Су баланссын есептеу 5 страница

2. Жыныс органдарын жуғаннан кейін зәрдің ортанғы бөлігін алады.

3. Жедел түрде лабораторияға апарылып, тексеріледі.

Зәрді диастазаға тексеру

Таза, құрғақ ыдысқа 50 мл. жања шыққан зәрді жинап, жылы түрінде лабороторияға жеткізеді.

16.6.Нәжісті тексеру

Нәжістің қорытындысыныњ дєл болуы пациенттіњ дұрыс дайындалуынан, дұрыс жиналѓандыѓынан, сақталуынан және лабораторияға жеткізілуінен байланысты. Нәжістің анализіне сипаттама беруі екі түрге бөлінеді: а/ макроскопиялық,

б/ микроскопиялық.

Нәжісте бұлшық еттің талшықтары болса – креаторея деп атайды; крахмал болса – амилорея; майлы қышқылдар болса – стеаторея деп атайды.

Нәжісті 8-12 сағаттан кешіктірмеу керек, сақтау температурасы 3-5⁰С болуы керек.Нәжісті шыны таза құрғақ ыдысқа жинауы керек. Сабын, жыныс органдарының бөліндісі болмауы керек.

Нәжістіні жалпы, немесе копрологиялық анализге, жасырынды қанға, құртқа, бактериологиялық қарапайымдарды тексеруге бөледі.

Нәжісті копрограммаға тексеру

Дәрілер ќабылдауын тоқтату: (әфедрин, прозерин, әлсіздендіретін дәрілер, висмут, темір, барий сульфат т.б.).

3 күн бұрын тексеріс алдында темірі бар тағамдарды ішпеу керек (ет, балық, жасыл түсті жемістерді). Тағамның сіңуін тексеру үшін арнайы диета қолданады.

Шмидт ем-дємі 4-5 күн бұрын тағайындалады: (кал 2250 ккал) немесе Певзнер ем-дємі (жалпы каллориясы 3250 ккал). Анализ үшінші, төртінші, бесінші күн өткеннен кейін үш рет жиналынады.

Шмидт ем-дємі (қорғаулық ем-дємі):

· Танертеңгілік 0,5 л сүт немесе шай, майы бар ақ нан, шала пісірілген жұмыртқа.

· Екінші танертенгілік тағам: 0,5 л сұлы ботқасы (сүтке пісірілген).

· Түскі тағам: 105 г майсыз ет, 200-250 г картоп.

· Екінші түскі тағам: 0,5 л шай немесе сүт, нан майымен.

· Кешкі тағам: 0,5 л сүт немесе суық сұлы ботқасы, ақ нан майымен, 1-2 жұмыртқа.

Норма бойынша: нәжісте тағам қалдықтары болмауы керек. Үш

рет тексергенде асқорыту м‰шелерін жұмысын тексеруге болады.

Копроскопия

Көрсеткіші	Сипаттама
Тәулігіндегі көлемі	100 – 250 г
Тығыздығы	Жұмсақ, тығыз
Қалпы	Цилиндр тәрізді
Түсі	Қоңыр
Реакциясы	Әлсіз сілтілі
Кілегей, қан	Жоқ
Бұлшық еттің талшықтары	Жоқ, бірен – саран
Дәнекер тіні	Жоқ
Майлы қышқылдар	Жоқ
Сабын	Бірен – саран
Өсімдік клеткалары	Бірен – саран
Крахмал	Жоқ
Иодофильдық флора	Жоқ
Кілегей, оксалаттар	Жоқ
Лейкоциттер	Бірен – саран

Нәжісті құртқа тексеру

Құрттардың бірнеше түрлері бар, олар токсикалық, аллергиялық әсерлер береді (аскаридоз, трихинеллез), ішектің шырышты қабаттарын зақымдандырып, тесуі мүмкін, қан кетуі жєне т.б. Барлық гельминттер пациенттерді жүдетеді, авитаминозға, қаназдыққа шалдықтырады. Нәжістің анализін құрғақ шыны ыдысқа пациенттен дайындықсыз алады.

Нәжісті жасырынды қанға тексеру

меіркештік технологиясы

Мақсаты: дұрыс жинау, сақтау, жеткізу.

Көрсеткіштері: асқорыту-ішек м‰шелерінен жасырынды қан кету.

Жабдықтар: судно, таза, құрғақ шынылы қақпақшысы бар ыдыс, жолдама, ағашты шпатель (бір рет қолданатын), латекстік қолғаптар.

Ескерту: ауызда, мұрында қан болмауы керек, геморрой, етек кірі болмау керек.

1. Пациентпен сенімділік қарым-қатынас жасау, мақсатын, барысын түсіндіру, келісімін алу.

2. Үш-төрт күн бойы жұмыртқа, ет, балық, алма, жасыл жемістер, дәрілер, темір дәрілер, висмут ішуге болмайды.

3. Қан нәжіске түспеу керек (етек кірі, геморрой).

4. Нәжісті танертең судноѓа жинау.

5. Резєњке қолғапты киіп, шпательмен 5-10 г нәжісті алып, құрғақ ыдысқа салу.

6. Ыдысты қақпақшамен жабу.

7. Қолғапты шешіп, ағаш шпательді жағып, қолғапты 2% бикарбонат натрий содысына 15 мин қайнату керек, немесе 10% лизол ертіндісіне 6 сағат зарарсыздандыру.

8. Қолды жуу.

9. Үй жағдайда жоғарғы жазылғанныњ бырлыѓын пациентке түсіндіріп, үйрету.

16.7.Фракциялық әдіспен асқазаннан сөл алу мейіркештік технологиясы.

Мақсаты: Асқазанның секреторлық қызметін зерттеу.

Құрал – жабдықтар: лоток, жіңішке асқазан зонды 20 мл шприц, қысқыш, 9 маркиленген ыдыстар, пентагастрин, резеңке қолғап.

Процедураға дайындау:

1. Қарым қатынас жасау, келісім алу қарама – қарсы көрсеткіштерді анықтау: гипертония ауруын, аневризма, өңештің ауруларын, улануларды;

2. Пациентке түсіндіру /таңертең алуын/;

3. Асқазанға кіретін зондтың ұзындығын өлшеу;

4. Пациентті отырғызу, тіс протездерін шешу, басын алдына қарай кішкене еңкейту;

5. Алдына /мойына, кеудесіне /орамал жабу, қолына лоток пен дәкені беру:

Процедураны орындау:

1. Зондты оң жақ қолына алып 10 – 15 см шамасында суға малып алу;

2. Пациенттің аузын ашуға рұқсат алып, зондты жұтқыншаққа қарай жіберу. Пациент жұтқанда демалып отырады. Зондты белгілеген жерге дейін жіберіңіз.

3. Пациентке мұрынмен демалуға ұсыныс беріңіз;

4. Шприцті зондтқа жалғап “О” порцияны ыдысқа сорып алыңыз;

5. Әр бір 15 минут сайын асқазан сөлін сорып алыңыз /1 сағаттың ішінде 1,2,3,4 порция/;

6. Қысқышпен зондты 15 минутқа жабыңыз;

7. Шприцке пентагастрин ертіндісін алып тері астына егіңіз;

8. Әр бір 15 минут сайын №5, 6, 7, 8 порцияларды жинап алыңыз;

Процедураны аяқтау:

1. Зондты асқазаннан шығарып алып, аузын шайғызып, дәкемен сүртіңіз,

2. Лабораторияға 9 порцияны жіберіңіз;

Қолданылған заттарды зарарсыздандырыңыз.

Асқазаннан сөл алу

Көрсеткіші	Көлемі
VI. Тәулігіндегі көлемі / л	2 – 3
VII. Тығыздығы	1.005
VIII. РН - реакциясы	1,6 – 2,0
IX. Ашқарындағы асқазан сөлі мл	5 – 40
X. Жалпы қышқылдығы ммоль/л	20 – 30
XI. Еркінді тұз қышқылы ммоль / л	15 – дейін
XII. Базальдық секрециясы: ашқарындағы төрт порциясы мл (60 мин).	50 – 110
XIII. Жалпы қышқылдығы ммоль / л	40 – 60
XIV. Еркінді тұз қышқылы ммоль / л. Байланысқан тұз қышқылы.	25 – 40 10 – 15
XV. Тұз қышқылының дебит – уақыты ммоль / л. - жалпы - еркінді	1,5 – 5,5 1,0 – 4,0

Асқазан секрециясының қалыпты көрсеткіштері

Секреторлық көрсеткіштері	Секрециялар
Базалды	Соңғы	Субмаксимальді	Максимальді
Сөлдің көлемі, мл	50 – 100	50 – 110	100 – 140	180 – 200
Жалпы қышқылдығы ммоль/л	40 – 60	40 – 60	80 – 100	100 – 120
Тұз қышқылы ммоль/ л еркінді байланысты	20 – 45 10 – 15	20 – 40 10 – 15	65 – 85 10 – 15	90 – 110 10 – 15
Жалпы қышқылдықтың шығуы. Тұз қышқылының дебит – уақыты ммоль/мг.	1,5 – 5,5   55 – 200	1,5 – 60   60 – 220	8 – 14   300 – 500	18 – 26   650 – 950
Тұз қышқылының дебит – уақыты ммоль/мг.с	1 – 4 40 – 150	1 – 4,5 40 – 160	6,5 – 12 250 – 540	16 – 24 600 – 900
Дебит – уақыты мг	10 – 40	10 – 50	50 – 90	90 – 160

16.8.Дуоденалдық зондтау.

/ұлтабардан сөл алу/

Мақсаты: диагностикалық емдік.

Құрал – жабдықтар: залалсыздандырылған ұлтабар зонды /темір түтікшесі бар/ 20 мл шприц, қысқыш, лоток, 5 – 6 пробирка, резеңке қолғап, жолдама, штатив, 33 % - 25 – 32 мл магний сульфат немесе 40 % глюкоза ертіндісі, сұйық май 40 мл.

Процедураға дайындау:

1. Процедура туралы пациентке айтып түсіндіру, келісім алыңыз;

2. Пациентті үш күн бұрын дайындау №4 тағайындалады:

Ø Ішін кептіретін тағамдарды қолданбау

Ø Оң жақ қабырға астына жылытқышты қою

Ø Түнге қарай бір стакан тәтті шай ішу

3. Бір күн бұрын кешкі уақытта тамақ ішпеу

4. Процедура таңертең ашқарынға істелінеді /дәрі, тамақ, су ішуге болмайды/

Процедураны орындау:

1. Зондты асқазанға жіберу;

2. Пациентке зондты 45 см дейін жұтқызу содан кейін асқазаннан қалдығын шприцпен сорып алу;

3. Тізесін бүгіп оң жақ қырына жатқызу;

4. Бауыр тұсына жылытқышты қою;

5. Зондты әрі қарай тағыда жұту;

6. Жұтуға 40 – 60 минут уақыт кетеді. Зонд 12 – елі ішекке дейін барады.

Ескерту: А – порциясын 2 – 3 порция жинауға болады 10 – 15 мл. Пробиркаларды жылы суға салып қояды:

7. Зондтқа қысқышты салып пациентті арқасына жатқызады;

8. Зондтқа 33 % - 50 мл магний сульфат ертіндісін жібереді;

9. Қысқышты 10 – 20 минут салып қою;

10. пациентті қайтадан оң жақ қырына жатқызу;

11. Зондтың ұшын пробиркаға салып сөлді алу /жасыл түсті, мөлдір сөл ағады/. Бұл Б – порциясы өттен шығады. Зерттеуге 10 – 15 мл жинау керек.

12. Егер ашық сары лимон тәрізді сөл шыға бастаса, оны келесі приборкаға салу керек. Ол С – порциясы – бауыр - өт жолдарынан шығады. 10 – 15 мл жинап алукерек.

Процедураның аяқталуы:

1. Зондты шығарып алу

2. Зондты және қолданылған құрал жабдықтарды зарарсыздануы

3. Порцияларды лабораторияға жіберу

Ұлтабардан фракция әдісіммен сөл алу.

Көрсеткіші	Сипаттама
І фаза: жалпы өт сүзегі – “А” порциясы	Бөліну уақыты: 10 – 20 мин Көлемі – 20 мл.
ІІ фаза: Одди сфинктердің жабылуы.	Ұзақтығы: 2 – 6 мин. Өт жоқ.
ІІІ фаза: “А” порциясының өтті (жалпы сүзегінің соңғы бөлігі)	Бөліну ұзақтығы: 3 – 5 мин Көлемі: 3 – 5 мл.
ІV фаза: “В” – порциясы	Бөліну уақыты: 20 – 30 мин. Көлемі: 30 – 50 мл.
V фаза: “С” порциясы	Бөліну уақыты: 20 – 30 мин. Көлемі “В” порциядан көп.

Өттің микроскопиялық зерттеуі.

Көрсеткіші	Сипаттама
Эпителий	Аз көлемде
Лейкоциттер	1 – 2 көз алдында
Кілегей	Аз көлемде
Холестерин, кальций билирубинат кристалдары.	Жоқ.
“В” порциясы
Эпителий	Аз көлемде
Лейкоциттер	2 – 3
Кілегей	Аз көлемде
Холестерин, кальций билирубинат	Аз көлемде
“С” порциясы
Эпителий	Аз көлемде
Лейкоциттер	0 – 1 к/ ар.
Кілегей	Аз көлемде
Холестерин, кальций билурубинат	Жоқ.

Ұлтабардан сөл алу

Көрсеткіші	Фазалары
А - өті ұлтабар сөлі.	Одди сфинктердің жабылуы.	Өттік рефлюкстің жасырынды кезені.	“В” - өті өт сөлі	“С” - өті бауыр сөлі
Ұзақтығы	10 – 15 мл	4 – 6 мл	3 – 6 мл	20 – 30 мл	30 мин дейін
Көлемі	10 – 20 мл		4 – 6 мл	30 – 60 мл
Тығыздығы	1008 – 1012			1016 – 1034	1007 – 1010
Мөлдірлігі	Сәл мөлдір		Сәл мөлдір	Мөлдір	Мөлдір
Түсі	Алтын түсті сары		Алтын түсті сары	Қоңыр түсті	Лимон түсті
Микроскопия	Лейкоциттер эпителий жасаушалары көз алдында аз көлемде.			Лейкоциттер 10 дейін көз алдында	Лейкоциттер эпителий жасушалар көз алдында аз көлемде

Бақылау сұрақтары және тапсырмалары:

1. Лабораториялық тексеріс әдістерін атап беріңіз?

2. Пациенттен қан алар алдында қалай дайындайсыз?

3. Зәрді жалпы анализге жинауын пациентке түсіндіріңіз?

4. Зәрді Нечипоренко бойынша жинауын пациентке түсіндіріңіз?

5. Зәрді Зимницский проба бойынша жинауын және оның мағынасын атап шығыңыз?

6. Қақырықты түбіркүлез таяқшасына жинау әдісін айтып беріңіз?

7. Қақырықты антибиотиктің сезімталдығына жинауын, маңыздылығын түсіндіріңіз?

8. Нәжісті жасырынды қанға, құртқа тексеруін айтып беріңіз?

9. Асқазаннан сөл алу әдісін түсіндіріп көрсетіңіз?

10. Ұлтабардан сөл алу әдісін түсіндіріп көрсетіңіз?

17.АСПАПТЫҚ ТЕКСЕРУ ЄДІСТЕРІ

Аспаптық тексеру әдістеріне жатады:

· рентген арқылы (R -скопия, R -графия, R -кимография, флюрография т.б.)

· радиоизотоптық (радиометрия, радиография, сканирлау)

· эндоскопиялық (бронхоскопия, эзофагоскопия, гастроскопия, дуоденоскопия, ректороманоскопия, колоноскопия, цистоскопия, лапароскопия)

· функционалдық тексерістер (ЭКГ, ЭЭГ, электрогастроскопия, электромиография, осциллография, реография, спирография, ФКГ т.б.).

Инструментальдыќ тексеру жүргізер алдында пациенттерді арнайы дайындыќтан µткізу керек.

17.1.Рентген арқылы тексеру

Негізгі түрлері:

R -скопия (skopo-қарау) рентген сәулемен адамның денесін қарау (экранда ішкі құрылыстары көрінеді).

R -графия - рентген сәулесі арқылы сүретке түсіру.

Томография - қабаттық R -графия.

Флюорография - кіші көлемде, кеуде құрылысына R -графия жасау.

Рентген контрастық заттарды қолдану

Анық түсіру үшін контрастық заттарды қолданады.

Асқазан-ішек м‰шелерін түсіргенде барий қоспасын қолданады.

Бронхтарда - йодолинол, урологияда- индигокармин 0,4%, триомбраст - 60%(76%), µт-жолдарына - йопагност, билигност 50% жєне т.б.

Йод-құрамы аллергиялық асқынуларға әкеп соғуы мүмкін, сондықтан аллергологиялық анамнез жинап, йодқа сезімталдығын тексеру керек.

Асқазан, ұлтабарды рентген арқылы тексеру

1. Ашқарында жүргізіледі.

2. Рентген-бөлімшесінде ауызына барий сульфат 150-200 мл. жібереді.

Ескерту: дәрігер тағайындауы бойынша асқазанды жуып және тазарту клизмасын жасайды.

Пациентті ирригоскопияға дайындау

(рентген арқылы тоқ ішекті тексеру)

Мақсаты: нәтижелі дайындау, пациентті үйрету, хабарлау, метеоризмді кетіру, ішекті нәжістен тазалау.

Жабдықтар: тазалау клизмасын жасайтын жабдықтар: Эсмарк кружкасы, барий сульфат (36-37⁰С).

1. Пациентпен сенімділік қарым-қатынас жасау, мақсатын, барысын түсіндіру, келісімін алу.

2. 2-3 күн бұрын тағамнан ішті желдендіретін заттарды алып тастау (жемістер, көкөністер, сүт, ашытқы тағамдар, қара нан, соктар).

3. Пациентке тексеру алдында 30-60 мл кастор майын 12-13 сағат бұрын беру.

Ескерту: егер пациентте тышқақ болса, беруге болмайды.

4. Тексерер алдында бір күн бұрын, кешкі уақытта бір сағат аралығымен екі рет тазарту клизмасын жасау, тањертењ тексеруге екі сағат қалғанда екі рет тазарту клизмасын жасау (аралығы 1 сағат).

5. Тањертењ жеңіл белоктан тамақ беру.

6. Пациентті рентген бөлімшесіне тағайындаған уақытында апару.

7. Рентген бөлімшесінде клизма арқылы барий сульфатын (36-37⁰С) 1,5л жіберу.

Өт қалтасын және өт жолдарын рентген арқылы тексеру

Бауыр өт арқылы йодараласқан заттарды шығарады, олар организмде өт жолдарында жиналып, көрсету мүмкіндігін жасайды.

Холецистография:

ауыздық холеграфия, конрастық зат (билитраст, билиселектан, теленак, йопагност, холевид) өтте, өт жолдарында жиналады.

Пациентті дайындау:

1. Ашқарынға.

2. Ішектерді босату.

3. Контрастық затты 14-17 сағат бұрын бір сағаттың аралығымен біртіндеп (10 минут сайын) тәтті шаймен ішеді.

4. Тањертеңгілік пациент екі жұмыртқа сарысын, сорбит- 20 грамм ќабылдайды.

5. R -снимоктарды (суреттерді) әрбір 10, 20, 30, 45 жасайды, содан 20 минуттан кейін екі сағат ішінде жасайды.

Холеграфия

Өтті және өт жолдарын рентген арқылы тексеру.

Көк тамырға билигност, билиграфин, эндографин жібереді.

Пациентті дайындау:

1. Контрастық затқа сезімталдығын тексеру.

2. Ішекті газдан, нәжістен босату.

3. Танертең рентген бөлімшесінде көк тамырға 30-40 мл. контрастық затты жайлап жіберу (пациентті жатқызу керек).

4. 15 минуттан кейін суретке түсіру.

Урологиядағы рентген тексерістер жүргізу

Көбінесе жүргізеді:

А) жалпы бүйректің, зәр жолдарынын рентгенографиясы

Б) экскреторлық урографиясы (көк тамырға контрастық зат

жіберіледі).

Пациентті бүйрек рентген тексеруіне дайындау

Мақсаты: тексеруге пациентті дайындау, үйрету, хабарлау.

Жабдықтар: 20 мл шприц, 30% тиосульфат натрий ертіндісі, тазарту клизмасын жасайтын жабдықтар, рентген-контрастық зат (урографин, верографин).

1. Пациентпен сенімділік қарым-қатынас жасау, мақсатымен, барысымен таныстыру, келісім алу.

2. 3 күн бойы тағамнан жел шығаратын заттарды алып тастау (жемістер, ашытқы сүт тағамдар, қара нан т.б.).

3. Активті көмір т‰йінділерін ќабылдау (активированный уголь).

4. Тамақты ішуін тексеру алдында 18-20 сағат б±рын тоқтату.

5. Дәрігер тағайындау бойынша түскі тамақ алдында әлсіздендіретін дәрілерді беру.

6. Сағат 22.00-де (жатарда тазарту клизмасын жасау, танертең тексеру алдында 1,5-2 сағат бұрын тазарту клизмасын жасау).

7. Тексеру алдында с±йықтық тағамдар, дәрілер ќабылдауѓа болмайды, шылым шегу, ине салуѓа болмайды.

8. Қуықты тексеру алдында босату.

9. Пациентке тексеру жайында кеңес беру керек (осы тексеру маныздығы туралы).

10. Пациентті рентген-кабинетіне тағайындаған уақытында апару.

11. Жалпы рентген суретін жасау.

12. Көк тамырға дәрігер нұсқауы бойынша 20-40-60 мл. контрастық дәріні енгізу.

13. Рентген суреттерін жасау.

14. Пациентті палатасына апару.

15. Пациентті қадағалап отыру.

18.ЭНДОСКОПИЯЛЫҚ ТЕКСЕРУ ЄДІСТЕРІ

Эндоскопия - (эндо - ішкі, скопи - қарау) дегеніміз арнаулы оптикалық-механикалық прибормен қарау.

Бронхоскопия - бронхоскоп арқылы бронхтарды тексеру.

1. Пациентпен сенімділік қарым-қатынас жасау, мақсатымен, барысымен таныстыру, келісімін алу.

2. Дәрігер нұсқауы бойынша транквилизатор беру.

3. Тањертеңгілік текеріс алдында тағам, су ќабылдамауы керек, шылым шекпеуі тиіс.

4. Қуықты, ішекті босату.

5. Тексеріс алдында т/а - 0,1% атропин ертіндісін 1 мл, 1% димедрол ертіндісін 1 мл тексеру алдында 15-40 минут бұрын жіберу.

6. Пациентті эндоскопиялық тексеру кабинетіне апару.

7. Отырғызу.

8. Жоғарғы тыныс жолдарына анестезия жүргізу (проба жасағаннан кейін 10% новокаин, 5% тримекаин, 2% лидокаин ертінділері).

9. Мейіркештіњ кµмегімен дәрігер бронхоскопты жібереді.

10. Инструменттерді 3% хлорамин ертіндісіне немесе 1,5% гипохлорид ертіндісімен зарарсыздандыру.

11. Қолды жуып, құрғату, қолғапты шешу.

Дата добавления: 2015-10-24