Спектрхимиялық қатарды талдаңыз

Жіктелу энериясының мәні үлкейе түседі. d-деңгейшесін жіктеу қабілетіне орай лигандтар мынадай стехиометриялық қатар түзеді:

СО, СN^->NO >NH₃>NCS^->H₂O> H₂O>F^->Cl^->Br^->I^-

Кешендерді эксперименттік зерттеуден және квантмеханикалық есептеулерден табылған бұл спектрхимиялық қатардағы әрбір лигандтың өзінен кейін орналасқан лигандтарға қарағанда d-деңгейшесін күштірек жіктейтіні көрініп тұр.

Энергия d d (d_a) h QgR9CInaIjo77h+HBKsEp97pw6yZz0bCoCX2Cgu/UBR4HoYZtZA0gNUM0/HOdpiLrQ2XC+nxoBKg s7O2Enp3lpyNT8enWS/rn4x7WVKWveeTUdY7maTPjstBORqV6XtPLc3ymlPKpGe3l3Oa/Z1cdg9r K8SDoA9tiB+jh34B2f1/IB1G6ae31cFM0fXU7EcMCg7Bu9fmn8jDPdgPvwnDXwAAAP//AwBQSwME FAAGAAgAAAAhAO52BgXZAAAABwEAAA8AAABkcnMvZG93bnJldi54bWxMjsFOwzAQRO9I/IO1SFwq 6pBULQpxKgTkxoVCxXUbL0lEvE5jtw18PQsXOD7NaOYV68n16khj6DwbuJ4noIhrbztuDLy+VFc3 oEJEtth7JgOfFGBdnp8VmFt/4mc6bmKjZIRDjgbaGIdc61C35DDM/UAs2bsfHUbBsdF2xJOMu16n SbLUDjuWhxYHum+p/tgcnIFQbWlffc3qWfKWNZ7S/cPTIxpzeTHd3YKKNMW/MvzoizqU4rTzB7ZB 9QayZLmQqgQrUJJn6UJ498u6LPR///IbAAD//wMAUEsBAi0AFAAGAAgAAAAhALaDOJL+AAAA4QEA ABMAAAAAAAAAAAAAAAAAAAAAAFtDb250ZW50X1R5cGVzXS54bWxQSwECLQAUAAYACAAAACEAOP0h /9YAAACUAQAACwAAAAAAAAAAAAAAAAAvAQAAX3JlbHMvLnJlbHNQSwECLQAUAAYACAAAACEAYV5q b08CAABbBAAADgAAAAAAAAAAAAAAAAAuAgAAZHJzL2Uyb0RvYy54bWxQSwECLQAUAAYACAAAACEA 7nYGBdkAAAAHAQAADwAAAAAAAAAAAAAAAACpBAAAZHJzL2Rvd25yZXYueG1sUEsFBgAAAAAEAAQA 8wAAAK8FAAAAAA== "/> ^Δ_о d_ху, d_хz, d_yz (d_γ)  

Кристалдық өрістегі энергиялық деңгейлердің жіктелу шамасына кешентүзушінің заряды және ондағы d-электрондардың типі әсер етеді. Ион заряды өскен сайын D-мәні де үлкейеді, себебі лигандтар ионға жақынырақ орналасып d-деңгейшелердің көбірек жіктелуіне әкеледі. Периодтағы d-элементтердің 4-шіден 5-ші топшаға ауысқанда, әсіресе 6-периодқа барғанда біртипті кешендерінің жіктелу энергиясы байқаларлықтай артады. Бұл 4d және 5d орбитальдардың әсері 3d орбитальдарымен салыстырғанда ядро маңынан алысырақ кеңістікке таралады. Осыған байланысты 4d және 5d деңгейшелердегі орбитальдар 3d-ға қарағанда күштірек тебіліп, көбірек жіктеледі.

Кристалдық өріс теориясы октаэдр типтегі кешендерден басқа тетраэдрлі, квадратты және сызықты түріне де қолданылады. Мәселен, тетраэдр пішінді кешендерде d_e орбитальдар(d_ху, d_хz, d_yz ) d_a (d , d ) орбитальдармен салыстырғанда лигандтарға жақынырақ орналасқан. Демек олардың тебілуі күштірек болады да тетраэдр пішінді кешендегі d-орбитальдардың жіктелуі октаэдрлерде керісінше болады. Осылайша кешен түзушінің d-деңгейшесіндегі орбитальдар тетраэдрлік пішінді (Т) октаэдрге (0) қарағанда нашарлау жіктеледі. Оның жіктелу энергиясы 2 еседей төмендейді.

D_т= D₀

Жазық квадратты кешендердегі Z осінің бойында орналасқан d орбиталіне тікелей әсер ететін лигандтар болмағандықтан оның энергиясы төмен қалпында қала береді. Керісінше d , пен d_ху d_ху орбитальдарының жіктелуі күшейеді.

Дата добавления: 2015-07-14