Рылыс ауа ізбесі

Ауа ізбесі кальций-магний жыныстарын: борды, ізбесті тасты, доломитталған және мергель ізбесті тастарды, доломиттерді күйдіру арқылы өндіріледі.

Майда тартылған ауа ізбесі сөндірілмеген ізбесті сумен сөндіру немесе тарту арқылы шығарылады. Егер ізбесте 5% магний оксиді болса, онда ол кальцийлі (аз магнезиалды), 5-тен 25% магний оксиді болса - жоғары магнезиалды немесе доломитті ізбес.

4.2.1. Ізбесте кальций-магнийдің белсенді оксидтерінің мөлшерін анықтау CaO+MgO

Аспаптар:техникалық таразы, фарфор келісі, құйғышы бар 250мл шыны сауыт, әйнек моншақтар, электр плиткасы, бюреткасы бар штатив, пипетка.

Реактивтер:1Н тұз қышқылының ерітіндісі, фенолфталеиннің 1% спирт ерітіндісі, тазартылған су.

Сөндірілмеген (кесек) ізбесті 4-5 г мөлшерінде алдын ала фарфор келісінде ұнтақтайды. Үгілген ізбесті 1 г мөлшерінде сыйымдылығы 250мл сауытқа салады, 150 мл тазартылған су құйылады, 15-20 әйнек моншақтар қосады, әйнекпен жабылады және қайнауға жеткізбей сауыт ішіндегісі 5мин бойы қыздырылады. Суынғаннан кейін фенолфталеиннің 1%- ды спирт ерітіндісінің 1-2 тамшысы қосылады және ішіндегісі толық өңсіздегенше 1Н тұз қышқылымен үздіксіз шайқаумен титрленеді. Титрлеу аяқталды деп есептеледі, егер 5 мин өткен соң сауыт ішіндегісінде боялу пайда болмаса.

Титрлеуді қышқылды тамшылап қосып баяу жүргізу керек.

Кальций мен магний оксидтерiЊ мЌлшерiн пайызбен мына формула бойынша аны‹тайды.

Х = V 2,804 k / m,

мындаЉы V - титрлеуге жЋмсалЉан 1H тЋз ‹ыш‹ылыныЊ мЌлшерi, мл;

2,804 - тЋз ‹ыш‹ылы 1H ерiтiндiсiнiЊ 1мл тиiстi кальций оксидiнiЊ мЌлшерi;

k - 1 теЊ тЋз ‹ыш‹ылы 1H ерiтiндiсiнiЊ титрiне тЏзету;

m - iзбес Ќлшемдігі, г.

4.2.2. IзбестiЊ температурасын ж‰не сЌндiру

уа‹ытын аны‹тау

Iзбес пен судыЊ ‰рекеттестiгiнде кальций оксидiнiЊ гидратациясы мына реакция бойынша болады

CaO + H₂O = Ca(OH)₂ + 65,5 кДж,

мЋндаЉы 65,5 кДж - реакцияда бЌлiнетiн жылу мЌлшерi.

СЌндiрiлмеген iзбес температурасы ай‹ын жоЉары шегiне дейiн кЌтерiледi. Реакция ая‹талЉан соЊ ‹оспа температурасы тЌмендейдi. IзбестiЊ сЌндiру жылдамдыЉына iзбестi сумен бекiту мерзiмiнен температураныЊ тЌмендеу басына дейiнгi уа‹ыт аралыЉы ‹абылданады.

Аспаптар: сЌндiру жылдамдыЉын аны‹тайтын аспап (термос), термометр, секундомер, таразы.

Материалдар: ЋсатылЉан ауа iзбесi

IзбестiЊ температурасын ж‰не сЌндiру уа‹ытын аны‹тау Џшiн сыйымдылыЉы 500мл тЋрмыс термосы пайдаланылады.

Iзбес ЌлшемдiгінiЊ массасы G граммен мына формула бойынша есептелiнедi

G =

мЋндаЉы А - iзбестегi кальций мен магнийдiЊ белсендi тоты‹тарыныЊ мЌлшерi, %.

…лшемдік массасын G термос сауытына салады, 20 ⁰C температурасы бар 25 мл су ‹Ћяды ж‰не жыртылатылЉан аЉаш шыбы‹пен араластырылады. Сауытты тыЉыз ‹ондырылЉан 100 ⁰C термометрi бар тыЉынмен жабады ж‰не тынымда ‹алдырады. ТермометрдiЊ сынапты шаригi реакцияЉа тЏскен ‹оспаЉа толы‹ батырылу керек. РеакцияЉа тЏскен ‹оспаныЊ температурасын есептеу суды ‹осу мерзiмiнен бастап ‰р минут сайын жЏргiзiледi. Аны‹тау ая‹талды деп саналады, егер температура 4 мин iшiнде 1 ⁰C арты‹ емес кЌтерiлмесе.

СЌндiру уа‹ытына суды ‹осу мерзiмiнен температура Ќсуi минутына 0,25⁰C аспайтын кезеЊнiЊ басына дейiнгi уа‹ыт ‹абылданады. Сынау н‰тижелерi 4.5 - кестеге жазылады.

4.5 - кесте

Дата добавления: 2015-09-04