Баға деңгейінің өзгеруіне байланысты ынталандырушы ақша-несие саясаты

Экономикалық жұмысты бастау сәті В нүктесінде. Ақша жиынының өсуі LM¹ жағдайында өзгертеді, бұл жиынтық сұраныстың АD-ден АD^’-ге өсуінен көрінеді. А қисығының қозғалысы сұраныс инфляциясына алып келеді, ал баға Р₀-ден Р₁-ге өседі. Мұндай құбылыс нақты ақша ұсынысын азайтады және LM^’ қисығы солға LM^’’ жағдайына қозғалады. А нүктесінде қысқа мерзімдегі макроэкономикалық тепе-теңдік қалыптасады.

Шығындар инфляциясы жиынтық ұсыныстың құлдырауына әкеледі, AS қисығы солға қарай AS^’ деңгейіне қозғалады. Баға деңгейінің Р₁-ден Р₂-ге өсуі LM^’’ қисығын алғашқы LМ жағдайына әкеледі, өйткені нақты ақша ұсынысы тұрақты түрде төмендеп отырады. В^’ нүктесінде ұзақ мерзімді макроэкономикалық тепе-теңдік қалыптасады. Бұл тепе-теңдікте әлуетті өнім көлемі өндіріледі, пайыз мөлшерлемесі алғашқы R₀ деңгейінде, ал баға Р₀-ден Р₁-ге өскендегі деңгейінде. Ұзақ мерзімде ақша жиынының өсуі, нақты айнымалы шамалардың тұрақты болған кезінде, тек қана бағаны өсіретіндігі анық. Бұл құбылыс экономикада ақшаның бейтараптылығы деп аталып кетті.

R LM P AS’

В (В’) LM’’

LM’ B’ AS

R₀ R₀

R_{2 А} R₂ А

R₁ С

IS R₁ AD’

B AD

Y₁ Y Y

Y* Y₂ Y* Y₁

16-cурет.

Қысқа мерзімді кезеңде ақша ұсынысының күрт, бір рет өсуі нақты және атаулы пайыз мөлшерлемелерін азайтады. Ұзақ мерзім кезеңінде екі пайыз мөлшерлемесі де тұрақты болады.

Егер ұзақ мерзімді кезеңде ақша жиыны өсетін болса, онда атаулы пайыз мөлшерлемесі өседі, ол күтілген инфляция деңгейінің өсуі есебінен болады. Ақша-несие саясаттары әрекеттерінің нәтижесінде болатын қысқа мерзімді атаулы пайыз мөлшерлемесінің төмендеуі жоғарыдағы айтылған мәселелерді жоққа шығара алмайды.

Фишер теңдеуі бойынша, ақша жиынының күтілген өсу қарқыны, нақты пайыз мөлшерлемесіне елеулі әсерін тигізбейді.

Қазыналық және монетарлық экспансия өнім көлемі мен жұмысбастылық өсуіне уақытша ғана әсер ете алады, бірақ экономикалық әлуеттің өсуіне себепші бола алмайды. Ұзақ мерзімді кезеңде экономиканың өсуін қамтамасыз ету мақсаты жиынтық ұсыныс саясатымен түсіндіріледі.

Негізгі түсініктер: инвестиция-жинақ, ақша нарығының тепе-теңдік қисығы,ақша-несие және бюджет-салық саясатының салыстырмалы тиімділігі, ығыстыру әсері.

Қайталау сұрақтары:

1.АD-AS және үлгілерінің бір-бірімен (өзара) байланысы.

2. IS-LM үлгісінің теңдеуі және негізгі айнымалылары.

3.IS және LM қисықтары

1. Ақша несие және салық-бюджет саясаттарының салыстырмалы тиімділігі
2. Жиынтық сұраныс қисығы.
3. Бағаның тұрақты деңгейінде АD-AS және IS-LM үлгісіндегі экономикалық саясат

Пайдаланған әдебиеттер:

1. Агапова Т.А., Серегина С.Ф. Макроэкономика. М: «Дело и Сервис»2001

2. ТарасевичЛ.С. Макроэкономика –СПб-2005

3. Макконнелл К., Брю С.,Экономикс/ Пер.с англ.-М.,2000

4. Р. Дорнбуш, С Фишер. Макроэкономика/Пер с англ.-М.,1997

Лекция

Дата добавления: 2015-10-31