, кытöн уна керкуэз.

Öтiлаын курöггез оча ныр сувтöмась да мыйкö кокöны — и юр оз лэбтö.

Тшыг Чикаляка бордпавйöн уйыштiс ны дынö, но сэтчö кинкö кыдз гортас:

— Тэ-тэ-тэ кытчö!

Видзöтö: сы дынö важнöя локтö ыджыт сера петух. Синнэс лöгöсь, нырыс ён, гыжжес кузьöсь!

Шед сылö — перкьяс бордтывветö.

Ылöжык сы дынсянь, ылöжык!

А кынöмыс кишкаэсö нималö.

Кысь нö сёянсö адззыны?

А старухаыс мый шуис? Столовöйын пö вердöны. Öддьöн чöскыта.

Юавны бы кинлiськö, кытöн столовöйыс, да матын öтiк морт абу. И кытчö нiя лоисö?

Öдва ни коккесö вешталö, но тшыг кынöмыс вашöтö кошшисьны. И петiс мöдiк улицаö. Сэтöн öтiк керку дынсянь руалiс öддьöн ни чöскыт дук — öмын дуль сöдзö.

Ляшмасис сэтчинöдз. А сiя керкуыс вöлöма кафе. И вердöны сэтöн öтöрас, дöраись крыша увтын.

Вон кык мужик сёйисö — юисö, сигареттэз öзтiсö да мунiсö керку пельöс сайö. А сёянсö мымда колисö — сизим Чикалякалö тырмас!

Дзир-бар керис тшыг акань — некин абу. И скок стул вылö, стул вывсянь — пызан вылö. Öмтырьяс кокыштiс нянь, курччöвттöг ньылыштiс да виньдыны пондiс. Учöтик стаканiсь казялiс сöдз ваок да горша юис.

А ваыс сэтшöм курыт, сэтшöм курыт — öм пытшксö и горшсö кöс сотiс.

И кин сэтшöм курытсö юö?

Кашляйтны пондiс, семдiс — ловзисьны оз вермы.

Кватитiс капуста — сола!

Учöтик бекöрокын мыйкö чочком тыдалö. Думайтiс, ма, и сап да сап öмтырьяс!

А сiя курытся-курыт, синва пичкö! (Тёритöм хрен шедöма.)

— Беда тай, — öдва ловзисис Чикаляка. — Быдöс я мый я сэтшöм сёяныс? Казялiс рисовöй каша. Лэбтö-сёйö, а сёяныс ачыс öмас сылö да горшас пырö, Но...

Чикалякалöн и эстöн шудыс вöлöма учöт: мужиккес локтiсö бöр. Одзисьыс казялiс деньгатöм сёйисьсö, сувтiс да шушкö мöдыслö: — Видзöт жö, сьöд кульыс мый керö!

Мöдыс вашкö гусьöник:

— Ровно кыр бы, а чочком нинкöма... И бордыс... Заводнöй чача, тыдалö.

— Вай кутам, — шуис одзисьыс. Сiя чöвтiс пиджаксö, кок чуннез вылас пырис крыша увтö.

Тшыг акань кок да кок, кок да кок — нем оз адззы. Только и кылö, кыдз кашанас кынöмыс тырö.

— Оппа! — мужикыс чапкис пиджаксö кортöм гöсьыс вылö. — Шедiн, сьöд куль! Но сьöд кульыс — пурк! И петiс пиджак увтсис. Петiс, чеччöвтiс джоджö да сунгисис цветтэз коласö — мун адззы сэтчинiсь сiйö!

Мужик мöдiс вöтчыны сы сьöрö да пиджак сорнас кыскис джоджас джын юан-сёянсö, жалейтöмöн горöтчис:

— То тай кыдз сьöд кульыс потшшуйтiс! Мöдыс сералöмöн сьылöтö ёртсö:

Костя кай кутöма,

Не простöй шедöма:

Грання нырока,

Чочком нинкöмока...

Локтiс официант — ах да ох!

И тшöктiс вештыны не только юан-сёян понда, но и жугдöм посудаыс понда. А эта коста...

 


Дата добавления: 2015-11-16; просмотров: 54 | Нарушение авторских прав


<== предыдущая страница | следующая страница ==>
Чикаляка веськалiс| Канин Шура да Лег-лег Чойкарын

mybiblioteka.su - 2015-2024 год. (0.012 сек.)