Жоғарғы сынып оқушыларының өзін-өзі бағалау әрекетінің кәсіп таңдауға әсері

Орындаған: А.Калиева

Жетекшісі: аға оқытушы А.Б.Назбиева

Зерттеу мақсаты: жасөспірімдердің өзіндік бағалауының болашақ кәсіп таңдауға әсерін анықтау.

Зерттеу объектісі: жасөспірімдердің өзін-өзі бағалау әрекеті

Зерттеу пәні: жасөспірімдердің өзін-өзі бағалау әрекетітің деңгейінің ерекшеліктері.

Зерттеу болжамы: жоғарғы сынып оқушыларының өзіндік бағалауы болашақ кәсіп таңдауға әсерін тигізеді.

Зерттеу міндеттері:

1) өзін-өзі бағалау ұғымының педагогикалық психологиялық әдебиеттерде қарастырылуын талдау;

2) өзін-өзі бағалау, кәсіби анықталу түсінігінің мазмұнын ашу;

3) жеткіншектердің өзін-өзі бағалауына байланысты мәліметерді жинау;

4) жеткіншектердің қай кәсіп иесіне бейімділігі бар екенін анықтау;

5) өзін-өзі бағалауды анықтауға мүмкіндік беретін әдістер мен әдістемелерді қарастыру;

6) жеткіншектерінің өзін-өзі бағалауын эксперименталды зерттеу;

7) зерттеу нәтижелерін өңдеу.

Зерттеу әдістері:

1) С.А. Будассидің тұлғаның өзіндік бағалауын зерттеу әдістемесі;

2) Д.Холландтың «тұлғаның типтерін анықтау тесті» алынды;

3) Климовтың «Дифференциалды-диагностикалық сұрақтамасын»;

Эксперимент нәтижесін өңдеудің математикалық-статистикалық әдістері:

1) пайыздық үлесті табу;

2) орташа арифметикалық шаманы анықтау;

3) квадраттық ауытқуды табу;

4) Пирсон коэффициенті.

Зерттеу базасы: Шығыс Қазақстан облысы, Шемонаиха орта мектебі.

Негізгі нәтижелер мен қорытынды

Нәтижесінде Климовтың әдістемесі бойынша мамандық типтердің, Холландтың әдістемесіндегі типтерінің арасындағы байланысты таптық. Оны біз төмендегідей етіп, сәйкестендірдік: реалист-техника, зияткер-табиғат, әлеуметтік-адам, конвенционалды-белгілік жүйе, әртістік-шығармашылық. Біздің қосымша болжамымыз бойынша жоғарыда аталған типтер бір-біріне сәйкес келген жағдайда, өзіндік бағалау орташа деңгейде болады. Өйткені оқушылар өз мүмкіндіктерімен таңдаған мамандықтарының арасындағы байланысты түсіне алады. Ал өз мүмкіндіктерінен төмен мамандықтарды таңдаған кезде, өзіндік бағалау төмен деңгейде болады. Тек айырмашылық төмен деңгейдің адекватты емес және адекватты төмендігінде.

Егер жеткіншектер өз мүмкіндіктерінен жоғары талапты қажет ететін мамандықты таңдаса, онда өзіндік бағалаудың жоғарғы деңгейі туралы айтуға болады. Мұнда да айырмашылық оның адекватты және адекватты еместігінде. Ендеше біздің жеткіншектердің өзіндік бағалауының кәсіп таңдауға әсері бар деген болжамымыз дәлелденді.

Практикалық маңыздылығы

Сонымен өзіндік бағалауды адекватты ету үшін мектеп психолог-тарының еңбегі қажет. Өйткені дұрыс таңдалған мамандық адам өмірінің маңызды бөлігі. Дұрыс тұлға болу үшін мамандықтың алатын орны ерекше екендігі белгілі. Бұл мәселені мектеп психологтарына ұсынуға болады.

Дата добавления: 2015-08-10