Ылымилығы мен маңыздылығы.

3. Ғылым саласындағы орны.

Клиникалық психология ұзақ және қиын даму жолынан өтті себебі Әр бір дәуірдегі философиялық көзқарастармен тығыз байланысты. Әрбір дәуірдегі философиялық көзқарастардың тығыз басым болуы Клиникалық психологияның дамуына әсер етіп отырады.

Клиникалық психология тек психоздарды зерттеп қана қоймай, әр түрлі соматикалық ауруларда болатын, психикалық өзгерістерді де зерттейді. Алғашқы қауымдағы адамдардың арасында психикалық аурулар болды деген болжам жасауға болады. Көне грек және Рим ғылымдарының еңбектерімен мифолгиядан. Мысал Спарта патшасы Клеоманның өзі-өзі кескілеп өлтіру: Сирия патшасы Свенденің өгей шешесіне іштей ғашық болуы себебінен депресивті жағдайда болуы т.б. Көне заманның оқымыстарымен дәрігерлері психиканы мимен, жалпы материямен байланыстырады. Олардың ойлары бойынша психикалық ауру адам төрт негізгі бөлігінің қарым- қатынасы байланысы. Олар қан, шырыш, сары және қара өт.Ұлы математик Пифагор қояншықты мидың ауруымен түсіндіру.Оның ойынша ақыл – ми да сезім жүректе. Гипократтың ойы бойыша ми – білу және адамның ортаға бейімделу мүшесі. Ол жаратылыстың қызметінің әртүрлі типтерін ашты, Бірнеше ғасыр өткен соң И. П. Павлов осы көрсетілген типтердің бар екенін анықтады (флегматик, сангвиник, хол, мелей). Пепократтан басқа көне заман ның дәрігерлері(Галент.б.) бірнеше психологияның көріністері туралы жазады. Осы күнге дейін қолданып жүрген Мания, менайхолия, эпилепсия солардан қалған атаулар.

Б. з. 3 ғасырдан бастап көне Рим және Грек мемлекеттері құлап, ғылым мен Клиникалық шіркеудің қарауында болды да медицина дамымай қалды. Орта ғасырда психикалық ауру адамдарда нақұрыс, шайтан, жын- пері сиқыршы деп санады. Оларды жанын шайтанға сатқан деп есепдеді. Осы көзқарастың арқасында ауру адамдарды шайтанмен қарым- қатынас жасады деп, әр түрлі жабайы әдістермен жасаған. «Мыстандарды» жоюды папа8 Инокентий шіркеу арқылы заңдастырған. Наұрыс деп күмәнданған адамдарды отқа жағып, қыздырған темірмен қинаған.

16-17 ғасырларда жыншайтанды қуу эпидемияға айналып психикалық ауруларды түгелдей жойған. Ауру адамдарды қинау халықтың көзінше өткізілгендіктен сендірудің және өзін- өзі сендірудің әсерінен психоздардың эпидемиясы басталды. Батыс Европада психикалық ауру адамдарға тағылық көзқарас болғанда шығыста Клиникалық прогресі байқалды. Тарихта алғашқы психиатриялық ауруханалар ашылды. Каирда, Данаскіде, 854 жылы Каирда алғашқы психиатриялық аурухана салынған. 156 Туркияда Константинопольда Сулеймен сұлтан психикалық ауру адамдарға арнайы, өте қолайлы аурухана салдырды.

Шығыстың аса көрнекті ғалымы Абу-Әли Ибн – Сина (Авиценна) психоздарды дәділермен емдеуге көңіл бөлген. Оның ойы бойынша миы шатасқан адамдарға үрей мен жалғыздық залалды болып саналады, көңілдерін көтеріп, жұмыс істетіп, өлең айтқызған жөн. Кейбір шетелдік медицина(Англияда, Францияда, ФРГ, АҚШ, Испания, Латын) антипсихиатрия жайылды. Бұл ағым бойынша психикалық аурулардың шығуында биологиялық себептер емес, әлеуметтік және психологиялық факторлар басты роль атқарады. Олардың ойынша психикалықаурулар болмайды, ал психикалық ауруларды емдеуді жазалау деп санайды.

Антипсихиатрия теориясы экзистенциялизм сияқты идеалистік ілімге негізделген. Бұл ілім бойынша экзистенциялизм бірінші, ал объективті әлем екінші орында. 9-10 ғасырдан бастап 18-ғасырға дейін. Ресей жерінде псхикалық ауру адамдар монастырлерде өмір сүрген, сауыққанға не өмірінің ақырына дейін болған. Монахтар мүмкіндігінше ауру адамдарды тыныш және мазасыз деп бөліп емдеген.18 ғасырдың аяғында және 9 ғасырдың басында қала және ондағы тұрғындар санының өсуіне байланысты монастірлер психикалық ауру адамдардың қамқоршысы ретін халықты да,мемлекетті де қанағаттандыра алмады.Психикалық ауру адамдарды жекелейтін арнайы мекемелерді қажеттілігі туды губернияларда көптеген мәліметтер жиналды.

1776ж.Мәскеуде 1779ж.Петербургте психикалық ауруларға арналып –долгауз үйлер салындар.Сары бояумен бояп сары үйлер деп аталды тыныштандыратын көилектер,байлағыш белбеулеу пайдаланады.Мазасыз ауруларға шынжыр тағылып,қолдарына кісен салынады. 19ғ.бірінші он жылдықтанда декабристтерді жазалағаннан соң,қоғамның барлық бөліктерінде жандану болып,бөлімге құштарлық көбейте бастайды. Халықтын мәдениеті өркендеп материялисттік көзқарасты интелегенция пайда болды.Осы жағдайда психиятияны оқыту басталды.Оқытушы дәрігерлер психиятрияны материялистік тұрғыдан оқуға тырысты.

1860 жылдары И.М.Сеченовтың Мидың рефлекстері деген кітабы үлкен роль атқарды.Бұл кітап психиканы зерттеуде жаңа көзқарас тудырды, психиканы физиологиялық тұрғыдан зерттеудің басы болды. Сондайақ, психиканы зерттеуде И.П.Павловтың мектебі үлкен жұмыс жасады.1857ж.психиятрия жеке ғылым ретінде бөліп шықты.И.П.Мерживский мидың нашар даму себебін арғы ата тегінен қайталауынан емес, жоғарғы жүйке жүйесінің дамуының тоқтауымен байланыстырады. Бірнеше ғылыми жұмыстар шықты. И. П Мерживскийдің мұрагері И. М. Бехтерев өзінен кейін ми анатомиясын зерттеу туралы белгілі еңбектерін қалдырды. Оның ғылыми еңбектері түрлі психикалық бұзылудың анатомиялық- физиологиялық негізін табуға тырысты.

Дата добавления: 2015-08-13