Кесте 13. Айналым қаржыларының құрамы мен құрылымын талдау.

	Көрсеткіштер
	Өндірілген өнім көлемі	428 345 208	429 028 204
	Айналым құралдарының сомасы	196 884 940	295 248 270
	Айналым капиталының айналымдылық коэффициенті(1/2)	2.17	3.1
	Кезең ұзақтылығы(1 жыл болса 360, тоқсан болса 90).
	Айналым капиталының айналымдылық ұзақтығы (күн)

	Көрсеткіштер	Өткен жыл	Есепті жыл	Ауытку(+/-)
	Айналым капиталының айналымдылық коэффициенті	2.17	3.1	+0.93
	Айналым капиталының айналымдылық ұзақтығы			- 50

Жоғарыдағы мәләметтерге сүйене отырып, кәсіпорынның 2014 жылы айналымдылық коэффициенті 2013 жылға қарағанда 0.93-ге жоғарылағанын көре аламыз. Алайда 2014 жылдың айналымдылық ұзақтығы 50-ге төмендеген. Себебі:айналымдылық жоғарылаған сайын,ұзақтық бәсеңдейді.

Өндіріс үшін қажетті айналым қаражатының нақты көлемін немесе өнім бірлігіні/көлемін көрсетеді.

Айналым қаражатының жалпы нормативі жеке нормативтер сомаларынан тұрады:

Н жалпы=Нөқ+Наө+Ндө+Нбш (22)

Мұндағы:

Нөқ-өндірістік қорлар нормативі;

Наө-аяқталмаған өндіріс нормативі;

Ндө-дайын өнім нормативі;

Нбш-болашақ шығындар нормативі.

Өндірістік қорлар нормативі ағымдағы қорлар нормативінен, дайындық, сақтандыру және көлік қорлары нормативінен тұрады.

Ағымдағы қор. Өндірісті материалдық ресурстармен қамтамасыз етуге арналған.

ТЗ = Рсут * Ип (23)

Мұндағы:

Рсут – материалдық ресурстардың орташа тәуліктік шығыны.

Ип – тасымал арасындағы интервал (күн)

Сақтандыру қоры.Материалмен жабдықтау уақыты жабдықтаушылар тарапынан бұзылған жағдайда құрылады:

СЗ = ТЗ* 0,5 (24)

Көлік қоры.Жабдықтау уақытының бұзылуы көлік ұйымымен байланысты болған жағдайда құрылады.Нақты көрсеткіш сақтандыру қорына сәйкес анықталынады.

Қкөл=Қмо*Қкүн (25)

Қмо – материалдардың орташа тәуліктік қажеттілігі;

Қкүн-жүк айналымы мен құжат айналымының арасындағы күндер саны.

Қмо=Нш*q/Тн (26)

Нш-шығын нормасы, көлем, Тн-360

Көш- шығындардың өсу коэффициенті

Көш = (а+0,5в)/а+в (27)

а-процестің басында бір рет жасалатын шығындар;

в-дайын өнімді өндіріп шығаруды біткеннен кейнгі шығындар

Дайын өнім қорындағы айналым қаражат нормативі мынадай формуламен анықталады:

Ндө=Штәу(Тдө+Тқр) (28)

Штәу-өндірістік өзіндік құн бойынша дайын өнімнің тәулік бойы шығуы

Тдө-тұтынушыға дайын өнімді жіберу кезінде құжаттарды рәімдеу үшін қажетті уақыт (күн);

Тқр- жүкті тұтынушыға жіберу кезінде қажетті уақыт (күн)

Айналым капиталын тиімді пайдалану көпшілігінде олардың қажеттілігін дұрыс бағалау болып табылады.Себебі, өндірістің осы көлемінде жоспарланған пайданы ең төменгі мөлшердегі шығынмен табуға үлкен ықпалын тигізеді.Айналым қаражатының төмендетілген мөлшері кәсіпорынның тұрақсыз қаржы жағдайына, өндіріс процесінің ркілісіне әкеліп соғады.

Осының салдарынан өндірістің көлемі мен пайдасы төмендейді.Осы кезекте айналым қаражатының көтеріңкі мөлшері кәсіпорынның өндірісті ұлғайту үшінкүрделі қаржы шығынын жұмсау мүмкіндігі төмендейді.

Кәсіпорында айналым қаражатының қажеттілігін бағалау кәсіпорынның өндіріс жоспары және өндіріс шығынының сметасымен үйлестіру керек. Айналым қаражатын тиімді пайдалануды жоспарлау және ұйымдастыру жауапты менеджерлердің ең негізгі міндеті болып табылады.Айналым қаражаты оның екі саласындағы ауыспалы айналымға: өндіріс саласы мен айналыс аясына қатысады.Сондықтан айналым қаражаты өндірістік айналым қоры мен айналыс ая сындағы қорға бөлінеді.

Дата добавления: 2015-08-13