Механикалық қасиеттер

1.2.1. Сығуда және иілісте беріктікті анықтау

Материал беріктігі беріктік шегімен – нұсқаның қыйрауына қозғайтын тиісті күштің ең үлкен кернеуімен сипатталады.

Аспаптар: гидравликалық пресс, сызғыш.

Материалдар: дұрыс пішінді нұсқалар түріндегі бетон, ерітінді (текше, цилиндр, параллелепипед) – беріктікті сығуға анықтау үшін;

4х4х16 см арқалықтар - беріктікті иіліске анықтау үшін.

1.2.1.1. Сығуға беріктік шегін анықтау

Анықтау әдістемесі: нұсқаның көлденең өлшемдерін өлшейді, сосын оны қысатын күштер әсерінің астында пресспен қыйрауға ұшыратады.

Сығуға беріктік шегінің шамасы R_сығ, кгс/см² не МПа, мына формула арқылы есептелінеді

R_сығ = P / F = n ^. F_п / F,

мұндағы P – қыйрату жүгінің шамасы, кгк;

F – көлденең қиманың ауданы, см²;

n – манометр көрсетулері, кгк;

F_п – поршень ауданы, см² .

Сынау нәтижелері 1.6- кестеге енгізіледі.

1.6-кесте

Беріктік көрсеткіштері

Мате- риал	Нұсқа өлшемдері, см	Көл-денең, қима-сының ауданы, см^2	Мано-метр көрсе-тулері	Пор-шень ауданы, см^2	Қира-ту жүгі, кгк	Сығуға беріктік шегі, кгк/см^2 (МПа)
1 жа-ғы	жа-ғы	диа-метрі

1.2.1.2. Иіліске беріктік шегін анықтау

Иіліске беріктік шегі R_иіл – екі тіректегі арқалық түріндегі материал нұсқасын сынау арқылы анықталады

R_иіл= 3 Р l₁/ 2 b h²,

мұндағы Р - қирату жүгі, кгк;

l ₁ - тіректер арасындағы арқалық = 20 см;

b - ені, см;

h - биіктігі, см;

R – иіліске беріктік шегі, кгк/см ²; МПа.

1.2.3. Уатылуды анықтау

Уатылу деп материалдың майдалайтын күш әсерінен көлемі мен массасының кішірею қабілетін атайды.

Аспаптар: ЛКИ майдалау шеңбері, техникалық таразы, салмағы әр түрлі гирлер, сызғыш.

Сыналатын материалдың нұсқасын 0,01 г деінгі дәлдікпен таразыда өлшейді. Өлшенген нұсқаны шеңбер құрсауына орнатады және шеңбер бетіне қысады (1.6-сурет). Уатылуға тартылатын нұсқаның ауданы шеңбердің көлденең бетімен толық беттесу керек. Сосын аспап шеңбері қозғалысқа келтіріледі. Шеңбер айналу кезінде нұсқа астына мезгіл-мезгіл ұсақ кварц құмын салып отырады.

Уатылу бір циклі жолдың 150 метріне тең.

Материал уатылуының дәрежесі мына формула бойнша анықтлады

У = m – m₁ / F,

мұндағы m - уатылуға дейінгі нұсқа массасы, г;

m₁ - уатылудан кейінгі нұсқа массасы, г;

F - уатылу ауданы, см²;

У - уатылу, г/см².

Сынау нәтижелері 1.7 -кестеге енгізіледі

1.7-кесте

Уатылу дәрежесін анықтау нәтижелері

№	Материал аты	Айналым саны, n не өту жолы, м	Уатылу-ға дейінгі мате- риал массасы, г	Уатыл-ғаннан кейінгі мате-риал массасы, г	Уатылу ауданы, см^2	Уаты-луы, г/см^2

Дата добавления: 2015-09-04