ЖАЗАМЫЗ. 3.1 Сөздерді сәйкестендіріп жазыңдар.

3.1 Сөздерді сәйкестендіріп жазыңдар.

орталық құрылғысы

оперативті анықтайды

құрамдас тақша

шапшаңдығын бөліктері

өңдеу жады

аналық құрылғы

ырғақтық процессор

логикалық жиілігі

3.2 Сөздердің орнын ауыстырып, сөйлем құрып жазыңдар.

А. Бұлар, анықтайды, шапшаңдығын, жұмысының, компьютер.

Ә. Процессор, орналасады, тақшада, аналық, оперативті, қатар, жадымен.

Б. Процессордың, ырғақтық, жиілігімен, жылдамдығы, оның, анықталады.

В. Процессордың, орнатылады, радиатор, үстіне.

Г. Радиаторға, орнатылады, арналған, желдеткіш, процессорды, салқындатуға.

Ғ. Процессор, тұрады, миллион, транзисторлардан, ондаған.

3.3 Мәтіннен мына құрылымдар бойынша сөз тіркестерін теріп жазыңдар.

	Ілік септігі		Тәуелдік жалғауының ІІІ жағы

Үлгі: Процессор+ дың тип+ і

Зат есім

Сын есім

Үлгі: Орталық процессор

3.4 Сөздердің жасалуын анықтап жазыңдар.

Сипаттама, шапшаңдық, жылдамдық, стандартты, орталық, құрылғы, есептеулер, жиілік, желдеткіш, ырғақтық, логикалық.

3.5 Мәтіндегі қателерді тауып, редакциялап жазыңдар.

Процессор компьютердің орталық мәліметтерге өңдеу құрылғысы болып табіладі. Процессор неғүрлым шапшаң болса, компьютердіңде жүмыс істеу жілдамдіғі соғұрлым жоғары болады. Ол бағдарламалар жүмысына қажетті есептеулерге орындайды.

Процессорды жілдамдіғі мегагерцпен (МГц) немесе гигагерцпен (ГГц) өлшенеды және оның ырғақтық жиілігымен анықталады. Процессорды ұстіне радиатор, радиаторга процессорды салкындатуға арналған желдеткыш (кулер) орнатылады. Процессор микросхема ретінде үсінылған және оперативтің жадыменен қатар аналық тақшадағы өрналасады.

3.6 Сөйлемдерді етістіктермен толықтырып жазыңдар.

1. Бұлар компьютер жұмысының шапшаңдығын.........................

2. Процессор оперативті жадымен қатар аналық тақшада..................

3. Ол бағдарламалар жұмысына қажетті есептеулерді.........................

4. Процессордың жылдамдығы мегагерцпен немесе гигагерцпен........

5. Процессор ондаған миллион транзисторлардан........................

6. Процессордың үстіне радиатор.....................

3.7 Төменде берілген сөйлемдерді абзац мазмұнына сәйкестендіріп жазыңдар.

Процессордың жылдамдығы және оны салқындатқыш құрылғы

Процессор түрлері мен оның ішкі схемасы

Процессордың атқаратын қызметі Компьютердің құрамдас бөліктері

3.8 Мәтін бойынша естеріңде қалған жаңа сөздерді жазыңдар.

3.9 Мәтін мазмұнын қысқаша баяндап жазыңдар.

3-сабақ.

Тақырыбы: Кэш жадысы. Процессор шинасы.

Процессор өңдейтін мәліметтерді оперативті жадыдан алады. Әдетте процессор өзінде еш нәрсені де сақтамайды. Онда мәліметтер өңделетін ұяшықтар өте аз. Бұл жұмыс ұяшықтары регистр деп аталады. Процессордың жұмысын жеделдету үшін көптен бері кэштеу технологиясы қолданылып жүр. Кэш - бұл шағын ұяшықтық жады. Буфердің қызметін атқарады. Егер бір нәрсе жалпы жадыдан өңделсе, оның көшірмесі кэш жадыға түседі.

Шина дегеніміз - бұл сым-жолдарының жиынтығы, кей кезде цифрлік жүйеде бірнеше компоненттерді біріктіруші өткізгіштер. Бұл сым–жолдары 3 типке бөлінеді: адрес, мәліметтер және басқару. Адрестік шинадан процессор орындалуға тиіс командалар адрестерін оқиды. Қазіргі заманғы процессорда адрестік шина 32-разрядты, яғни ол 32 паралельді өткізгіштерден құралады.

Мәліметтер шинасы арқылы оперативті жадыдан регистрлерге және керісінше мәліметтерді көшіру процесі жүреді. Процессорда орындалған командалар осы басқару шиналары мен оперативтік жадыдан келеді. Командалар байттар түрінде көрсетіледі. Қарапайым командалар 1 байтқа сыйады, бірақ 2 немесе одан да көп байтты сыйымдылықты қажет ететін командалар да болады.

1. ТЫҢДАЙМЫЗ. ОҚИМЫЗ

1.1 Сөздер мен сөз тіркестерін тыңдаңдар.

Өңдейтін, жады, сақтамайды, ұяшықтар, жеделдету үшін, қызметін атқарады, көшірмесі, түседі, сым-жолдарының жиынтығы, біріктіруші өткізгіштер, басқару, құралады, орындалған, түрінде, көрсетіледі, сыйады, сыйымдылықты.

1.2 Жоғарыдағы мәтінді тыңдаңдар.

1.3 Берілген сөздер мен сөз тіркестерін оқу сөздігінен қараңдар, оқыңдар.

Өңдейтін, жады, сақтамайды, ұяшықтар, жеделдету үшін, қызметін атқарады, көшірмесі, түседі, сым-жолдарының жиынтығы, біріктіруші өткізгіштер, басқару, құралады, орындалған, түрінде, көрсетіледі, сыйады, сыйымдылықты.

1.4 Сөз тіркесін құрыңдар.

	Жадыдан Сым-жолдарының ................................ ................................ ...............................

алады

жиынтығы

2. ОҚИМЫЗ. СӨЙЛЕЙМІЗ

2.1 Мәтінді оқыңдар және төмендегі сұраққа жауап беріңдер.

А. Процессор өңдейтін мәліметтерді қайдан алады?

Ә. Регистр деп нені атаймыз?

Б. Кэш дегеніміз не?

В. Шина дегеніміз не және оның неше түрі бар?

Г. Адрестік шинаның қызметі қандай?

Ғ. Мәліметтер шинасы арқылы қандай үрдістер орындалады?

Д. Басқару шинасының атқаратын қызметі қандай?

2.2 Мәтіннің жоспарын құрыңдар.

2.3 Жұптық жұмыс. Мәтінді жоспар бойынша бір-біріңе баяндаңдар.

2.4 Сұхбатты рөлге бөліп оқыңдар. Сұхбатты мәтінге айналдырыңдар.

- Арман, саған компьютердің оперативті жадысы туралы сұрақ қоюға бола ма?

- Әрине, болады.

- Кэш-жад немесе бүркеме-жад компьютерге не үшін қажет?

- Ол жедел жад пен процессордың жұмысын жылдамдату үшін аралық дәнекер жад ретінде пайдаланылады.

- Сонда кэш шағын ұяшықтық жады екен ғой.

- Ол буфердің қызметін атқарады. Егер бір нәрсе жалпы жадыдан өңделсе, оның көшірмесі кэш жадыға түседі.

- Ал сым-жолдарының жиынтығын немесе цифрлік жүйедегі бірнеше компоненттерді біріктіруші өткізгіштерді қалай атауға болады?

- Олар шина деп аталады. Бұл сым–жолдары 3 типке бөлінеді: адрес, мәліметтер және басқару.

- Адрестік шина деп неге аталған?

- Процессор адрестік шинадан орындалуға тиіс командалар адрестерін оқиды.

- Мәліметтер шинасы қандай қызмет атқарады?

- Мәліметтер шинасы арқылы оперативті жадыдан регистрлерге және керісінше мәліметтерді көшіру процесі жүреді.

- Ал басқару шиналары ше?

- Процессорда орындалған командалар осы басқару шиналары мен оперативтік жадыдан келеді. Қарапайым командалар 1 байтқа сыйады, бірақ 2 немесе одан да көп байтты сыйымдылықты қажет ететін командалар да болады.

2.5 Мәтіндегі негізгі ақпаратты пайдаланып, сөйлемдерді толықтырыңдар.

Процессор _________ мәліметтерді оперативті __________ алады. Әдетте процессор өзінде ___________ де ___________. Онда мәліметтер өңделетін __________ өте аз. Бұл _______ _______ регистр деп аталады. Процессордың жұмысын _________ _____ көптен бері ________ __________ қолданылып жүр. Кэш - бұл шағын ұяшықтық жады. Буфердің ________ ____________. Егер бір нәрсе _______ жадыдан өңделсе, оның _________ кэш жадыға _______. Шина дегеніміз – бұл ____ -_____ ___________, кей кезде цифрлік жүйеде _______ компоненттерді _________ _________.

2.6 Сұрақтардың орнына мәтін бойынша қажетті сөздерді қойып айтыңдар.

Үлгі: қандай мәліметтерді? – өңдейтін мәліметтерді

нені сақтамайды, ненің жұмысын, жұмысын не істеу үшін, ненің қызметін атқарады, неден өңделсе, кэш жадыға не істейді, бұл ненің жиынтығы, нені біріктіруші өткізгіштер, нені оқиды, неден құралады, қайда көшіру процесі жүреді, командалар қалай көрсетіледі,нені қажет ететін.

2.7 Сөйлемдерді сұраулы сөйлемге айналдырыңдар.

Процессор өңдейтін мәліметтерді оперативті жадыдан алады. Бұл жұмыс ұяшықтары регистр деп аталады. Кэш - бұл шағын ұяшықтық жады. Буфердің қызметін атқарады. Егер бір нәрсе жалпы жадыдан өңделсе, оның көшірмесі кэш жадыға түседі.

Шина дегеніміз - бұл сым-жолдарының жиынтығы, кей кезде цифрлік жүйеде бірнеше компоненттерді біріктіруші өткізгіштер. Бұл сым–жолдары 3 типке бөлінеді: адрес, мәліметтер және басқару. Қазіргі заманғы процессорда адрестік шина 32-разрядты, яғни ол 32 паралельді өткізгіштерден құралады.

Командалар байттар түрінде көрсетіледі. Қарапайым командалар 1 байтқа сыйады, бірақ 2 немесе одан да көп байтты сыйымдылықты қажет ететін командалар да болады.

2.8 Сөйлеу жағдаяттық ойын.

*Сен «Информатика» пәнінің оқытушысың.

*Студенттерге «Кэш жадысы. Процессор шинасы» тақырыбын қалай түсіндірер едің.

*Жоғарыдағы мәтінді пайдаланыңдар.

---

Дата добавления: 2015-07-19