| №
| Ереже
| Мысал
|
|
| Оқшауланған айқындауыштың екі жағынанда үтірқойылады.
| Мұнда,Алматы облысында, ауа райы салқын.
|
|
| Оңашаланған айқындауштың екі жағынан немесе зі анықтайтын мүшесімен екі араға сызықша қойылады.
| 1928 жылы Қазақстандағы тұңғыш оқу орны – ҚазПИ ашылды.
|
|
| Оңашаланған айқындауш бірыңғай мүше болып келсе, екі жағынан сызықшақойылады
| Құнанбайдың қасындағылар – Байсал, Қаратай, Сүйіндіктер -осы сөзге тоқтасты.
|
|
| Кейбір қосарлы айқындауыштар өздерінің айқындайтын сөзінен қос сөз сияқты дефис арқылы бөлінеді
| жер-ана, әйел-ана, телефон-автомат, инженер-механик, пәтер-мұражай, ақын-сазгер,
|
| ОҚШАУ СӨЗ
сөйлемнің құрамында тұрса да, басқа мүшелермен грамматикалық байланысқа түспейтін мүше.
|
| Қаратпа сөз
| Қыстырма сөз
| Одағай сөз
|
| Тыңдаушының назарын өзіне аудару үшін қолданылатын сөздер
| Сөйлеушінің ойға қатысты көзқарасын білдіретін сөз
| Сөйлеушінің түрлі көңіл – күйін білдіретін сөз
|
| Самат, ертең сынақ болады. Енді кезек сенде, қарағым.
| Меніңше, сенің айтқаның дұрыс. Бұларды, әрине, жасау керек
| Қап, оны кешке сұрау керек еді.
|
| Қыстырма сөздердің мағыналық түрлері
|
| №
| Ереже
| Мысал
|
|
| Қуаншыты, ренішті білдіреді
| Бағымызғ ақарай, амал қанша, абырой бергенде, өкінішке орай
|
|
| Сенуді, мақұлдауды, мойындауды білдіреді
| Сөз жоқ, бәсе, рас, әрине, шынында, дұрысында, негізінде, асылында, шыны керек, әлбетте
|
|
| Ойдың кіммен, қайдан екенін көрсетеді
| Меніңше, сіздіңше, оның пікірінше, оның айтуына қарағанда, оның жортуы бойынша
|
|
| Шамамен ғана я сенер-сенбестікпен айтылғанын білдіреді
| Сірә, мүмкін, тегі, кім біледі байқаймын, бәлкім
|
|
| Бір ойдың алдыңғы жақта айтылған оймен байланысын қорыту ретінде айтылады
| Олай болса, демек, сөйтіп, сонымен, қысқасы, айтпақшы
|
|
| Ой тәртібін білдіреді
| Біріншіден, екіншіден, бір жағынан, әуелі, ақырында
|
