Читайте также:
|
Мова чалавека з’яўляецца асноўным сродкам зносін, які можа здзяйсняцца ў дзвюх формах — вуснай і пісьмовай. Акрамя таго, калі разглядаць мову таго ці іншага народа (напрыклад, беларускага), то важна адзначыць, што любая нацыянальная мова ўяўляе сабою складаную структуру, паколькі ўключае некалькі падсістэм. У прыватнасці, у любой развітай мове можна вылучыць літаратурную і дыялектную формы яе існавання. Літаратурная мова — гістарычна складзеная, узорная форма нацыянальнай мовы, якая валодае багатым лексічным фондам, упарадкаванай граматычнай структурай і разгалінаванай сістэмай функцыянальных стыляў.
Адной з рысаў літаратурнай мовы з’яўляецца разгалінаваная сістэма функцыянальных стыляў.
Моўны стыль — гэта гістарычна складзеная разнавіднасць літаратурнай мовы, якая абслугоўвае пэўную сферу грамадскай дзейнасці: навуку, адміністрацыйна-справавыя адносіны, грамадска-палітычную дзейнасць, бытавыя зносіны, мастацкую творчасць. Адпаведна вылучаюцца пяць функцыянальных стыляў: навуковы, афіцыйна-справавы, публіцыстычны, размоўны (гутарковы), мастацкі.
Стылі называюцца функцыянальнымі таму, што іх асаблівасці вызначаюцца асаблівасцямі функцый мовы ў дадзенай сферы зносін. Напрыклад, функцыя афіцыйна-справавога стылю — дакладна, аб’ектыўна і адназначна паведаміць інфармацыю, а функцыя публіцыстычнага — уздзейнічаць на волю і пачуцці слухача або чытача. Функцыя навуковага стылю заключаецца ў тым, каб перадаваць інтэлектуальную інфармацыю. Навуковы, афіцыйна-справавы, публіцыстычны і мастацкі стылі маўлення рэалізуюцца пераважна ў пісьмовай форме, а размоўны — у вуснай.
Па дадзенай табліцы можна заўважыць, што кожны стыль рэалізуе спецыфічную мэту зносін, мае свае моўныя асаблівасці (лексічныя, марфалагічныя, сінтаксічныя), стылявыя рысы, сістэму падстыляў [1, с.27]:
| Стыліь | Сфера выкарыстання | Мэта зносін | Стылявая рыса | Моўны сродак | Падстыль |
| Размоўны | Быт, сямейныя і сяброўскія зносіны | Абмен думкамі, інфармацыяй з блізкімі, знаёмымі людзьмі | Натуральнасць маўлення, эмацыяналь-насць, ацэначны характар, адсутнасць строгай лагічнасці | Бытавая лексіка, фразеалагізмы, экспрэсіўна-эмацыянальная лексіка; няпоўныя, пытальныя, пытальна-пабуджальныя і клічныя сказы | Размоўна-бытавы, размоўна-афіцыйны |
| Навуковы | Навука і тэхніка, вучэбны працэс | Паведаміць агульныя ці прыватныя істотныя прыкметы прадметаў, растлумачыць сутнасць з’явы, яе прычыны і інш. | Абстрактнасць, дакладнасць, аб’ектыўнасць і аргументава-насць | Агульнанавуко-выя і вузкаспе-цыяльныя тэрміны; аддзеяслоўныя і адпрыметнікавыя назоўнікі, наніз-ванне форм роднага склону, развітыя апавя-дальныя сказы, злучнікавая падпарадкаваль-ная сувязь | Уласна навуковы, навукова-вучэбны, навукова-папулярны |
| Афіцыйна-справавы | Афіцыйныя дакументы, канцылярская, юрыдычная і дыпламатыч-ная сферы | Інфармацый-ная, пабуджальная, рэгуляцыя афіцыйных зносін | Паслядоў-насць і дакладнасць выкладу, аб’ектыўнасць ацэнак, стандартыза-цыя, адсутнасць эмацыяналь-насці | Абстрактная, тэрміналагічная, спецыяльная лексіка, канцылярскія штампы, складаныя сказы | Уласна заканадаўчы, дыпламатыч-ны, адміністрацый-на-канцылярскі |
| Публіцыстычны | Палітыка-ідэалагічныя, грамадска-эканамічныя, культурныя, спартыўныя ды іншыя грамадскія зносіны | Інфармаваць, уздзейнічаць, фарміраваць грамадскую думку | Даходлівасць, эмацыяналь-насць, ацэначнасць і агульназразу-меласць | Ацэначная лексіка, грамадска-палітычная лексіка, метафарычнасць тэрмінаў, загадны лад дзеяслова | Газетна-пуб-ліцыстычны, радыё-журналісцкі, прамоўніцкі (агітацыйны) |
| Мастацкі | Духоўная сфера жыцця | Паведаміць і ўздзейнічаць на думкі і пачуцці чытача, эстэтычныя ўяўленні | Эмацыяналь-насць, экспрэсіў-насць, вобразнасць, стылістычная незамкнё-насць, індывідуаль-насць аўтара | Разнастайныя вобразна-выяўленчыя сродкі | Проза, паэзія, драматургія |
Дата добавления: 2015-11-26; просмотров: 915 | Нарушение авторских прав