Азақстан Республикасындағы ЖОО бағдарламалар мен оқу үдерісіне гендерлік талдау жасаңыз.

1999 жылғы санақтың деректері бойынша 15 және одан жоғары жастағы халықтың сауаттылығы 99,5 %-ды құрайды. Білім беруге қол жеткізе алу индексі 1999 жылғы 0,927-ден 2004 жылғы 0,944 %-ға дейін өскен.
Жасы 15-тегі және одан үлкен халықтың жалпы санынан әйелдердің 33,5 %-ның және ерлердің 40,0 %-ның жалпы орта білімі, әйелдердің 24,6%-ның және ерлердің 19,9 % арнайы орта білімі бар.
Жоғары білімі бар әйелдердің үлесі 13,2 %-ды, ерлердің үлесі – 12,0 %-ды құрайды.
6-24 жастағы білім алушыларды оқумен қамтудың (мектептерде, кәсіптік-техникалық мектептерде, колледждерде, жоғары оқу орындарында) жиынтықты үлесі 2004/2005 оқу жылының бас кезіне қарай 74 %-ды құрады. Әйелдердің арасында бұл көрсеткіш 75 %, ерлер арасында – 73 % деңгейінде қалыптасты.
Тұтастай алғанда елдің білім беру жүйесінде әйелдер басым. Жалпы орта білім беру ұйымдарында әйел оқытушылардың саны басым (80 %), мектепке дейінгі ұйымдарда мектеп жасына дейінгі балаларды тәрбиелеу мен оқытуды әйел тәрбиешілер ғана жүзеге асырады. Облыстардың, Астана қаласы мен Алматы қаласының білім департаменттерінің 16 бастығының арасында 6 әйел бар (37, 5%).
Білім берудің барлық сатыларындағы (6 мен 24 жас арасы) әйел жынысты оқушыларды қамту 81,1 %-ды, ер жыныстыларды – 70,9 %-ды құрайды. Жалпы орта білім алмаған бозбалалардың үлесі қыздардың үлесінен екі есе жоғары.
Бастапқы кәсіптік білім беру жүйесінде хатшы-референт, тігінші, аспаз, шаштараз және басқа сияқты мамандықтар бойынша 99,8 %-ды қыздар құрайды.
Жалпы орта білім беретін мектептердің оқулықтарына гендерлік сараптама жүргізілді. Балалардың санасында орнығып, қайта жаңғыратын гендерлік ассиметрия анықталды, бұл орайда ұл балалар мен қыз балалардың ескірген таптаурын рөлдері сіңіріледі.
Мектепке дайындық сыныптарына (6-7 жас), 1-4 сыныптарға және жоғары оқу орындарының студенттеріне арналған гендерлік білім беру жөніндегі оқу бағдарламалары әзірленді, 2005 жылы олар 5-11 сыныптар үшін де әзірленетін болады. Мұғалімдер мен оқушыларға арналған оқу құралдарын әзірлеу жүріп жатыр.
Жоғары білім жүйесіне гендерлік әдістерді енгізу мақсатында студенттерге арналған «Гендер теориясына кіріспе» атты оқу-әдістемелік курс енгізілді.
Қазақ мемлекеттік қыздар педагогикалық институтының жанынан Әлеуметтік және гендерлік зерттеулер ғылыми-зертеу институты құрылды. Олар педагогикалық мамандықтар бойынша оқып жүрген жоғары оқу орындарының студенттері үшін қазақ және орыс тілдерінде «Гендерлік білім негіздері» оқу құралы, сондай-ақ бүкіл білім беру жүйесі үшін гендерлік көрсеткіштер әзірледі.
ЮНЕСКО-ның қолдауымен «Баршаға арналған білім» ұлттық бағдарламасының шеңберінде гендерлік білім беру бойынша жоба іске асырылуда.
Гендерлік курстар әл-Фараби атындағы Қазақ ұлттық университетінде (социология, психология, педагогика, тарих, құқық, әлеуметтік жұмыс, филология бөлімдерінде), Абай атындағы Қазақ ұлттық педагогикалық университетінде, Қазақ мемлекеттік қыздар педагогикалық институтында, Қарағанды, Өскемен, Орал, Талдықорған, Семей, Қостанай қалаларының университеттерінде және т.б. оқытылады.
Ішкі істер министрлігінің жүйесінде колледждердің оқу бағдарламаларына «Ішкі істер органдарының гендерлік проблемалары мен міндеттері» тақырыбы бойынша факультативтік сабақтар (10 сағат) енгізілген. Гендерлік мәселелер «Жедел іздестіру қызметі» және «Қылмыстық құқық» курстарын өткізу кезінде сөз болады.
Сонымен бірге өткізіліп жатқан барлық іс-шаралар шашыранды сипатқа ие. Халыққа гендерлік білім беру мен құқықтық жағынан оқу-ағарту жөнінде ойластырылған саясат қажет.

Дата добавления: 2015-11-14