Дәріс тақырыбы: Дәстүрлі киім-кешек түрлерін зерттеу әдістері

Мақсаты: Дәстүрлі киім-кешек түрлерін з ерттеулердің әдіс-тәсілдерінің түрлерімен және өз зерттеулерінде қолдану жолдарымен болашақ мамандарды таныстыру

Сұрақтар:

1.Этнологиялық зерттеулердің әдіс-тәсілдерінің түрлері және қалыптасу ерекшеліктері

2. Қазақ халқының дәстүрлі киім-кешек түрлері

3. Қазақ халқының дәстүрлі киім-кешек түрлерін зерттеутәсілдері

Негізгі ұғымар тізбесі: Киім-кешек кешендері, дәстүрлі киім, сұраунама

Әдебиеттер:

1. Артыкбаев Ж. Методика этнографических исследований//Этнология: Учебник. – Алматы: «Қазақ университеті», 2006. -316 с.

2. Артановский С.Н. О сравнительно – историческом и структурном методах в этнографии // Методологические вопросы общественных наук. Л., 1968, вып. І.

3. Әжіғали С.Е., Ошанов О.Ж., Тоқтабай А.У., Оразбек Е.Ж. Монғолия қазақтары этникалық тобын зерттеудің бағдарлама – сұрақнамасы. Алматы, 2004.

4. Вопросы и программы по этноархелогии и этнографии для участников археологических экспедиции и студенческих практик. Учебно-методическое пособие. Омск, 2002.

І. Ерлер киімі.

1. Үстіге киетін киімдер: жейде, пішілуі, жағасы, қимасы.

Шалбарлар.

2. Сыртқы киім: жеңіл және жылы шапандар, материал, түсі, тігісі.

Аң терісінен жасалған шубалар, шүберекпен қапталуы, тақыр шубалар.

Камзол немесе женсіз көйлектер. Олардың шығу кезеңі, қай жастан бастап киеді.

Белдіктер. Әрлеуі. Белдіктерге ілінетін заттар: пышақ, шақпақ. Оларды кім киді.

Бас киімдер: (тақия, бөрік, малақай, тымақ, далбағай т.б.);

Формасы, пішілуі, матасы, түсі, әрлеу сипаты. Кию үлгісі. Қырғыз қалпақ. Алтын түспен немесе басқа да түстермен безендіріліп кестеленуі.

Аяқ-киім түрлері (саптама, байпақ, шәрке, байпақ т. б.).

1. Ерлердің шашын сәндеуі: ер балалар, ер адамдар. Мұрт, сақалдың түрлері.

2. Күйеу жігіттің үйлену тойындағы киімі.

ІІ. Әйелдер киімі:

1. Жейде: пішілуі, жағасы; қимасы.

Шалбарлар.

2. Сыртқы киімі: Шапандар: жеңіл, жадағай немесе астары бар. Матасы, түсі, пішілуі.

Камзол: мата, түсі, пішілу түрлері, әрлеу.

Жеңсіз, көйлек: қысқа немесе ұзын.

Белдемше, белдік, тізеқап: қай жас шамасында және қандай жағдайда киді.

Белдік. Матреиал және безендірілуі.

Бас киім (кимешек, бөрік, тақия, желек, т. б.), бас орамалдар;

Қыздардың бас киімі. Тақия: олардың формасы, безендірілуі.

5. Аяқ киім түрлері (кебіс, мәсі, етік, жартылай етік т. б.);

6. Әйелдердің және қыздардың шашын сәндеуі.

7. Әшекейлер: құлаққа тағатын, мойынға және кеудеге тағатын, қолға, киімге тағатын, тұмарлар және көзтиместер.

8. Косметика.

9. Келіннің және жас келіншектің костюмдері. Келінді киіндіру салты.

ІІІ. Балалар киімі.

1. Жас баланың киімі. Киім түрлері.

2. Балалардың киіміне тағатын тілтимес, көзтиместер.

3. Баланың алғаш рет шашын алуы. Шаш алуға байланысты алғашқы салт-дәстүрлер.

IV. Мерекелік, демалыстық киімдер.

V. Табынушылық киімдер.

VI. Азалы киімдер.

Дәріс № 8

Дата добавления: 2015-11-04