Читайте также:
|
|
![]() |
Вегетативтік жүйке жүйесі[өңдеу]
Уикипедия — ашық энциклопедиясынан алынған мәлімет
Вегетативтік немесе автономдық жүйке жүйесі (вегетативная, или автономная нервная система); (systema nervosum autonomicum; грек, systema — жүйе, бөліктерден құралған бүтін; лат. nervus — жүйке; грек, autos — өзім, өздігінен; nomos — заң) — барлық ішкі мүшелер жүйелері мүшелерінің (асқорыту, тыныс алу, зәр бөлу, аталық және аналық көбею мүшелер жүйелері), тамырлар мүшелері жүйелерінің (қанайналым, лимфаайналым, қан жасау мүшелер жүйелері), сыртқы және ішкі секреция бездерінің, бірыңғай салалы ет ұлпасының қызметтерін реттейтін жүйке жүйесінің бөлімі.
Вегетативтық жүйке жүиесі де, жүйке жүйесінің басқа бөлімдері сияқты нейроциттерден және жүйкелік глиядан (нейроглиядан) құралған.
Вегетативтік жүйке жүйесі - организмдегі орналасу орындары мен атқаратын қызметтеріне байланысты симпатикалық және парасимпатикалық бөлімдерге бөлінеді.
Олар өз кезегінде жүйке орталықтарынан және шеткі бөлімдерден құралады. Вегетативтік жүйке жүйесінің жүйке орталықтары жұлын мен мида орналасқан: қыртыстық, қыртысасты және өзіндік жүйке орталықтарына бөлінеді.
Вегетативтік жүйке жүйесінің шеткі бөлімін: преганглионды (ганглионалды) миелинді (үлпекті) жүйке талшықтары, экстрамуральды (қабырғадан тыс) және интрамуральды (қабырғалық) жүйке ганглиондары (түйіндері), постганглионды (ганглионсоңы) миелинсіз (үлпексіз) жүйке талшықтары қүрайды.
Вегетативтік жүйке жүйесінің, жүйке жүйесінің сомалық бөлімінен морфологиялық ерекшелігі - оның шеткі бөлімі орталық жүйке жүйесімен екі нейроцит (өзіндік орталық нейроциттері және шеткі жүйке ганглиондарының нейроциттері) арқылы байланысады. Жүйке ганглиондары нейроциттерінің аксондарының эффекторлы ұштары орындаушы мүшелерде аяқталып, оларды жүйкелендіреді (парасимпатикалық жүйке жүйесінің ұштары ішкі мүшелер қабырғаларындағы етті қабықтар мен қабаттарды және бездерді, ал симпатикалық жүйке жүйесінің ұштары — қан және лимфа тамырлары қабырғаларындағы етті қабықтар мен қабаттарды жүйкелендіреді).[1]
Өсімді (вегетативті) жүйке жүйесінің жұмысы адамның еркіне бағынбайды. Сондықтан оны ерте кезде автономды (грекше - өз алдына заң) жүйке жүйесі деп те атаған. «Вегетативті» деген сөз латынша - өсу, қаулап өсу дегенді білдіреді. Ол ағзаның өсуіне қоректенуіне қатысты, жүйке жүйесінің белсенді қозуына қатысты және жыныссыз көбеюді сипаттайды.Сондықтан қазақша «өсімді» деген термин қалыптасқан. Өсімді жүйке жүйесі ішкі мүшелердің қызметінің бірімен-бірінің үйлесімділігін қамтамасыз етеді. Ағзадағы зат алмасуды, ішкі ортаның тұрақтылығын реттеп отырады. Ағзадағы түрлі бездердің, қантамырларының және лимфа тамырларының қызметтері де өсімді жүйке жүйесі арқылы реттеледі. Сонымен бірге өсімді жүйке жүйесі қаңқа бұлшықеттерінің қызметін реттеуге де қатысады. Өсімді жүйке жүйесінде рефлекстік доға үш нейрондық (сезгіш, байланыстырғыш, қозғалтқыш) байланыстан тұрады. Өсімді жүйке жүйесінде қозу баяу жүреді, өйткені оның жүйке талшықтарында майлы қабығы болмайды. Өсімді жүйке жүйесінің қызметін ми қыртысының маңдай бөлігі реттеп отырады. Өсімді жүйке жүйесі симпатикалық және парасимпатикалық деп 2 бөлікке бөлінеді. Симпатикалық (грекше - сезгіш, қабылдағыш), парасимпатикалық (грекше - жанында, қасында).
Өсімді жүйке жүйесі де орталық және шеткі бөлімдерге бөлінеді. Орталық бөлімдері ми мен жұлында болады. Шеткі бөлімдері ми мен жұлыннан тыс жерлердегі жүйке бағанасында, жүйке түйіндерінде, өрімдерінде орналасады.
Өсімді жүйке жүйесі: а) парасимпатикалық бөлігі; ә) симпатикалық бөлігі.
Симпатикалық түйіндер тізбегі[өңдеу]
Симпатикалық бөліктің орталығы жұлынның арқа сегменттерінде жүйке жасушалары шоғырланып орналасады. Шеткі бөліктеріне омыртқа жотасының екі бүйірінде орналасқан бір жұп симпатикалық бағана жатады. Симпатикалық бағанада 20-25 жүйке түйіндері бар. Жүйке түйіндері жүйке жасушаларының шоғырынан тұрады. Олардан құрсақ және жамбас қуысында орналасқан мүшелерге, ірі симпатикалық өрімдерге жүйкелер тарайды. Құрсақ қуысындағы ең ірі өрімнің жүйке түйіндерінен құрсақ қуысындағы барлық мүшелерге жүйкелер таралады.
Парасимпатикалық бөліктің орталығы ортаңғы мида, сопақша мида және жұлынның сегізкөз сегменттерінде орналасқан. Шеткі бөлімі ішкі мүшелердің маңында не тікелей өзінде жүйке өрімдері түрінде кездеседі.[2]
Дереккөздер[өңдеу]
1. Жоғарыға көтеріліңіз↑
Ауру және вегетативті жүйке жүйесінің емдеу үшін хирургиялық әдістері
Медициналық дәрі-дәрмектерді, Денсаулық сақтау
Ресей
Түйін
«аурулар және вегетативті емдеу үшін хирургиялық әдістері туралы жүйке жүйесі «
NBSP;
Ресей
вегетативті жүйке жүйесінің аурулары
Дамыту патологиялық жағдайлар
түрлілігі Вегетативтік жүйке жүйесі екі негізгі топқа бөлуге болады: өзгерістер макро құрылымының барысында анықталған болатын, органикалық немесе микроскопиялық емтихан және невроз, деп аталатын. Вегетативтік невроздар, болып табылады. е. жоқ макрос немесе микроскопиялық емтихан емес жасады, онда ауру В.Н. құрылымы қандай да бір өзгерістер анықтайды. б. Мұндай жағдайларда бар V. N түрлі бөлімдерде ауытқулар. б. таза динамикалық, функционалдық табиғаты. Екі топтары арасындағы шекара күрт аурулар жоқ. Бір жағынан, микроскопиялық жетілдіру туралы технологиялық үдерістерді құрылымындағы өзгерістер анықтау мүмкіндік береді ол бұрын кетіп, онда; басқа - құрылымдық өзгерістер шектеулі бөлім V. н. б. Динамикадағы патологиясын тудыруы мүмкін оның басқа да учаскелерінде табиғат. Сонымен қатар, ұзақ немесе жігерлі В.Н. кез келген бұзылуы. б. оның өзгеруіне әкелуі мүмкін құрылымы. Осыған қарамастан, практикалық себептер бойынша, Мырза В. аурулар бөлімі. б. органикалық және пайдалы функционалдық туралы сақтау, т. үшін. Олардың әрқайсысы ауыр нысандары өз ерекшелігі бар клиникалық сурет және нақты терапия талап етеді.
органикалық аурулардың V. N этиологиялық факторлары. б. өте алуан түрлі. Маңыздылығы бірінші орында жұқпалы болып табылады әр түрлі аурулары: өткір жұқпалы аурулардан - тұмау, безгек және дизентерия. Б. әсер етеді. б. және құтырма, оба, сүзек жылы, және рецидивті сүзегі tifah, эпидемиялық менингит, сондай-ақ кейбір вирусты Мысалы, жұқпалы. Эпидемиялық энцефалит, arahnoentsefalitah, ұшықты Герпес, ауру Heine Медина және басқалары. созылмалы жұқпалы жатқан топ туралы аурулар қырып V. N себеп. б. бруцеллез, туберкулез болуы мүмкін түрлі органдардың зақымдануы, сондай-ақ оның ерте кезеңде мерез, және кеш, т. е. tabes dorsalis және прогрессивті сал.
жылы. N. б. жиі интоксикация шегеді. Өткір Бұл құрмет ойнату тотығы улану улану ең маңызды рөлі созылмалы көміртегі salvarsan және метил спирті - алкоголь және әсіресе никотин. В.Н. Жиі өзгерістер. б. кезеңде авита...
Бас миының ісіктері
Медициналық дәрі-дәрмектерді, Денсаулық сақтау
Дата добавления: 2015-10-28; просмотров: 511 | Нарушение авторских прав
<== предыдущая страница | | | следующая страница ==> |
Микротамырлардағы қан ағымының сипаттамасы. | | | До свидания, читатели. Прощайте, мои герои. 1 страница |