УЗ-бен зақымданған кезде алғашқы (дәрігерге дейінгі) көмек шаралары

ҚӘУЗ атауы	Алғашқы көмек шаралары
Аммиак	Зақымданушыны зақымдану ауданынан тезірек алып кету. Көз бен теріні 10 минут бойы сумен шаю. Киімді ауыстыру. Қараңғы ғимаратқа жатқызу. Көмекейдің маңайына қыздырғыш қою. Боржом немесе сода қосылған сүт ішкізу. Одан кейін ылғалдандырылған оттегі. Жылы сумен ауа еңгізу. Тыныс алу бұзылған немесе тоқтаған кезде — жасанды демалдыру.
Көміртегі тотығы	Зақымданушыны жатқан күйінде тезірек таза ауаға шығару (тіпті, егер ол өзі қозғала алсада). Тыныс алуға кедергі келтіретін киімді шешу (жаға мен белбеуді ағыту). Денені ыңғайлы етіп жатқызу. Тыныштық. Жылу (аяққа жылытқы, қыздырғыш қою). Оттегімен ұзақ демалдыру. Ауыр және орташа уланғандарды стационарда емдейді. Болмашы уланған жағдайда кофе, күшті шәй беру. Мақтамен мүсәтір спиртін иіскеткізу.
Хлор	Зардап шегушіні таза ауаға шығару. Ылғалдырылған оттегі беру, Тыныштық, жылыту. Кілегейлі ұлпа ылғалдандырылған оттегінің бойы соданың 2 % ертіндісімен шаю. Емханаға алып бару.

Көміртегі тотығы (иісті газ) СО

Қандағы гемоглобин тотығынан оттегіні ығыстырады, карбок-сигемоглобинді жасайды. Оттегі

көлемі 18—20%-дан 8%-ке дейін төмендеуі мүмкін (аноксемиз). Көміртегі тотығы ұлпалық тыныс алуды бұза отыра тікелей улы әсер етуге қабілетті. Көміртегі тотығы әсерін жастар және бронхитпен және демікпемен, өкпе, бауыр, қан айналымы органдарының ауруларынан, диабетте зардап шегетін адамдар тез сезеді. Көмір алмасуына ықпал етіп, қандағы қант деңгейін көтереді. Фосфорлық және азоттық алмасуды бұзады. Адам тыныс алудың тоқтауынан қаза болады.

Көмір тотығының әсері кезінде денені зіл басу мен бастың қысылуы сезіледі. Маңдай мен самай қатты шырқырайды бас айналады, құлақ шулайды, беттің терісі қызарып ысыйды, өлсіздік пен қорқыныш сезімі билейді, маңдай күре тамырының, жалпы тамырдың соғуы жиілейді, жүрек айниды, құстырады. Бұдан кейін әлсіздік пен шарасыздық пайда болады, ұйқы басады, дененің температурасы 38— 40°С қа дейін көтеріледі. Одан әрі адам есінен айырылып құсады.

Хлор CL₂

Тыныс алу жолдарын тітіркендіреді, өкпені қабындыруы мүмкін. Қанда хлордың әсері кезінде бос амин қышқылдарының мөлшері бұзылады жэне кейбір тотықтарының белсенділігі төмендейді.

Орташа және шағын мөлшермен зақымдангған кезде кеудесінде төңірегі қатты сырқырайды, Көз қыжылдап

түйіледі, жас ағады, азапты құрғақ жөтел пайда болады. 2 — 3 сағаттан соң өкпе қабынады. Үлкен мөлшердегі әсерлер тыныс алу орталығы

ҚӘУЗ-дің жалпы әсер ету сипаты және зақымдану белгілері

Дата добавления: 2015-09-05