Читайте также:
|
|
5) банк, сақтандыру және өзге де қаржылық қызмет саласында;
6) мемлекетгік автомобиль жолдары желілерін және арнайы қаржыландыру тәртібі белгіленген инфрақұрылымның басқа да объектілерін күтіп ұстау және дамыту;
7) пошта байланысы және телекоммуникациялар, жалпы республикалық және халықаралық байланыс желілерін пайдалану;
8) денсаулық сақтау, табиғат қорғау, білім беру, әлеуметтік қорғау, ғылым, мәдениет және спорт салаларында өндірістік-шаруашылық қызметті жүзеге асыру;
9) бұқаралық ақпарат құралдары, баспа және полиграфия қызметі саласында өндірістік-шаруашылық қызметгі жүзеге асыру;
10) қылмыстық-атқару жүйесі саласында өндірістік қызметті жүзеге асыру;
11) мемлекеттік құқықтық тізілім жүргізуді қамтамасыз ететін қызметті жүзеге асыру.
Мемлекеттік кәсіпорын үшін жарғылық және резервтік капиталдарды құру көзделген. Кәсіпорынның жарғылық капиталының мөлшерін оның құрылтайшысы белгілейді, бірақ оның мөлшері кәсіпорынға берілген мүліктің жалпы құнынан аспауы керек және кәсіпорынды мемлекеттік тіркеуден өткізген күннен бастап белгіленген айлық есептік көрсеткіштің 10 000 мөлшерінен кем болмауы керек.
Жарғылық капиталдың мөлшері кәсіпорынның жарғысында көрсетіледі. Меншік иесі (құрылтайшы) жарғылық капиталды кәсіпорын мемлекеттік тіркеуден өту қарсаңында толығымен құруға тиіс.
Жарғыда көрсетілгеніндей, кәсіпорын резервтік капиталды құруға міндетті және ол жарғылық қордың 10 пайызынан кем болмауы керек, резервтік капитал белгіленген шамаға жеткенге дейін иелігінде қалған пайданың кем дегенде 5 пайызы осы мақсатқа бағытталуы тиіс.
Резервтік капиталдың қаражаты тек шығындарды жабу, бюджет алдындағы міндеттемелерді орындау, мемлекеттік несиелерді өтеу және кәсіпорынның басқадай қаражаты жеткіліксіз болатын жағдайда сыйақы төлеу үшін пайдаланылуға тиіс. Егер кәсіпкерлік қызметтің жекелеген түрлері туралы заң актілерінде жарғылық және резервтік капиталдарды қалыптастырудың өзге тәртібі мен мөлшері белгіленген болса, онда кәсіпорындар оларды осы актілерде көзделген мөлшерде құрады, бірақ ол Мемлекеттік кәсіпорындар туралы жарлықта көрсетілген шамадан (21-баптың 1-тармағын қараңыз), яғни айлық есептік көрсеткіштің 10 000 мөлшерінен кем болмауы тиіс.
Жарғылық және резервтік капитал кәсіпорынның орнықты қызмет істеуін қамтамасыз етуте және оның контрагенттер алдындағы өз міндеттемелерін орындауына арналған.
Кез келген коммерциялық ұйым секілді, мемлекеттік кәсіпорын өзіне пайда келтіруге тиіс, олай болмағанда, өз есебінен өзін ұстауды қамтамасыз етуге тиіс. Кәсіпорын шығынға ұшыраған жағдайды да естен шығармау керек. Мемлекет ез кәсіпорнын әлеуметтік маңызы болғанымен табыстың бір бөлігін алуға құқылы. Бұл ережені нақтылай келе, Кәсіпорын туралы жарлық мынаны көздейді: республикалық мемлекеттік кәсіпорындардың (ҚР Ұлттық Банкінің мемлекеттік кәсіпорындарын қоспағанда) таза табысының бір бөлігін аударым жасау нормативін ҚР Қаржы министрлігінің келісуі бойынша жоспарланатын жылдың алдындағы 1 мамырға дейін мемлекеттік басқару органы белгілейді. Коммуналдық мемлекеттік кәсіпорындардың таза табысының бір бөлігін аударым жасау нормативін жоспарланатын жылдың алдындағы 1 мамырға дейін жергілікті қаржы органдарымен келісе отырып, мемлекеттік басқару органы белгілейді.
Мемлекеттік кәсіпорындардың таза табысының бір бөлігі белгіленген нормативтер бойынша ҚР заңдарында белгіленген тәртіппен мемлекеттік бюджетке аударылуы тиіс.
ҚР Ұлттық Банкінің республикалық мемлекеттік кәсіпорындарының таза табысының бір бөлігі оның өзі анықтайтын мерзімде, мөлшерде және тәртіпте оның бюджетіне аударылуы тиіс.
Жоғарыда айтып өткеніміздей, мемлекеттік кәсіпорынның қызметі нәтижесінде алынған табыс (мемлекеттік емес заңды тұлғадан оның айырмашылығы осында) осы кәсіпорын қызметкерлерінің жеке басның баю көзі бола алмайды. Кәсіпорынның таза табысын бөлу тетігі ғана емес, сондай-ақ көрсетілген қызметкерлердің еңбегіне ақы төлеуді ұйымдастыру да осыған бағытталған.
Кәсіпорынның еңбекке ақы төлеу қорының мөлшерін жыл сайын мемлекеттік басқару органы белгілейді. Алайда еңбекке ақы төлеу түрлерін, штат кестесін, лауазымдық жалақы мөлшерін, сыйлық беру және өзге де сыйақы жүйесін белгіленген еңбекке ақы төлеу шегінде кәсіпорын өзі анықтайды.
Кәсіпорын басшысының, оның орынбасарларының, бас (аға) бухгалтердің лауазымдық жалақысының мөлшерін, оларға сыйлық беру және өзге де сыйақы жүйесін мемлекеттік басқару органы белгілейді.
Заңды тұлға болғандықтан, кәсіпорын өзінің міндеттемелері бойынша өзіне тиесілі мүліктің бәрімен дербес жауап береді.
Мемлекет кәсіпорынға тиесілі мүліктің меншік иесі бола тұрса да, құрылтайшының (уәкілетті органның) іс-әрекетінен банкроттыққа ушыраудан басқа жағдайларда кәсіпорынның міндеттемелері бойынша жауап бермейді. Мұндай жағдайларда мемлекет несие берушілердің талаптарын қанағаттандыру үшін кәсіпорынның қаражаты жеткіліксіз болатын реттерде оның міндеттемелері бойынша жауап береді. Заң актілерінде кәсіпорынның міндеттемелері бойынша мемлекет жауапкершілігінің өзге де жағдайлары көзделуі мүмкін. Кәсіпорынның өзі болса, мемлекеттің не оның уәкілетті органының міндеттемелері бойынша жауап бермейді.
Оралымды басқару құқығымен мемлекет мүлкіне ие болған қазыналық кәсіпорын мемлекеттік кәсіпорынның екінші түрі болып табылады (АК-ның 104-бабының 1-тармағы).
Қазыналық кәсіпорындардың мақсатты құқық қабілеттілігі болады және Кәсіпорын туралы жарлыққа сәйкес белгілі бір қызмет түрлерін жүзеге асыру үшін құрылуы мүмкін, атап айтқанда:
төтенше және авариялық жағдайларда кен-құтқару және өзге де арнаулы жұмыстарды орындау, өрттен, су тасқынынан және басқа табиғи зілзалалардан қорғау;
қылмыстық-атқару жүйесі саласында өндірістік қызметті жүзеге асыру;
топографиялық-геодезиялық және картографиялық жұмыстар жүргізу;
денсаулық сақтау, табиғат қорғау, білім беру, әлеуметтік қорғау, ғылым, мәдениет және спорт салаларында өндірістік-шаруашылық қызметгі жүзеге асыру;
қызметтік үй-жайларды пайдалануды және мемлекеттік
органдардың жабдықтау функцияларын жүзеге асыру;
кеме жүзетін жолдарды және гидротехникалық құрылыстарды (шлюздерді) күтіп ұстау және дамыту;
мемлекеттің монополиясына жатқызылған салаларда қызметті жүзеге асыру.
Бұл тізбе жабық болып табылады және оның негізгі мақсаты -қазыналық кәсіпорындар саны өсуінің алдын алу.
Коммерциялық ұйымдар болып табылатын мемлекеттік кәсіпорындарға ғана таралатын шаруашылық жүргізу құқығынан өзгеше, оралымды басқару құқығында коммерциялық және коммерциялық емес ұйымдар болып саналатын мемлекеттік және мемлекеттік емес заңды тұлғалар болуы мүмкін. Қазыналық кәсіпорынның өзіне келетін болсақ, онда ол, біріншіден, мемлекеттік заңды тұлға болып табылады және, екіншіден, коммерциялық ұйымдардың қатарына жатады.
Шаруашылық жүргізу құқығының оралымды басқару құқығынан негізгі айырмашылығы белгілі бір заттық құқықты пайдаланатын заңды тұлға өкілеттігінің көлемінде (және тиісінше — дербестілік және жауаптылық деңгейінде) болып табылады.
Қазыналық кәсіпорын өзінің жарғылық қызметін қамтамасыз етуге қажетті мүлікті ғана оралымды басқару құқығы негізінде иемдене алады. Оның уәкілетті органның келісуінсіз негізгі қорға жататын мүлікті сатып алу-сату, айырбастау, сыйға тарту немесе өзге де мәмілелер негізінде алуға құқығы жоқ. Осы арқылы қазыналық кәсіпорынның ақша қаражаты қалай болса, солай жұмсалудан және ұтымсыз пайдаланудан қорғалады.
Шаруашылық жүргізу құқығындағы кәсіпорыннан өзгеше, заң қазыналық кәсіпорынды құру және қызметін ұйымдастыру жағдайлары ретінде онда жарғылық немесе резервтік капитал құруды көздемейді. Мұны былайша түсіндіруге болады: қазыналық кәсіпорындар шаруашылық қызметін шаруашылық жүргізу құқығындағы кәсіпорындармен салыстырғанда едәуір шағын және қатаң шектелген көлемде жүзеге асырады, сондай-ақ мемлекет қазыналық кәсіпорынның борыштары бойынша ортақ жауап береді. Бұл қазыналық кәсіпорынның несие берушілеріне олардың осы кәсіпорынға қоятын талаптарын қанағаттандырудың қосымша кепілдіктерін туғызады.
Қазыналық кәсіпорын өндіретін және өткізетін тауарлардың (атқаратын жұмыстардың, көрсететін қызметтің) бағасын уәкілетті орган белгілейді.
Қазыналық кәсіпорындардың монополиялық жолмен өндіретін тауарлардың (атқаратын жұмыстардың, көрсететін қызметтің) бағасын өсіріп жіберуіне жол бермеу мақсатында оларды мемлекеттік реттеуді бағалар мен тарифтерді реттеу жөніндегі орталық атқарушы органмен келісе отырып, уәкілетті орган жүзеге асырады.
Қазыналық кәсіпорынның қызметі уәкілетті орган бекітетін, мемлекеттік тапсырыс бөліп көрсетілетін смета бойынша өз табысы есебінен қаржыландырылады.
Қазыналық кәсіпорынның сметасы — бұл оның жұмсайтын шығындарының көлемін, мақсатты бағытын және тоқсандық бөлінуін айқындайтын тізімі.
Өз міндеттемелері бойынша өзіне тиесілі мүлкінің бәрімен жауап беретін шаруашылық жүргізу құқығындағы кәсіпорыннан және жалпы ереже бойынша осындай кәсіпорынның қызметіне жауап бермейтін меншік иесі — мемлекеттен өзгеше, қазыналық кәсіпорын — өз міндеттемелері бойынша өзінің билігіндегі ақшамен ғана жауап береді. Қазыналық кәсіпорынның қалған мүлкінен ақы өндіріп алуға осы кәсіпорын таратылатыннан басқа жағдайларда жол берілмейді.
Қазыналық кәсіпорын өз мүлкінің меншік иесінің міндеттемелері бойынша жауап бермейді. Қазыналық кәсіпорынның ақша қаражаты жеткіліксіз болса, оның міндеттемелері бойынша ортақ жауапкершілікті Қазақстан Республикасы немесе әкімшілік-аумақтық бөлініс көтереді.
Қазақстан Республикасы немесе әкімшілік-аумақтық бөлініс қазыналық кәсіпорынның шарттық міндеттемелері бойынша ортақ жауапкершілікті мемлекеттік тапсырысты орындау көлемінде ғана көтереді. Таратылатын қазыналық кәсіпорынның мүлкі несие берушілердің талаптарын қанағаттандыруға жеткіліксіз болатын жағдайларда мұның соңғылары осы кәсіпорын мүлкінің меншік иесі есебінен талаптың қалған бөлігін қанағаттандыру туралы сотқа талап қоюға құқылы (Мемлекеттік кәсіпорындар туралы жарлықтың 44-бабын қараңыз). Мынаған назар аудару керек: әдетте көрсетілетініндей, қазыналық кәсіпорынның меншік иесінің жауапкершілігі бюджет қаражатымен шектелместен, оның көзі ретінде қазынаның қаражатын білдіре отырып, айтарлықтай кең сипатты болады.
Шаруашылық жүргізу құқығындағы кәсіпорын да, қазыналық кәсіпорын да мемлекеттік кәсіпорынның түрлері болғандықтан, кәсіпорынның бір түрін оның екінші түрі етіп, қайта құру туралы мәселе тууы мүмкін. Бұл, әдетте, шаруашылық жүргізу құқығындағы кәсіпорынды қазыналық кәсіпорын етіп қайта құру мәселесіне қатысты болады. Кәсіпорын туралы жарлық кәсіпорынды қайта құру туралы шешім мынадай жағдайларда міндетті болып табылады деп көрсетеді (Мемлекеттік кәсіпорындар туралы жарлықтың 45-бабын қараңыз): шаруашылық жүргізу кұқығындағы республикалық кәсіпорынды қазыналық кәсіпорын етіп қайта құру уәкілетті органның ұсынысы бойынша ҚР Үкіметінің шешімімен, ал коммуналдық кәсіпорынды қайта құру — жергілікті атқарушы органның шешімімен жүргізіледі. Шаруашылық жүргізу құқығындағы кәсіпорынды қазыналық кәсіпорын етіп қайта қүру жөніндегі барлық шығын, сондай-ақ кәсіпорында жеткілікті қаржы болмаған жағдайда қайта құрылатын кәсіпорынның несие берушілермен есеп айырысуы тиісті бюджеттің есебінен жүзеге асырылады.
Шаруашылық жүргізу құқығындағы кәсіпорын негізінде құрылған қазыналық кәсіпорын оған бұрын бөлінген мемлекеттік мүлік пен ақшалай қаражат, сондай-ақ жерді пайдалану, табиғатты пайдалану, жер қойнауын пайдалану, квотаны, лицензияны және бұрын жасалған шарттарды беру жөнінен, егер соңғылар жаңадан құрылған қазыналық кәсіпорынның мәні мен мақсатына сәйкес келсе, қайта құрылған кәсіпорынның құқықтық мұрагері болып табылады.
Шаруашылық жүргізу құқығындағы кәсіпорын қазыналық кәсіпорын болып қайта құрылған кезде оған бекітіліп берілген мүліктің құқықтық режимі кәсіпорынды қайта құру туралы шешім қабылданған сәттен бастап шаруашылық жүргізу құқығынан оралымды басқару құқығына ауыстырылады.
Ең соңында мынаны атап көрсетеміз: қазыналық кәсіпорынның құқықтары мен дербестігінің шектеулілігіне, (Кәсіпорын туралы жарлық мұндай өзгеру мүмкіндігін көздейді). Мәселен, республикалық кәсіпорынға жататын еншілес кәсіпорын ҚР Үкіметінің шешімімен шаруашылық құқығындағы әдеттегі кәсіпорын болып қайта құрылуы мүмкін.
Еншілес кәсіпорынды еншілес шаруашылық серіктестікпен шатастырмау керек — мұның екіншісі қашан да жеке меншікке негізделген, ал еншілес кәсіпорын — қашан да мемлекеттік кәсіпорын болады.
10 тақырып. Коммерциялық емес ұйымдар
10.1. Жалпы ұғым.Мекеме.
10.2.Қоғамдық бірлестік.
10.3.Қоғамдық қор.
10.4.Тұтыну кооперативі.
10.1. Жалпы ұғым.Мекеме. Өз қызметінің негізгі мақсаты кіріс түсіруді көздемейтін және алынған таза кірісті қатысушылар арасында бөлмейтін ұйым коммерциялық емес ұйым болып табылады. Коммерциялық емес ұйымдардың қызметін АК, Коммерциялық емес ұйымдар туралы заң, коммерциялық емес ұйымдардың жекелеген түрлері туралы заңдар және заңға тәуелді нормативтік актілер реттеп отырады.
Коммерциялық емес ұйым болып табылатын заңды тұлға мекеме, қоғамдық бірлестік, акционерлік қоғам, тұтыну кооперативі, қоғамдық қор, діни бірлестік нысанында құрылуы мүмкін (АК-ның 34-бабының 3-тармағы). Коммерциялық ұйымдардың тізбесіне қарағанда, бұл тізбені толық деуге болмайды. Заң актілерінде коммерциялық емес ұйымдардың өзгеше нысаны бегіленуі мүмкін. Коммерциялық емес ұйымдар туралы заңның 17-бабының 2-тармағына сәйкес нотариалдық палаталар, адвокаттар алқалары, сауда-өнеркәсіп палаталары, аудиторлар палаталары, меншік пәтер иелері кооперативтері және басқа да коммерциялық емес ұйымдар өзге де ұйымдық-құқықтық нысанда құрыла алады.
Коммерциялық емес ұйымдар әлеуметтік, мәдени, ғылыми, білім беру, қайырымдылық, басқару мақсаттарына қол жеткізу; азаматтардың және ұйымдардың құқықтарын, заңды мүдделерін қорғау; даулар мен жанжалдарды шешу; азаматтардың рухани және өзге қажеттіліктерін қанағаттандыру; азаматтардың денсаулығын сақтау, қоршаған ортаны қорғау, денешынықтыру мен спортты дамыту; заң көмегін көрсету үшін, сондай-ақ қоғамдық игіліктерді және өз мүшелерінің (қатысушылардың) игіліктерін қамтамасыз етуге бағытталған басқа да мақсаттарда құрылуы мүмкін (Коммерциялық емес ұйымдар туралы заңның 4-бабының 1-тармағы).
Коммерциялық емес ұйым кәсіпкерлік қызметпен өзінің жарғылық мақсаттарына сай келуіне қарай ғана айналыса алады (АК-ның 34-бабының 3-тармағы). Коммерциялық ұйымдардан өзгеше, коммерциялық емес ұйымдар салық төлеу жеңілдігін пайдаланады. Бұл оларды тартымды ұйым ете түседі, өйткені көптеген коммерциялық емес ұйымдар белгілі бір нысанда кәсіпкерлік қызметпен айналысады. Одан түсетін кірістер, әдетте, коммерциялық емес ұйымдар қызметін қаржыландырудың негізгі көзі болып табылады (бұл негізінен қоғамдық бірлестіктерге қатысты).
Мекеме. Басқа заңды тұлғалардан өзгеше, мұндай заңды тұлғаның өз құрылтайшысына тәуелділігі әлдеқайда күшті болады. Азаматтық құқықтың кез келген субъектісі мекеме құруы мүмкін, яғни мекеме меншіктің мемлекеттік те, сондай-ақ жекеменшік те нысандарында құрылуы мүмкін. ТМД елдерінде көбіне мемлекеттің әр түрлі басқару, білім беру, медициналық және т.с.с. функцияларын атқаратын мемлекеттік мекемелер құрылады.
Азаматтық кодексте жеке меншік мекемеге мынадай анықтама берілген: басқару, әлеуметтік-мәдени немесе өзге де коммерциялық емес сипаттағы қызметтерді жүзеге асыру үшін меншік иесі құрған және қаржыландыратын ұйым мекеме деп танылады (АК-ның 105-бабының 1-тармағы).
Мемлекет ҚР Конституциясы мен заңдарына сәйкес немесе ҚР Президентінің, ҚР Үкіметінің және астана, облыстар, республикалық бағыныстағы қалалар өкімдерінің шешімдеріне сәйкес құрылатын және егер заң актілерінде қосымша қаржыландыру көздері белгіленбеген болса, мемлекеттік бюджет есебінен ұсталатын мекеме мемлекеттік бюджет есебінен ұсталатын мекеме мемлекеттік мекеме деп танылады (АК-ның 105-бабының 2-тармағы). Мемлекеттік мекемені құруда оның аумақтық қызмет ету аясы (республикалық, жергілікті немесе аймақтық) айқындалуы тиіс.
Коммерциялық емес сипаттағы кез келген мақсат үшін мекеме құрылуы мүмкін. Мысалы, басқару, білім беру, медицина, ғылыми-зерттеу, мәдени және т.с.с.
Мемлекеттік органның құзіретін, құрылымын, ведомстволық бағыныстылығын және оның функциясын жүзеге асыруға байланысты басқа да мәселелерін заңдар немесе осы мемлекеттік органдарды құру жөніндегі жеке актілер айқындайды.
Егер мемлекеттік мекемелер азаматтық-құқықтық қатынастарға мемлекеттің атынан емес, өздеріне смета бойынша бөлінген мүліктің шегінде өз атынан қатысатын жағдайда, олар мекемелер ретінде қарастырылады (ғимараттарды жалдау, кеңсе құралдарын, жабдықтарды, жиһаз сатып алу-сату шарттарын жасасады, келтірілген зияннан туатын міндеттемелер бойынша жауапты болады, басқа да азаматтық-құқықтық іс-қимылдар жасайды).
Мемлекеттік органдар болып табылатын мекемелер тиісті нормативтік актінің негізінде құрылады және мемлекеттік мекемелер үшін белгіленген заңдар бойынша тіркеуден өтуі тиіс. Қазақстан Республикасы немесе мемлекет уәкілеттік берген мемлекеттік орган мемлекеттік органдар болып табылатын мекемелердің құрылтайшылары болады. Мемлекеттік меншікті иелену, пайдалану, билік ету құқығы белгіленген тәртіппен берілген мекемелерді қоспағанда, мемлекеттік мекеме басқа заңды тұлғаны құра алмайды, сондай-ақ оның құрылтайшысы (қатысушысы) бола алмайды (АК-ның 105-бабының 3-тармағы).
10.2. Қоғамдық бірлестік. Қазақстан Республикасында саяси партиялар, кәсіптік одақтар және азаматтардың заңдарға қайшы келмейтін, өздерінің ортақ мақсаттарына жету үшін ерікті негізде құрған басқа да бірлестіктері қоғамдық бірлестіктер болып танылады (АК-ның 106-бабының 1-тармағы). Қоғамдық бірлестіктің құқықтық жағдайын АК, "Қоғамдық бірлестіктер туралы" 1996 ж. 31 мамырдағы заң, "Саяси партиялар туралы" 2002 ж. 15 шілдедегі заң, "Кәсіптік одақтар туралы" 1993 ж. 9 сәуірдегі заң және басқа да заң актілері айқындайды. Қоғамдық бірлестіктер туралы заңның күші, діни бірлестіктерді қоспағанда, шетелдік және халықаралық коммерциялық емес, үкіметтік емес бірлестіктердің Қазақстан Республикасы аумағында құрылған және жұмыс істейтін құрылымдық бөлімшелерінің (филиалдары мен өкілдіктерінің) қызметіне таралады.
Қоғамдық бірлестіктер азаматтардың саяси, экономикалық, әлеуметтік және мәдени құқықтары мен бостандықтарын іске асыру және қорғау, белсенділігі мен ынталылығын дамыту; кәсіби және әуесқойлық мүдделерін қанағаттандыру; ғылыми, техникалық және көркем шығармашылығын дамыту; адамдардың өмірі мен денсаулығын сақтау, айналадағы табиғи ортаны қорғау; қайырымдылық қызметке қатысу; мәдени-ағарту, спорттық-сауықтыру жұмыстарын жүргізу; тарих және мәдениет ескерткіштерін қорғау; патриоттық және адамгершілік тәрбие беру; халықаралық ынтымақтастықты кеңейту және нығайту; Қазақстан Республикасының заңдарында тыйым салынбаған өзге де қызметті жүзеге асыру мақсатында құрылып, жұмыс істейді.
Мақсаттары немесе іс-әрекеттері конституциялық құрылысты күштеп өзгертуге, Қазақстан Республикасының тұтастығын бұзуға, мемлекеттің қауіпсіздігін әлсіретуге, әлеуметтік, нәсілдік, ұлттық, діни, тектік-топтық және рулық араздықты өршітуге бағытталған қоғамдық бірлестіктер құруға және олардың қызметіне, сондай-ақ заңдарда көзделмеген әскерилендірілген құамалар құуға тыйым салынады.
Дата добавления: 2015-10-29; просмотров: 203 | Нарушение авторских прав
<== предыдущая страница | | | следующая страница ==> |
Азаматтың есімі және тұрғылықты жері. Азаматтық хал-ахуал актілері 8 страница | | | Объема тренировочных средств 1-го недельного микроцикла. |