Тетік бетінің түзілу әдістері

Тетіктің кеңістіктік пішінін әр түрлі беттердің үйлесімі анықтайды. Дайындаманы өңдеуді жеңілдету үшін конструктор қарапайым геометриялық беттерді пайдалануға тырысады: жазық, цилиндрлік, конустық, шарлы, торлы және т.б. Геометриялық бет бағыттаушы деп аталатын екінші шығаратын сызық бойынша қозғалатын, түзуші деп аталатын бір шығаратын сызық іздерінің тізбекті орындарының жиынтығын білдіреді. Мысалы, дөңгелек цилиндрлік беттің түзілуі үшін (түзушіні) шеңбер (бағыттаушы) бойынша жылжытады. Металл кескіш станоктарда беттерді өңдеу кезінде көптеген жағдайларда түзуші және бағыттаушы сызықтар болмайды. Олар жылдамдықтары өз араларында келісілген, дайындама және құрал қозғалыстарының үйлесуімен шығарылады. Бұл қозғалыстар түзуші және бағыттаушы сызықтарды суреттейді, олардың тізбекті орындарының (іздерінің) жиынтығы геометриялық бетін алдын ала анықтайды.

21.2-суретте кесумен өңдеу кезінде беттердің пішін түзуінің негізгі әдістері көрсетілген. Іздер әдісі (21.2-сурет, а) пішін түзу үшін екі кесу қозғалысын да (v және s _б) пайдаланумен сипатталады. Түзуші сызық 1 – кескіш нүктесінің (ұшының) қозғалу траекториясы, ал дайындама нүктесінің қозғалу траекториясы бағыттаушы сызық 2 болып табылады.

S_б

S_а

S_к

S_б

S_б

а – іздерді; б – жанасуды; в – көшіруді; г – домалатуды; 1, 2 – түзуші және бағыттаушы сызықтар; s_б, s_к және s_а – бойлық, көлденең және дөңгелек берілістер

21.2-сурет – Кесумен өңдеу кезінде беттердің пішін түзу әдістері

Жанасу әдісінде (21.2-сурет, б) пішін түзуші функцияларын беріс қозғалысы s _б орындайды. Түзуші сызық 1 – құралдың кескіш жүзі, ал бағыттаушы сызық 2 кескіш құрал нүктелерінің қозғалу траектория­ларын білдіретін, геометриялық қосымша сызықтарға жанама болып табылады.

Көшіру әдісі кезінде (21.2-сурет, в) басты қозғалыс v пішін түзуші болып табылады. Түзуші сызық 1 құралдың кесу жиегі болып табыла­ды, бағыттаушы түзу 2 дайындаманы айналдырумен қайта шығары­лады. Домалату (орап өту) әдісі кезінде екі беріс қозғалысын (s _б және s _а) келістіру, дайындамаға қатысты құралдың кесу жиегінің бірқатар тізбекті орындарына орап өтетін қисық ретінде түзуші сызықты 1 алу (21.2-сурет, г) мүмкіндігін береді. Бағыттаушы сызық 2 дайындаманың айналуымен қайта шығарылады. Қозғалыстар жыл­дамдықтарын l ара қашықтығын дөңгелек кескішпен өткен уақытта ол өзінің айналу осіне қатысты бір толық айналым жасайтындай келістіреді.

Дата добавления: 2015-07-26