Сызбалар, тапсырмалар, ахуалдар. Есеп 1.1. Өндірісте Ж адам жұмыс жасайды

Есеп 1.1. Өндірісте Ж адам жұмыс жасайды. Жыл бойына N сәтсіз оқиғалар болды, жұмысқа жарамсыз күндер саны Д күндерді құрады. Сәтсіз жағдайлар жиелік коэффициентін К_ж және сәтсіз жағдайлар ауырлық коэффициентін К_т табу керек, t уақыт аралығында болған m сәтсіз жағдайлардың ықтималдығын Р_m (t) табу, сәтсіз жағдайлар болмау ықтималдығын Р₀ (t), кем дегенде n сітсіз жағдайлар ықтималдығын Р_n(t), бір ғана сітсіз жағдай пайда болу ықтималдығын P₁ (t) табу. Бір жылда 288 жұмыс күні бар.

Есеп №1

Берілгені: Шешімі:

Ж= 12532 К_ч = = 6,2

N=78

Д = 727 К_т =

m = n = 3 λ =

Т = 24 P_m (t) = e^-λt =

Табу керек: К_ж, Р_n (t) = 1- =

К_т, λ,Р_m(t), 1-

Р_o(t), Р_n (t),

Р₁ (t) P₀ (t) = e^- P₁ (t) = 1 – e^-λt=1-0,0015=0.998

Нұсқаның реті
Ж
N
Д
m=n
T

Жауаптар

Нұсқаның реті	Кж	Кт	Λ	Pm(t)	P0(t)	Pn(t)	P1(t)
	9,1	6,56	0,111	0,220	0,07000	0,500	0,9300
	28,6	7,80	0,069	0,144	0,19100	0,231	0,8090
	6,2	9,32	0,271	0,069	0,00150	0,957	0,9985
	17,8	10,15	0,094	0,200	0,10480	0,392	0,8952
	13,5	12,32	0,365	0,018	0,00016	0,350	0,9998

Есеп 1.2. 1.1-есебін пайдала отырып, 1жылға тең t уақыт аралығындағы сәтсіз жағдайлар жиелік ықтималдығын К_ж табу; келесі j жыл К_ж (t), ықтималдық тығыздығы f₀ (t) және f_k (t): математикалық күтім М₀ және М_k; дисперсия Д₀ и Д_k және орташа квадраттық ауытқу σ₀ және σ_k (k=n-1).

есеп №2

Берілгені: Шешімі:

Ж=12532 λ^*=

N=78 К_ч =

Д = 727 К_ч (t)=

m = n = 3 f₀ (t)=

Т = 1год f_k(t) =

J=4 года Д₀ =

Табу керек: λ, К_ч, Д_k =

К_ч(t),Р_0, Р_n,Д_0, M_k2 =

Д_k, М₀,М_к,б₀, M₀ =

б_к. б₀ =

б_к =

Өздігінен жұмыс істеуге арналған есептер

Нұсқаның реті
Γ

Жауаптар

Нұсқаның реті	λ^*	Кж	Кж (t)	f0(t)	Fk(t)	M0	Mk	Д0	Дk	σ0	σk
	9,1.10^-3	9,05	8,97	0,0994	0,000614	9,0	18,0	81,0		9,0	15,8
	28,6.10^-3	23,2	26,63	0,0648	0,000156	14,4	43,2	207,4	622,2	14,0	24,9
	6,2.10^-3	6,2	6,09	0,2066	0,007576	3,7	11,1	13,6	40,8	3,7	6,4
	17,8.10^-3	17,6	16,39	0,0854	0,001500^10,7	10,7	32,1	113,8	341,4	10,7	18,5
	13,5.10^-3	13,3	12,43	0,2532	0,016828	2,7	8,1	7,5	22,5	2,74	4,7

Есеп 1.3. 1.1 және 1.2 есептерін қолдана отырып, белгілі бір жұмысшыға кем емес 1 күн жұмыс істеу қабілеттілігінің жоғалу ықтималдығын P_l табу, ал егер қалыпты заңы орындалатын болса, онда кем емес бір күн жұмыс істеу қабілеттілігіне байланысты кепм емес дегенде n сәтсіз жағдайлар ықтималдығын P_nl табу.

Нұсқаның реті
L
2Жұмыс күндер саны және жұмыс қабілеттілігін жоғалту Pl

Блиц-тест:

1. Жарақаттану жиілігінің коэффициенті

K_ч= 1000*N/Ч

К_т= Д/N

Р_I(t)= 1-e^-αt

P_o(t)= e^{-α t}

P_m(t)= (λt)^m/m!*e^-αt

2. Жарақаттану ауырлығының коэффициенті

К_т= Д/N

Р_I(t)= 1-e^-αt

P_o(t)= e^-αt

P_m(t)= (λt)^m/m!*e^-αt

K_ч= 1000*N/Ч

3. Пуассон заңы бойынша таралатын уақыт ағымындағы келеңсіз жағдайлардың туындай ықтималдылығы т:

A. G_k = /λ.

B. P₀ (t) =e^-λt

C. P_n (t) = 1 - e^-λt

D. f_k (t) = λ e^-λt = P^/_n (t) (n=k+1, t>0).

E.P_m (t) = e^-λt, (m = 0,1,2….)

4.Ең аз келеңсіз жағдайлардың орын алу ықтималдылығы:

A. P_n (t) = 1 - e^-λt

B. P₀ (t) =e^-λt

C. P_m (t) = e^-λt, (m = 0,1,2….)

D. f_k (t) = λ e^-λt = P^/_n (t) (n=k+1, t>0).

E. G_k = /λ

5. Дисперсия:

A.P₀ (t) =e^-λt

B. Д₀ = 1/λ².

C. M_h =(k+1)M₀

D. P_n (t) = 1 - e^-λt

E. G_k = /λ

6.Ең кем дегенде бір келеңсіз жағдайдың пайда болу ықтималдылығы (i=1):

A. P₁ (t) = 1 – e^-λt

B. Pm(t)= (λt)m/m!*e-αt

C. Po(t)= e-α t

D. M_h =(k+1)M₀

E. Д_k = (k+1)/λ

7. Математикалық болжау (ожидание):

A.P₁ (t) = 1 – e^-λt

B. М₀ =1/λ

C. Po(t)= e-α t

D.M_h =(k+1)M₀

E. G_k = /λ

8. Орташа квадраттық ауытқу?

A. σ₀ = = 1/λ.

B. G_k = /λ

C. P_n,l = P_n (t) P_l

D. P₁ (t) = 1 – e^-λt

E. P_n (t) = 1 - e^-λt

9. Еңбекке қабілеттіліктің ең көп дегенде 1 күні жоғалатын ең аз n келеңсіз жағдайлардың оырн аул ықтималдылығы келесі формуламен анықталады:

A. М₀ =1/λ

B. P_n,l = P_n (t) P_l

C. f_k (t) = λ e^-λt = P^/_n (t) (n=k+1, t>0).

D.. P₀ (t) =e^-λt

E. P = (N^/…n^/)/N^/

Практикалық жұмыс №3

Электр жүйесінің кауіпсіздік параметрлері

Жұмыс мақсаты: Адам ағзасына электр тоғының әсерін анықтау және жалпы электр жүйесіне қарсы тұру.

Сабақтың жоспары:

1. Негізгі теориялық заңдарды қайталау

2. Тақырып бойынша берілген есептерді және мысалдарды шешу.

3. Өз бетінше жұмыстардың орындалуы.

Теориялық бөлім

Үлкен өнеркәсіп орындарындағыдай ғылыми – зерттеу лабороторияларында және оқу институттарында тоқ көздері арқылы жұмыс істейтін аппараттар көп. Техникалық қауіпсіздік ережелерін бұзу, электр құрылғыларды жетік қолдана берудің әсерінен әрқилы күйік түрлері болады.

1.1. Адам ағзасына электр тоғының әсері

Адамның тоққа түсуімен кейінгі жағдай, зардап шеккен аумақтың көлеміне қарай мінезделеді, яғни соған байланысты. Ол дегеніміз тоқтың ағзаға тарау сөлшері, сыртқы жағдай, қандай уақыт аралығында ағза ерекшеліктері кіреді.

Адам организмінің физологиялық реакциясы бойынша тоқты бірнеше түрге бөледі: босағалы сезімді, сезілетін, босағалы фибрилляционды, фибрилляционды, босағалы жібермейтін, жібермейтін. Бұл тоқтардың шектік мәндері тоқтың түрі мен жиілігіне байланысты, сонымен қатар оның зардап шеккеннің ағзасына әсер ету ұзақтығына. 1-кесте кескінінде адам ағзасына тоқ ұзақ уақыт таралып, мерзімінде ағзасына қарсы тұру мүмкіндігі келтірілген.

Кесте

Тұрақты және айнымалы тоқ көзінің адам ағзасына әсері

Тоқ мА	Әсер ету түрі
	Айналым тоқ 50Гц	Тұрақты тоқ
0,6-1,5	Бастапқы сезім –ағза терісінің электродтар әсерінен тітіркенуі	Сезілмейді
2-4	Тоқ сезіледі – ағза терісінің электродтар әсерінен тітіркенуі	Сезілмейді
5-7	Қол айыра бастайды, содан соң тартылып қалады йыққа да жетеді	Бастапқы сезім элетрод әсерінен терінің қызуы сезімі одан әрі қыза түседі элактрод астында және маңайында
8-10	Қатты ауырады: қол мен иық. қиын, дегенмен электродтан қолыңды алып тастауға болады.	Тері қызуы күшейеді
10-15	Қол қатты аурады электродтан алып тастауға мүмкіндік жоқ. тоқ жүруінің ұзақтығынан ауру күшейді.	Одан әрі қыза түседі электрод астында және маңайында
20-25	Тез арада қолын құрсып қалады, қолды электродтан алуға мүмкіндік емес. қатты аурады, тыныс алу қиындайды.	Тері қызуы күшейеді, ішкі қызу сезімінің байқалуы. қолдың тартылуы.
	Тоқ әсерінен адам параличтік қалыпқа түседі немесе жүрек жұмысы нашарлап, естен тануы мүмкін	Алғанда бұлшық ет құрысуымен әрең шыдалатын ауруға шалығады.
50-80	Бірнеше секунд аралығында тыныс алу мүмкіндігінен айрылады, жүрек жұмысы бұзылады. ұзақ	Қатты ішкі және сыртқы қызу сезімі, қол мен көкірекжотасы қатта аурады. Дем алу нашарлайды. Қолдын құрысу нәтижесінде электродтан алу мүмкін емес.
	Жүрек фибрилляциясы 2-3 сек. кейін, одан бірнеше сек. кейін дем алу жұмысы жойылады.	Тоқтын ұзақ жүруінен дем алу жұмысы жойылады.
	Тап жоғарыдағыдай	Жүрек фибрилляциясы 2-3 сек. кейін, одан бірнеше сек. кейін дем алу жұмысы жойылады.
500-ден көп	Тез арада дем алу мүмкіндігі жойылады. Жүрек фибрилляциясы болмайды. Ток өту кезінде уақытша жүрек тоқтауы мүмкін. ток ұзақ өткенде ацуыр күййік және тері кескінінің бұзылуы

Ескерту: Бұл берілгендер адам ағзасының қол–қол немесе қол–аяқ жолдарымен тоқ өткен жағдайымен сәйкес.

Кесте

Адам ағзасына өтетін рұқсат етілген нормалар: жанасу кернеуі V_пр, В және тоқ І_һ, мА.

Электроқондырғылар мінездемесі	Нормаланған мөлшер	Тоқ көзінің әсерінің ұзақтығы, с.
0,1	0,2	0,5	0,7	1,0	3,0	3тен10-ға дейін
Электроқондырғылар 50Гц-тен 1000В дейін изоляланған және жерге қондырылған нейтралды және жоғары 1000В-тан 35кВ-қа дейін	Vпр Iһ
Элктроқондырғылар 50Гц-тан жоғары 35 кВ жерге Қондырылған нейтралмен	Vпр							-
Электроқондырғылар 400Гц	Vпр Iһ	- -
Тұрақты тоқ электроқондырғылары	Vпр Iһ

Жоғарыда келтірілген кесте бойынша жанасу барысында кернеу мөлшері адам денесінің қол-аяқ жолдарымен тарағандағы тоқ күші берілген. Рұқсат етілген жанасу кернеуі беделді тұрған жерінде.

Бұл нормалардың міндеті электр қондырғылардағы тоқ көзінен қорғайтын қондырғыларды есептеу, үшін арнаолған қорғаушы жерге қондырылған, қорғаушы тоқ көзін ажырату. Бұл нормалар электр тоғынан құтқара аламайды, дегенмен белгілі бір мөлшерін азайтады.

Тоқ көзіне жанасу кезіндегі зақымдалуы электрмен қамтамасыз етулі желіге байланысты ең қауыптісі бір немесе екі жалаңаш фаза үш фазалы желіде жерге қондырылған нейтралымен, әрі екі фазалы желіге изоляцияланған нейтралмен.

Тоқ көзінің өтуі адам ағзасына беделді әсер мөлшерін тегізеді. тоққа түсу қауіпі үлкен мәнге ие, егер тоқ жүрек., өкпе, ми қыртысына әсерін тигізген жағдайда осы жолдармен жүрсе жағдай қиын. Егер тоқ бұл мүшелерден өтпесе, онда жарақат алу қаупі азаяды.

Адам ағзасында тоқ өткен жолдар- тоқ түйіні деп аталады. Ең көп кездесетін түйеннің қол-аяқ. Өліммен аяқталғанкөрсеткіштерге мысал ретінде:қол – аяқ(40%жағдайда), он қол – аяқ (20%) сол қол (17%), аяқ – аяқ (8%). Ең қауіпті түйіндер: бас-қол, бас-аяқ, қол-қол, қауіпсіздеуі аяқ-аяқ.

Адам ағзасының өзіне тән ерекшеліктерінің маңызы мұнда й жағдайда зор.Мысалы: біреуге жіберілетін тоқ, біреуге өлім жазасы. бұл жерден адам ағзасының массасы мен физиологиялық дамуына байланысты. Ер адамға қарағанда әйелдер ағзасына тоқ мөлшері шамамен 1,5рал төментоқ қауіпі адам ағзасының және жүйке жүйесінің жағдайына байланысты. Яғни, депрессия, ауру жағдайында (жүйке жүйесінің тері ауруларында, жүрек ауруы және т.б.), сонымен қатар ішімдік ішкен адам ағзасына тоқ күшіне бейімділігі артады.

1.2. Ағзаның жалпы электр кедергісі

Адам ағзасының жалпы электр кедергісі өз алдымен бірнеше элементтер эквиваленттік қарсыласуы болып табылады. Бірінші суретте келтірілген схемада ағзаның тоқ таралу барысында қарсыласу кезеңдері көрсетілген, контур қол-аяқ.

Суретте көрсетілген қарсыласу мөлшері үлкен мәнде өзгереді. Ерекше үлкен электірлік қарсыласу тері икемді және үстінгі қабатты, яғни қан тамыры жүйесінен айрылғандар.

Терінің қарсыласуы оның жағдайына байланысты, тығыздығына және контакт ауданына кернеудің түсірілген көлемі, тоқтын өтуіне және уақыты әсер етеді. Таза бүтін тері көбірек қарсылық көйрсетеді.ауданның үлкеуі және контакт тығыздығы тоқ өткізетін бөлім терінің қарсыласуымен төмендетеді. ауданның үлкеюіне байланысты терінің қарсылауы төмендейді. себебі терінің үстінгі бетінің жаралануынан. Тоқ күшінің үлкеюі және өту уақыты терінің үстінгі бетінің қызуына алып келеді және терлеуіне, осының бәрі терінің электірлік қарсыласуының төмендетеді. Яғни мәндер R_p және R_к (сур.1), Әсерлесу жерінде қол терісінің қарсыласуы және тері қабатының қарсыласуы дымқылдығына тәуелді. R_p=200-300Ом, тері дымқыл болса және ондаған килоом терінің құрғақ кезінде. R_р

Сурет 1. Адам ағзасының кедергі схемасы

R_р- жанасу жеріндегі қол терісінің кедергісі

R_к-дене терісінің кедергісі R_к R_вн

R_вн- ішкі ағзаның кедергісі

R_об-аяқ киімінің кедергісі

R_п-аяқ тұрған ауданда жердің кедергісі

R_об

R_п

Бақылау сұрақтары

1. Адам ағзасының физиологиялық реакциясына байланысты тоқтың түрлері?

2. Қандай адам ағзасының мүшелерінен тоқтың өтпеуі жарақат алу қауіпін азайтады?

3. Адам ағзасында тоқ өткен жолдар қалай аталады?

4. Адам ағзасының жалпы электр кедергісі?

5. Адам ағзасының жалпы электр кедергісінің формуласы?

6. Электрқауіпсіздігі дегеніміз не?

7. Электрозақым дегеніміз не?

Дата добавления: 2015-10-16