Жоспарлау шешімді дайындау жүйесі: алға қойған мақсаты.

Кәсіпорындар белгілі бір өндіріс өнімін шығару үшін, не болмаса жұмыс атқару үшін, әртүрлі қызметтер көрсетулер арқылы қоғамның қанағаттандыру және пайда табу мақсатында құрылады. Кәсіпорынның нарықтық экономикадагы негізгі мақсаты - бәсекелесуге қабілетті өнім шығару арқылы неғүрлым көп пайда табу негізінде сұранысқа ие және бәсекелесуге қабілеті бар өнім шығару болып табылады. Кәсіпорынның мақсаттары:

• Өндірісте және жекеше тұтынылатын өнім шығару;

• Тұтынушыға өнімді жеткізу және сату;

• Өнімді сатып болғаннан кейін қызмет атқару;

• Кәсіпорындардагы өндірісті материалдық - техникалық жабдықтау;

• Кәсіпорын жұмысшыларының еңбегін ұйымдастыру және басқару;

• Кәсіпорындардағы өндіріс колемін жан-жақты дамытып, ұлғайту;

• Кәсіпкерлік;

• Салықтарды төлеу, мемлекеттік бюджеттің және басқа да қаржы ұйымдарының міндетті және міндетті емес төлемдерін орындау;

• Мемлекеттік заңдарды, нормативтер мен стандарттарды орындау.

Сапа аясындағы жоспарлау. Сапа аясындағы мақсаттар: Жоғарғы жетекшілік өнім сапалығы үшін қажетті жоспарларды ендіре отырып, саясат аясындағы мақсаттардың, тиісті бөлімдерде, тиісті дәрежеде жоспарланып қүрылуын қамтамасыз етеді. Сапа аясында мақсаттар орнату барысындаолардыңөлшемділігі, сапа аясындағы саясатпен келісілімділігі, қамтамасыз етіледі. Орында-лу дәрежесіне қарай мақсаттар кайта қарастырылады жәнежаңаларыорнатылады. ЖШС «АқЖолСервисKZ» ұйымы қазіргі кезде маркеттің 20% пайызын құраса. 3 жылдан кейін 30% алуды көздеуде. «Ақ-Жол-Сервис KZ» ұйымы дамуы үшін өз алдына көптеген жоспарлар құрған. Жылдық жоспары өз өнімдерін экспортқашығару,жәнефилиалдар ашу, өзінің осы жылы рынокта алатын орнын жоғары дәрежеде көрсету. Жұмысшыларына сапалы білім беруді көздеуде және жұмысшылардың жалақысын көтеруді. Менеджмент жүйесі функцияда басқару қызметінің жіктеуін қарастырады. А-нық жіктелген функция басқаруы ғылыми және жаттығулық негіз ұйымды құруды,ұйымның құрылуы мен басқарылуын қарастырады. Менеджментте еңбектің бөлінуі-нің әсер етуі жеке функцияның өндіріспен басқарылуы. Менеджмент функциясы басқару қызметін атқарады, сол арқылы ұйымның ішкі жүйсінен сыртқы ортаның жүйесі құрылады. А.Файоль менеджмент төрт функцияның жиынтығы деп анықтады: жоспарлау, ұйымдастыру, басқару және бақылау. К.Киллен менеджмент функциясының ұғы-мын ұлғайтты, ол былай түсіндірді «...ұйымның жоспарлау процесі, басқару, моти-вация және жұмысты бақылау және ұйым жұмысшыларын бақылау, осылар арқылы ұйым жақсы нәтижеге жетеді». Менеджмент функциясының маңызды бөлігі болып жоспарлау саналады. Жоспарлау. Менеджмент функциясы сияқты мақсатты анықтау және бағдарламаның өнімді болуы үшін болжау, тактикалық жоспарлау Л.Д. Залевский жоспарла-ды басқарушылық шешімді өндіру, бұл процесс барлық нұсқалар бағаланады және қорытындылайды, ішінен жақсы әсер ететінін таңдап дұрыс шешім анықталады.

К.Киллен «Жоспарлау - ол не, кіммен, қалай деген сұраққа жауап беруге дайындық» деп санайды. Жоспарлау мақсатты анықтау және оның орындалуының жолдарын қарастыру. Жоспарлау ұйымының әр түрлі деңгейін қамтып ұзақ мерзімді болып бөлінеді. Ұзақ мерзімді жоспарлауда (1520 ж.) фирманың мақсаты мен стратегиясы а-нықталады. Ал орта мерзімді жоспарлау (5 ж дейін) қай жол арқылы мақсатқа жетуге болатынын шешу. Бұл жоспарларды орта кадрлық саясат, ортак өндірістік стратегияны, орта қаржылық саясат, ортақ маркетингілік саясат анықталады. Қысқа мерзімді және ағымдағы жоспарлау (1 ж) ширек, айға байланысты бірнеше формаға ие. Оның бірі ортақ мерзімді жоспарлауды нақтылап және қысқарту. Сонымен қатар бір жылға өндірістік жоспар, қаржылық жоспар, маркетинг бойынша жоспар құрылады. Ағымдағы жоспарлаудың үшінші формасы саясатты формалдау, механизмді бақылау, болашақта болатын жағдайларға бай-ланысты алдын ала компанияның жағдайын дұрыс анықтап алу керек. Тұрақты жоспарға келетін болсақ, ұйымда жай прициптерді ұстау үшін ортақ нәтижелі нұсқауды ұлғайту.Нарықтық даму қарым-қатынасы этапына байланысты және фирма қызметінің қалыптасқан ішкі шарты бойынша, жоспар өлімін табады және оның маңызы өзгереді. Бірінші орынға сату жоспары және қаржылықжоспарыжәнеөндірістік шығуы мүмкін. Әр стратегияның жоспары міндетті түрде бағдарлама жи-нағымен және жоба жоспарымен бекітіледі. Мысалы, ұйымның даму жоспары қысқа, орташа және ұзақ мерзімді бағдарла-малармен бікітіледі. Бағдарлама өз кезегінде нақты жоспарлармен бекітіледі. Әр жоба негізгі болып саналмауы, егер оның бағасы болса, өңдеу графигі және техника- экономикалық параметрі. Жоспардың беімділік негізі. Олар иілгіш және күтпеген ішкі факторлардың өз-герістеріне бейім болуы керек. Сосын стратегиялық жоспардың бейімділігін, мінезін қамтамасыз ету үшін жоспардың барлық түрлеріне, соның ішінде ерекше тактигалық жоспар күтпеген жағдайға қандай іс-әрекет қолдануы қарастырылады. Бұл іс-әрекеттер белгілі әдістемелік қабылдау жағдайының жоспарлауы арқылы іске асырылады. Стратегиялық жоспарлау өзінің табиғатына тән ұсынысқа, кеңеске, болжауға сүйенеді және оған кейде тәуекел етуге тура келеді. Сондықтан ұйым басқарушылары олардың байсалдары мен ойлары болмай қалған жағдайда не істеу керек екенін білулері керек. Жағдайлық жоспарлар қандай дәрежеде ұйымның мақсаты мен келетінін анықтайды. Жағдайлық жоспар артық жоспарлар жүйесі болып табылатын ұйымды ішкі ортаның өзгеріске дұрыс шешім қабылдайды, икемделеді. Бұл реакция барлық жоспар жүйесінде көрінеді және ең бірінші Англиядағы қызмет жоспарын осылай стратегиялық бейімделу жоспары өз алдына жағдай жоспар жиынтығын көрсетеді, ұйымның ішкі ортасында пайда болған әрқайсысы белгілі бір жағдайға қызмет жасайды. Жоспарлар жүйесі,бағдарлама, басқарудың негізгі функциясын орындауымен бірге стратегиялық және тактикалық қорларды бөлу құралы болып табылады, жоспар қорларды бағыт бойыншабөлугекөмектеседі,басқарушылардың ойынша ол неғұрлым нәтижелі және алға қойған мақсатқа жетугеалып келеді. Ұйымның таңдаған стратегиясын іске асыру. Ұйым келесі іс-әрекетке деген үшін көрсеткіші анықтау мен қорларды бөлудің бірнеше жүйесі бар. Бірінші жоспарлау этапында эксперттердің бағасы пайдалынылады, бюджеттің нормативінде сүйенгенәр түрлі күрделенген әдістер қолданылады. Формалды жоспарлардың кең тараған әдісі болып, бюджетті өңдеу болып табылады, ол әртүрлә жоспарладың қиысуымен қорлардың бөлінуі. Болашағыбар жоспарлаудың отандық жаттығуда, қаржылық дамуда негізгі көзі мемлекеттік бюджет болғанда, олардың мақсаттары үшін шығын сметасы ендіріледі. Бюджет артықшылығы тек қандай және қанша қорлар керек деген сұраққа қана жауап бермейді, сонымен қатар олардың толықтыру кезін көрсетеді.

Басқару процесі мақсат бойынша 4 этаптан тұрады:

· Кәсіпорын басшыларының өкілдіктерімен міндеттемелері анықталады.

· Қойылған міндеттемелерде менеджменттің мақсат өңдеулері жүзеге асырылады.

· Алға қойған мақсатқа жету үшін, нақты жоспарлар жасалады.

· Бақылау жүргізіледі: өлшеу, әр басқарушы мерзімінен алынған жұмыстың нәти-жесін бағалау.

Сонымен, егер мақсатты болжау ол барлық басқаруқызметінің басы, оның міндетті жалғасы, мақсатқа жету үшін жұмыс түрлерін анықтау болып табылады. Менеджерлер тек қана жоспар құрамай, сонымен қатар қалыптасу жолымен құры-лымын процесстерін және әдіс арқылы орындалуын ұйымдастырады, солар арқылы біріккен және нәтижелі еңбек жүзеге асады. Көрсеткіштер жүйесін өңдеу менеджерлерді қызметінде маңызды орын алады. Сонымен көмегімен әр жұмысшының, бөлімшенің толығымен кәсіпорын мен оның қызметі өлшенеді және бағаланады. Біздің елде ұзақ мерзімді жоспарлау және бағдарламалау аумағында жоспарлау және басқарудың мақсаттықмақсаттықбағдарлама әдісі даму үстінде. Осы арқылы жоспар мақсаты қорлар көмегімен байланысады. Жоспарды бағалау – жұмыстың нәтижесімен мақсаты арасындағы айырмашылықты салыстыру арқылы жүргізіледі.

Дата добавления: 2015-08-13