Стандарттар мен мониторингті дайындаудағы статистиканың рөлін айқындаңыз.

Жалпы, “статистика деген не” деген сұраққа жауап іздейтін болсақ, статистика-ежелден келе жатқан қоғамдық ғылым. Басқа ғылымдарға қарағанда ерекшелігі- бұл нақты ғылым емес, өйткені статистика қолда бар мәліметтерді пайдалана отырып келешекке болжау жасайды, мәліметтерді жинағанның өзінде де толық қамтылмауы мүмкін. Алайда статистика шындыққа жақын көрсеткіштерді іздестіреді.

Статистика — мақсаты әр түрлі қоғамдық құбылыстарға жататын мәліметтерді жинақтау, реттеу, талдау және салыстыру болып табылатын қоғамдық ғылым.

«Статистика» термині латын тілінің статус(статус) деген сөзінен шығып, заттың жағдайы, күйі дегенді білдіреді. Бұл сөздің түбірі stato (стато) – «мемлекет» және statista (статиста) – «мемлекет білгірі» деген сөздерінен кейінірек статистика сөзі пайда болды. Бұл терминді алғаш неміс ғалымы Г.Ахенваль 1749 жылы мемлекеттану атты кітабын шығарып енгізді.

Әлеуметтік статистика – адамдардың өмірлік қызметі жағдайын және әлеуметтік қатынастың әр түрлі аспектілерін сипаттайтын барлық әлеуметтік құбылыстар мен процестерді зерттейді.

Қоғамда болып жатқан процесстердің сандық жағынан сапа жағымен салыстыратын пән статистика пәні боып табылады.Статистика тілі-сан,ал қоғам-статистиканы қамтитын обьектісі.Статистика қоғамдағы құбылыстың процестердің өзгеру көлемін,шамасын,деңгейін,есептеу санақ мәселелерін өркендеу,дамуының қарқынын зерттейді.Статистика жеке ғылым ретінде құбылыстық өзгерістің сан жөнінен қалыптасуының өзгеруінің заңдарын оның сапалық мәнімен байланыстыра зерттейді.Өнеркәсіп орнын дамыту мүмкіндігін және ондағы еңбеккерлер санына қарай жалақы қорына пайдаланылатын қаржы көлемін саралайды.

Статистикада жалпы сандық ақпараттарды қолданғанда,бір жағынан,жалпы заңдылықтарды сандық жағынан негіздеп,дәлелдерді немесе кейбір теориялық ұсыныстарды терістейді, ал екінші жағынан,нарықтық экономикадағы жаңа құбылыстарды,процестерді дұрыс бағалап,экономикалық теорияны одан әрі дамытады.Осыдан әлеуметтік-экономикалық статистиканың экономикалық теория,философия және өзге ғылымдармен байланысы көрінеді:математика (жоғары математика,ықтималдықтар теориясы және т.б.); салық экономика (қаржы,банк ісін ұйымдастыру,ауылшаруашылық экономикасы,өнеркәсіп экономикасы және т.б.); қоғамдық (тарих,әлеуметтану,саясаттану,демография және т.б.) сияқты ғылымның басқа да түрлерімен өзара байланыстылығын көруге болады.

Статистика жеке ғылым ретінде құбылыстың, өзгерістің сан жөнінен қалыптасуының, өзгеруінің заңдылығын, олардың сапалық мәнімен байланыстыра зерттейді. Өнеркәсіп орнын дамыту мүмкіндігіне және ондағы еңбеккерлердің санына қарай жалақы қорына пайдаланылатын қаржы көлемін саралайды. Ғылыми-техникалықпен табиғи жағдаймен қатар жетілдірілген ғылыми-техникалық өндірістің тигізетін әсері белгілі. Агротехникалық шараны уақытында жүргізуімен жердің құнарлылығы және қолайлы ауа райы дақыл түсімділігін арттырады. Тиісті экологиялық норманы сақтамаған өнеркәсіп табиғатқа, қоршаған ортаға орасан зор зиян тигізеді Мәселен, өнеркәсіптен бөлінген дұрыс тазартылмаған улы қалдық ауаны, суды былғайды. Мұның әсері өсімдік әлеміне, жан-жануар дүниесіне өте үлкен зиян келтіреді. Осылайша статистиканың бір саласы құбылыстың шамасын, олардың тепе-теңдік қатынасын және өзгеру заңдылығын зерттейді. Қоғамдық өзгерістің табиғи және техникалық дамуын және ғылым мен техниканың жетілуінің қоғамдық өзгеріске қаншалықты ықпалы бар екенін анықтайды.

Дата добавления: 2015-07-15