Тақырып. Өкпе желдетілуінің бұзылысы. Гиповентиляцияның рестрикциялық және обструкциялық түрінің патогенезі.

ПАТОФИЗИОЛОГИЯ-2. «ТЫНЫС АЛУ ЖҮЙЕСІ» МОДУЛІ.

МОДУЛЬДІҢ МАҚСАТЫ: негізгі және клиникалық пәндерді меңгеру мақсатында тыныс алу жүйесі бойынша білімін, тыныстық көлемдердің өзгерістері бойынша клиникалық-зертханалық мәліметтерді сараптау тәжірибелік дағдысын, топта жұмыс жасау кезінде коммуникативті дағдыны, клиникаға дейінгі және кейінгі зерттеулер бойынша бұйрықтар білімінен құқықтық дағдыны және өзін өзі жетілдіруді қалыптастыру.

Патофизиология-2 модулінің мақсаттары:

ü Тыныс алу жүйесінің дерттері кезінде дамитын негізгі әйгіленімдер мен синдромдардың дамуының тетіктерін түсінуді үйрету.

ü Тыныстық көлемдердің өзгерістері, қанның газдық құрамын зерттеудің клиникалық-зертханалық мәліметтерін сараптау тәжірибелік дағдысын қалыптастыру

ü топта жұмыс жасау кезінде коммуникативті дағдыны дамыту

ü клиникаға дейінгі және кейінгі зерттеулер бойынша бұйрықтар білімінен құқықтық дағдыны бекіту

ü сабақтарға дайындалғанда және СӨЖ орындағанда ғылыми, анықтамамен, интернет желісімен және оқулықтармен өздігінен жұмыс жасау дағдысын дамыту

ДӘРІС ЖИНАҒЫ

Тақырып. Өкпе желдетілуінің бұзылысы. Гиповентиляцияның рестрикциялық және обструкциялық түрінің патогенезі.

5.2.Мақсаты: Гиповентиляцияның рестрикциялық түрінің, бронхообструкциялық синдромның, өкпедегі қан ағымы бұзылысының этиологиясы мен патогенезін меңгеру

Дәріс жоспары:

1. Өкпе желдетілуінің бұзылысы. Обструкциялық гиповентиляцияның этиологиясы, патогенезі, спирометрлік көрсеткіштері.

2. Рестрикциялық гиповентиляцияның этиологиясы, патогенезі, спирометрлік көрсеткіштері.

5.3.Дәріс тезисі

Өкпе желдетілуінің бұзылыстары:

1. Гиповентиляция (обструкциялық және рестрикциялық түрі)

2. Гипервентиляция

3. Біркелкі емес желдетілу

1. Обструкциялық гиповентиляция тыныс алу жолдары тарылғанда немесе бітелгенде байқалады
2. Рестрикциялық гиповентиляция өкпеніңтыныс алу беті азайғанда, өкпе керілуі шектелгенде байқалады

Нарушение легочной вентиляции:

1. Гиповентиляция (обструктивного и рестриктивного типа)

2. Гипервентиляция

3. Неравномерная вентиляция

1. Обструктивный тип гиповентиляции легких развивается при снижении проходимости воздухоносных путей

2. Рестриктивный тип гиповентиляции легких наблюдается при уменьшении дыхательной поверхности легких, при ограничении расправления легких

Disorders of respiratory ventilation

1. Hypoventilation
2. Hyperventilation
3. Irregular (unequal) ventilation

Obstructive type of hypoventilationoccurs when there is diminished gas passage through the respiratory air ways

Restrictive type of hypoventilation occurs when respiratory pulmonary surface and pulmonary expansion are reduced.

3. Обструкциялық гиповентиляция тыныс алу жолдары тарылғанда немесе бітелгенде байқалады

Жоғарғы тыныс алу жолдары өткізгіштігінің бұзылыстары

Себептері:

• кеңірдекке тағам немесе бөгде заттардың түсуі

• тыныс алу жолдарының қою қақырықпен, құсықпен бітелуі, кеңірлекшелер өспесі

• наркоз жағдайында, кома кезінде тілдің тыныс жолын бітеп қалуы

• қабыну кезінде майда кеңірдекшелердің шырышты қабатының қалыңдауы

• көмейдің ісінуі

• тыныс алу жолдары ұлғайған қалқанша безбен, айналасындағы тіндердің өспесімен, жұтқыншақ арты іріңдікпен қысылып қалуы

Стеноздық тыныс – сирек, терең, демді ішке тарту кезеңі ұзарған

Төменгі тыныс жолдары өткізгіштігінің бұзылуы

Себептері:

• бронхо- және бронхиолоспазм

• қабыну кезінде бронхиолалар қабырғаларының ісінуі

• бронхиолалардың дерттік сұйықтықпен (жалқық) бітелуі

• майда кеңірдекшелердің транспульмональдық қысым жоғарылауынан қысылып қалуы (эмфизема кезінде өкпе серпімділігінің төмендеуі)

дем шығару кезеңінің қиындауы

Обстукциялық гиповентиляцияда сыртқы тыныс қызметінің бұзылысы былайша

көрінеді:

- Қарқынды дем шығарудың 1-секөнтіндегі ауа көлемі (FEV₁ от ағыл -forced expiratory volume in 1 second) азаяды;

- осы көрсеткіш пен өкпенің қарқынды тіршіліктік сыйымдылығының пайыздық арақатынасы FEV₁ / FVC (англ. forced vital capacity – өкпенің қарқынды тіршіліктік сыйымдылығы ӨҚТС) төмендейді – Тиффно индексі;

- Қарқынды дем шығарудағы өкпенің қарқынды тіршіліктік сыйымдылығының 25-75% аралығындағы ауа ағымының көлемдік жылдамдығы (FEF_25-75 – от англ -forced expiratory fIow вetween 25 and 75% of FVC) азаяды;

- Өкпенің қалдық ауа көлемі (ӨҚК, RV-ағыл.тілінен residual volume) және оның өкпенің жалпы сыйымдылығының ӨЖС арақатынасы (TLC – ағыл.тілінен total Iung capacity) ӨҚК/ӨЖС - RV/TLC жоғарылайды;

- Өкпенің жалпы сыйымдылығы ӨЖС (TLC) және өкпенің функциялық қалдық сыйымдылық (FRC – ағыл.тілінен functionaI residuaI capacity) артады

1. Рестрикциялық гиповентиляция өкпенің тынытық беткейінің азаюынан немесе өкпе тіні серпімділігінің төмендеуінен дамиды.

Себептері

· Өкпеішілік: пневмониялар, өкпе ателектазы, өкпе обыры, пневмосклероз, сурфактанттың азаюы, (кеңірдекшелердің обструкциясы, эмфизема)

• Өкпесыртылық

ü Қабырғааралық бұлшықеттердің миозиті, миастения - бұлшықеттік әлсіздік, бұлшықеттің қажуы

ü Көкеттің зақымдануы (негізгі тыныс алу бұлшықеті (желдетілудің 2/3-ін қамтамасыз етеді) ® әдеттен тыс тыныс (тыныс алу кезінде қарынүсті аймағының ішке кіріп кетуі)

ü гидро-, пневмо-, гемоторакс, плевриттер

ü Омыртқа бағанасы мен қабырғалар пішінінің туа немесе жүре пайда болған пішінінің өзгерістері, қабырға шеміршектерінің сүйектенуі®кеуде қуысы серпімділігінің төмендеуі

ü Іш шемені, метеоризм, гепатомегалия

Рестрикциялық және обструкциялық гиповентиляция кезіндегі сыртқы тыныс көрсеткіштерінің салыстырмалы сипаттамасы

Көрсеткіштер	Рестрикциялық бұзылыстар	Обструкциялық бұзылыстар
орташа	айқын
FVC (ӨҚТС) FEV1 (ҚӨШК1с) FEV1/ FVC % Тиффно индексі FEF25-75 % ҚӨШ/ӨҚТС25-75 % VC - ӨТС FRC- ӨФҚК RV - ӨҚК TLC - ӨЖС RV/TLC-ӨҚК/ӨЖС	¯ ¯ ¯ ¯   қалыпты қалыпты   ¯ ¯ ¯немесе ­ ¯ немесе­ ¯ ¯ ¯ немесе ­	қалыпты ¯   ¯ ¯   қалыпты қалыпты қалыпты қалыпты қалыпты	¯ ¯ ¯   ¯ ¯ ¯ ¯   ¯ ¯ ­ ­ ­ ¯­немесе ­

2. Өкпе гиповентиляциясының аралас түрі. рестрикциялық және обструкциялық желдетілу бұзылыстары жиі біріккен түрде кездеседі.

5.4.. Көрсетілетін құрал: тақырыптың мультимедиялық қойылымы

5.5.Әдебиеттер

Негізгі

1. Ә.Нұрмұхамбетұлы. Клиникалық патофизиология: Оқулық: – Алматы; «Эверо», 2010. – Б. 480-517
2. Ә.Нұрмұхамбетұлы. Патофизиология: Оқулық: – Алматы; «Эверо», 2010. 484-495-беттер.
3. Патофизиология: Учебник для мед.вузов под/ред В.В. Новицкого и Е.Д. Гольдберга О.И. Уразовой- М.: ГЭОТАР-МЕД, 2 т., 2010.- С. 248-257, 260-266

Косымша

1. Патофизиология в схемах и таблицах: Курс лекций: Учебное пособие. Под ред. А.Н.Нурмухамбетова. – Алматы: Кітап, 2004. – С. 169-178.
2. Патофизиология: Учебник для мед.вузов под/ред В.В. Новицкого и Е.Д. Гольдберга - М.: Томск., 2006.-С.503-513
3. Литвицкий П.Ф. Патофизиология: Учебник: в 2 т. – М.: ГЭОТАР-МЕД, 2008. С. 382-386
4. Патофизиология. Основные понятия: Учебное пособие под/ред А.В. Ефремова М.: ГЭОТАР-МЕД, 2008, С. 127-135

5.6. Бақылау сұрақтары

1. Гиповентиляцияның обструкциялық және рестрикциялық түрінде сыртқы тыныстың көрсеткіштері қалай өзгереді?

2. Жоғарғы және төменгі тыныс жолдарының обструкциясы кезіндегі тыныс сипаты

3. ҰВ/ҚМК коэффициенті 1,0-ден төмен болатын ауру түрін мысалға келтіріңіз.

Дата добавления: 2015-07-20