Ерекшеліктері.

Оқушыларды еңбекке баулуда мектеп ісіне жақсы талапқа сай түзілген бағдарламалар, оқулықтар, әдістемелік құралдар жэне жақсы маман кадрлар болғанымен оқу-материалдық база болмаса, онда еңбекке дайындау жеткілікті дәрежеде жүргізілді деп айту қиын. Сондықтан еңбекке баулуда, қолөнерге үйрету оқу бөлмелерінің жабдықталуы мен оларға қойылатын талаптар бірдей болуы қажет.

Оқу бөлмелері жабдықтарына қойылатын талаптар. Еңбекке баулудың, тәрбиелеудің жэне оқушыларға кәсіби бағдар беру жұмыстарының нәтижелілігі, көбіне дұрыс ұйымдастырылған оқу материалдық базалары, бөлмелері мен шеберханаларға, олардың оқу көрнекі-құралдармен және оқу жабдықтарымен, материалдармен, техникалық оку құралдарымен жабдықтау дәрежесіне байланысты болып келеді.

Мектептегі еңбекке баулудағы оқу материалдың базаларын нығайту бойынша жұмыстар нәтижесінде қазіргі уақытта 450-ден астам оқу жабдықтары бар: олар құрал-саймандар, станоктар, бейімделіу құралдар модельдері, кестелер, оқу дипозитивтері, диафильмдер, кинофильмдер жэне т.б.

Бүл материалдық кұралдар тиімді пайдалану оқытушыға оқыту әдістерін нәтижелі қолдану мүмкіндігін береді жэне сонымен бірге /оқу құралдары мен оқу жабдықтарын тиімді орналастыру, сондай-ақ оларды пайдалану/ еңбекке баулу сабағы бойынша оқу-тәрбие процесінің нәтижелілігін арттырады.

Дегенмен кабинеттердің және шеберханалардың бар болу фактілері еңбекке баулуды жақсы жүргізу үшін жеткіліксіз. Мұнда оқу жабдықтарын, оқу құралдарын орналастыру мен оларды пайдалану өте қажет.

Мектеп практикасына талдау жасау төмендегілерді анықтауға мүмкіндік береді: жабдықтарды тиімсіз орналастыру, оқытушының барлык

оқу қүралдары қорын (білмеуі) жекелеген құралдар түрлерінің дидактикалық

қасиеттерін білмеуі, толық пайдалануды білмеуі.

Оқу шеберханалар, бөлмелері бәрінен бүрын педагогикалық талаптарға

жауап беруі қажет:

а/ Мектеп оқушыларын еңбекке баулу мен тәрбиелеуде оқу бағдарламаларын

орындау үшін қажетті жағдай жасау.

э/ Оқытудың политехникалық жэне кәсіби бағдар бағыттылығын барлық

оңай түсінетін көрнекілік құралдармен мүмкіндік туғызу.

б/ Оқыту мен оқушылардың қоғамға пайдалы, өнімді еңбегімен ұштастыру

үшін материалдық жағдаймен қамтамасыз ету.

в/ Оқытушы мен окушы еңбегін ғылыми тұрғыда ұйымдастыру, оқу тәрбие

процессін сапасын және тиімділігін арттыруға мүмкіндік туғызу.

г/ Мектеп оқушыларының жасаған бұйымның жоғары сапалы болуын

қамтамасыз ету.

д/ Оқу құралы көмегімен берілетін информация қазіргі ғылым мен техника

жағдайын көрсете алатын ғылыми ақикатты болуы қажет.

Объектілер мен техникаларды оқушыларға тусіндіруді жеңілдету

педагогикалык анықталған болу кажет.

е/ Информация мазмұны, оны жеткізу оқу бағдарламаларына, оқушылардың

танымдық мүмкіндігіне, олардың дайындық деңгейіне сәйкес болуы қажет

мектеп оқушыларының жас ерекшелігін ескеру және пәнаралық байланысты

жүзеге асыруды қамтамасыз ету қажет.

Эргономикалық тұрғыдан қарастырғанда оқу-материалдық база мемлекеттік

құралдарды үнемдеу мақсатын қарастыруы қажет. Жоғарыда атап өткен

педагогикалық талаптарда оқу-тәрбие процестері үшін сапалы зиянсыз

орындауға мүмкіндік беретін, оқу жабдықтарын интенсивті пайдаланғанына

ынталандыру керек.

Оқу жабдықтары мен оқу-көрнекі кұралдар қымбат жэне аз кездесетін материалдардан тұрмауы қажет. Бүл талаптардың орындалмауы материалдық құралдар шығынын экономикалық ақтамауына әкеп соқтырады, немесе

практикада едәуір көп болатыны, мектептерде бүл құралдардың толығымен жоқ болуы.

Эргономикалық түрғыдан оқу-жабдықтар төмендегідей болуы қажет:

а) Оқушылар үшін ыңғайлы, олар да еңбек тэсілдерін дұрыс қалыптастыру
мүмкіндігін қалыптастыру.

э) Мектеп оқушысының антронометриялық сипатына және жастарының мүмкіндігіне сәйкес болуы: әр түрлі өлшемді қарастыру, әр түрлі жастағы оқушылар үшін жұмысшы орынды өлшемді көшіру және т.б.

б) Мектеп оқушысының дене бітімінің дамуына, оларда қозғалыс
координациясының калыптасуына, тірек аппараттарының және бүлшық ет
жүйелерінің дамуына мүмкіндік туғызу жэне т.б.

Оқу қүралдары техникалық тұрғыда төмендегідей болуы қажет:

а) Конструкциясы бойынша қарапайым, кұрастыру бөлшектерінің
үйлестірілуінің мүмкіндігінің болуы.

э) Критикалық жағдайда жұмыс жасайтын, сенімді және берік болуы.

б) Өндіріс үшін технологиялығы.

в) Жөндеуге болатындығы.

Оқу бөлмелерін әрлеу, оқу жабдықтарының түстері, формалары
техникалық эстетика талаптарына сәйкес болуы қажет жэне олар атқаратын
жұмыс түріне байланысты болуы керек. Бұл оқушыларды эстетикалық
талғамды тәрбиелеу үшін қажет.

Еңбекке баулудағы оқу-материалдық базаны тұрғызуда еңбек қауіпсіздігі, санитарлық жэне гигиеналық талаптарды жалпы білім беретін мектебі үшін анықталған ережелерінің талаптары қамтамасыз етуі қажет. Жарық, жылу және желдету санитарлық-гигиеналык нормалар мектеп оқушылары үшін оқу шеберханаларының өндірістік санитария және техника қауіпсіздігі бойынша анықталған ережемен бекітіледі.

Оқу жабдықтарын шеберханада, кабинеттерде орналастыруда функциональды зоналарды бөледі. Олар: оқытушының жұмыс орны,

оқушының жеке жұмыс орны, оқушының коллективті пайдалану орны, оқу құралдарын сақтау аймағы, т.б. мамандандырылған шеберханаларда слесарлық-механикалық (электр кү_растыру) жэне ағаш өңдеу бөлмелері бөлек орындарда орналасады.

Шеберханаларда люминесценттік лампаларда 300 лк, лампада 150 лк болады. Жарық жарақатты 25-50 пайызға кемітеді. Шеберханадағы түстің 70-75 пайызы ашық түспен боялуы керек.

Ауа ауысымы 20 м /сағ болуы керек, станокта 250 м /сағ, желімдеу кезде желім еріткіште 350 м³ сағатқа жетуі керек. Тері өңдеу кезде шеберханадағы температура 20-24° С аралығында болуы қажет.

Шеберханадағы шу еңбек қабілетіне, көруге, демалуға, жүрек қызметіне әсер етеді. Шу жиілігі әр түрлі болады: төменгі жиіліктегі шу -300 Гц -дейін, орта 300-800 Гц, жоғары 800 Гц-тен жоғары, жоғары жиіліктегі шу зиянды.

Шеберханада «Жалпы білім беретін мектептің оқу шеберханалары туралы ереже бойынша» жабдықталады.

Жалпы қолөнері, тері өңдеу шеберханасының жабдықталу ерекшеліктері. ¥лттық қолданбалы өнерге үйрету барысында ұйымдастырылған шеберхана оқушылардың эстетикалық талғамының қалыптасуына еңбекке сүйіспеншілігінің артуына және өз еңбегінен ләззат алып, еңбекке ынтасының артуына ықпал етеді. Осыған орай жұмыс жоспарын жасап, оның негізінде эстетикалык талғамға сай эскиздер сызып шеберхананы жабдықтауды колға алады. Әр түрлі түстер адамға әр қалай әсер ететіні белгілі. Сондықтан шеберхананы безендіру ісін алдымен эскиз бойынша қабырғаны бояудан бастағаны жөн. Мысалы, жасыл түс адамға тыныштық әкеліп, сары түс адамның көңіл-күйін қуанышқа бөлейтіндігі, ал қызыл түс адамның жұмыс қабілетін арттыратыны дәлелденген. Осыған сәйкес шеберхананың қабырғасын қызыл сары түспен бояп, оның жұмсақ болуына көңіл бөлгені дүрыс. Шеберханадағы терезенің қай бағытта орналасқанына қарай, жылы түстерді көбірек пайдаланып, еденді де қызыл қоңыр түспен

сырлап, төбені ақ күйінде калдырсақ, мүның өзі шеберханадағы планшеттердің түстері мен стеллажды шкафтар бояуларының үйлесім табуына эсер етеді. Бүлар оқушылардың эстетикалық талғамының артуына ықпал жасайды.

Табиғат сүлулығын паш ететін, туған жер табиғатына сүйіспеншілікті арттыратын қолөнердің барлық түріне ортақ әсемдеп әшекейлеудің негізі болған, қолөнерінің ішінде көп тараған ою-өрнек мүйісін жасау және де оған қоса түрлі-түсті боялған. Тері бұйымдарымен танысу бұрышын жасаған абзал. Шеберханада әрбір затты дұрыс орналастыра білген жөн. Ол оқушылардың практикалық сабақтарда еркін жүмыс жасауына колайлы.

Дата добавления: 2015-09-01