Олма-қолсыз есеп айырысулар мәні, жүзеге асыру тәртібі. 3 страница

Ай сайын сыйақы есептелінеді:

Дебет 5231 “ Клиенттерден “РЕПО” операциялары бойынша алынған қарыздар бойынша сыйақы төлеуге байланысты шығыстар”

Кредит 2730 “Айналысқа шығарылған өзге де бағалы қағаздар бойынша есептелген шығыстар”.

Бағалы қағаздарды қайтадан сатып алу кезінде:

Дебет 2231 “Клиенттерден “РЕПО” операциялары бойынша алынған қарыздар”

Кредит 2730 “Айналысқа шығарылған өзге де бағалы қағаздар бойынша есептелген шығыстар”

5231 “ Клиенттерден “РЕПО” операциялары бойынша алынған қарыздар бойынша сыйақы төлеуге байланысты шығыстар”

1050 “Банктің корреспонденттік есеп шоттары”.

Егер банктер өздерінің бағалы қағаздарын қайта сатып алмайтын болса, онда олар баланстан шығарылу қажет:

Дебет 2231 “Клиенттерден “РЕПО” операциялары бойынша алынған қарыздар”

2730 “Айналысқа шығарылған өзге де бағалы қағаздар бойынша есептелген шығыстар” (РЕПО шығыстар сомасына)

Кредит 5510 “Бағалы қағаздарды сатып алу- сату бойынша шығыстар”

“Саудаға арналған бағалы қағаздар”.

22. Банктің меншік қаражаттарының есебі

Банктің меншікті капиталы – бұл банктің міндеттемелері шегерілген активтерінің құны. Меншікті капитал пассивті операцияларға жатады және мыналарды қамтиды:

- акционерлік капитал – жай (мерзімсіз бағалы қағаздар), артықшылығы бар акциялар (дауыс беру құқығы жоқ);

- банктік резервтер – күтілмеген жағдайларға дивидендтер төлеуге, өтелмеген несиелер шығындарын жабуға арналған резервтер;

- қосымша төленген капитал, жай және артықшылығы бар акцияларды сату бағамы мен олардың номиналы арасындағы айырма есебінен құралады;

- қосымша төленбеген капитал активтерді қайта есептеу есебінен құралады;

- бөлінбеген пайда – банктің өз еркінде қалатын жинақталатын пайда сомасы.

Меншікті капитал бірнеше қызметтерді атқарады: қорғау, оперативті,

реттеуші айналым және резервтік қызмет.

Жарғылық капитал немесе қор банктің меншікті құралдарын қалыптастырудың негізгі қайнар көзі болып табылады және акционерлермен салынған қаржылардың жиынтығын көрсетеді.

Баланста жарғылық қор хабарланған жарғылық қор сомасында талап етілмеген және сатып алынатын акцияларды шегерумен көрсетіледі.

Банктің жарғылық қоры баланста 3000 “Банктің жарғылық қоры” шотында көрсетіледі.

Тіркелген капиталдың төленбеген жарғылық капитал мөлшері баланстық шоттарда есептеледі, 3001 “Жарияланған жарғылық капитал – жай акциялар”, 3025 “ Жарияланған жарғылық капитал – артықшылығы бар акциялар ”. Төленбеген жарғылық капитал сомасы жай акциялар – 3002 “Төленбеген жарғылық капитал – жай акциялар” шотта және 3026 “Төленбеген жарғылық капитал – артықшылығы бар акциялар ”.

Банктің жарғылық қорының қаржысын арттыру мақсатында жаңа акционерлерді тартумен қосымша қаржыларды мобилизациялайды.

Жарғылық қордың мөлшерін өсуінде келесідей жазба жасалады:

Дебет 3002 “Төленбеген жарғылық капитал – жай акциялар”

3026 “Төленбеген жарғылық капитал – артықшылығы бар акциялар ”

Кредит 3001 “Жарияланған жарғылық капитал – жай акциялар”,

3025 “ Жарияланған жарғылық капитал – артықшылығы бар акция ”.

Жарғылық капиталға салымдар төленуі:

Дебет 2860 “Банктік қызмет бойынша өзге кредиторлар”

Кредит 3002 “Төленбеген жарғылық капитал – жай акциялар”

3026 “Төленбеген жарғылық капитал – артықшылығы бар акциялар ” және

Дебет 1001 “Кассадағы қолма-қол ақшалар”

1051”Банктің ҚР Ұлттық банкіндегі корреспонденттік есеп шоты” – сату бағасы бойынша

Кредит 3002 “Төленбеген жарғылық капитал – жай акциялар”- атаулы құны бойынша

3026 “Төленбеген жарғылық капитал – артықшылығы бар акциялар ” – атаулы құны бойынша

3101 “Акциялар бойынша сыйақылар” – сату бағасы мен атаулы құн арасындағы айырма.

Резервтік капитал – бөлінбеген табыстан аударым есебінен қалыптасатын банктің меншікті қаражаттарының бір бөлігі. Резервтік капиталды пайдалану және қалыптастыру тәртібі қолданылып жүрген заңмен және құрылтай құжаттарымен анықталады. Резервтік қор банктің әртүрлі шығындарын жабу үшін, сонымен қатар артықшылығы бар акция иелеріне дивидендтер төлеуге қаражаттар жетіспеген жағдайға құрылады. Қазақстан Республикасының Ұлттық банкісінің талаптарына сәйкес резервтік қор мөлшері сыныптауға жатпайтын активтер сомасының 5 пайызы мөлшерінде анықталады.

Резервтік капитал құру кезінде келесі жазба жасалады:

Дебет 3599 “Бөлінбеген табыс (өтелмеген шығын)”

Кредит 3510 “Банктің резервтік капиталы”

Дивидендтерді төлеу үшін қаражаттар жетіспеген кезде олар резервтік капитал қаражаттары есебінен төленеді эжәне келесі жазбамен рәсімделеді:

Дебет 3510 “Банктің резервтік капиталы”

Кредит 1853 “Акционерлермен есеп айырысу (дивидендтер бойынша)”.

Бөлінбеген табыс (жабылмаған шығын) сомасы оның алдыңғы жылдар сомасын көрсетеді.

23. Банктің жарғылық капиталының есебі.

Акционерлік қоғамның жарғылық капиталы барлық акциялардың атаулы құны сомаларынан құралады.

Шығарылған және жарияланған жарғылық капиталды ажыратып қарастыруға болады. Акционерлік қоғам жарғылық капиталды тіркейді және үлкен акция көлемін шығаруға рұқсат алады. Бұл акционерлік қоғамға акцияларды шығара отырып болашақта қосымша қаражат жинақтауға мүмкіндік береді.

Акциялар шығарылған және айналатын болып бөлінеді.

Шығарылған – бұл басқа әдіспен сатылған немесе өткізілген акциялар.

Айналатын – бұл шығарылған және айналыста жүрген акциялар. Егер акцияны қоғам сатып алған болса немесе оған акционерлер қайтарып берген болса, онда айналатын болып саналмайды. Қоғам сатып алған немесе оның иелігіндегі шығарылған акциялар –сатылып алынған деп аталады.

Бағалы қағаздар бойынша Ұлттық комиссия мен Әділет министрлігінен рұқсат алғаннан кейін банк акциялар төлеміне түскен қаражаттарды пайдаланып және оларды жарғылық капиталға кірістей алады.

Тіркелген капиталдың мөлшері баланстық шоттарда есептелінеді, 3001 «Жарияланған жарғылық капитал – жай акциялар» бөлігі және 3025 «Жарияланған жарғылық капитал –артықшылықты акциялар». Төленбеген жарғылық капитал сомасы жай акциялар –3002 «Төленбеген жарғылық капитал – жай акциялар» шотта және «Төленбеген жарғылық капитал –артықшылықты акциялар» ―3026.

Жарғылық капитал көлемінің өсуі:

Дт 3002 «Төленбеген жарғылық капитал –жай акциялар» 3026 «Төленбеген жарғылық капитал –артықшылықты акциялар» Кт 3001 «Жарияланған жарғылық капитал –жай акциялар» 3025 «Жарияланған жарғылық капитал –артықшылықты акциялар» ● Жарғылық капиталға салымдар төленуі: Дт 2860 «Банктік қызмет бойынша өзге кредиторлар» Кт 3002 «Төленбеген жарғылық капитал –жай акциялар» 3026 «Төленбеген жарғылық капитал –артықшылықты акциялар» және (немесе) Дт 1001 «Кассадағы қолма қол ақша» 1051 «Банктің Қазақстан Республикасы Ұлттық банкіндегі корреспонденттік есепшоты» – сату бағасы бойынша Кт 3002 «Төленбеген жарғылық капитал –жай акциялар» ― атаулы құны бойынша 3026 «Төленбеген жарғылық капитал –артықшылықты акциялар» ― атаулы құны бойынша 3101 «Акциялар бойынша сыйақылар» ―сату бағасы мен атаулы құны арасындағы айырма ● Жарғылық капиталға салымды шетел валютасында төленген кезде келесі өткізбелер жүргізіледі: Дт 1001 «Кассадағы қолма қол ақша» 1050 «Банктердің корреспонденттік есепшоттары» 2203 «Клиенттердің ағымдағы есепшоттары» Кт 1858 «Банктің шетел валютасы бойынша валюталық қысқа позициясы» 2858 «Банктің шетел валютасы бойынша валюталық қысқа позициясы» Сонымен бір уақытта теңгеде: Дт 2859 «Шетел валютасының теңгемен көрсетілген қарсы құны (валюталық қысқа позицияның)» 1859 «Шетел валютасының теңгемен көрсетілген қарсы құны (валюталық ұзақ ұстанымының)» Кт 3002 «Төленбеген жарғылық капитал –жай акциялар» 3025 «Жарияланған жарғылық капитал –артықшылықты акциялар»

Резервтік капитал – бөлінбеген табыстан аударым есебінен қалыптасқан банктің меншікті қаражаттарының бір бөлігі. Резервтік капиталды пайдалану және қалыптастыру тәртібі қолданылып жүрген заңмен және құрылтай құжаттарымен анықталады. Ашық акционерлік қоғамның резервтік капиталының заң талаптарына жарияланған жарғылық капиталдың 15 пайызынан кем болмауы тиіс. Резервтік қор банктің әр түрлі шығындарын жабу үшін, сонымен қатар артықшылығы бар акция иелеріне девидендтер төлеуге қаражаттар жетіспеген жағдайға құрылады. Қазақстан Республикасының Ұлттық банкісінің талаптарына сәйкес резервтік қор мөлшері сыныптауға жатпайтын активтер слмасының 5 пайызы мөлшерінде анықталады.

Резервтік капитал құру кезінде келесі өткізбелер жүргізіледі: Дт 3599 «Бөлінбеген таза табыс (өтелмеген шығын)» Кт 3510 «Банктің резервтік капиталы» Девиденттерді төлеу үшін қаражаттар жетіспеген кезде олар резервтік капитал қаражаттары есебінен төленеді, және келесі өткізбе жүргізіледі: Дт 3510 «Банктің резервтік капиталы» Кт 1853 «Акционерлермен есеп айырысу (девидендтер бойынша)» 2853 «Акционерлермен есеп айырысу (девидендтер бойынша)»

Бөлінбеген табыс (жабылмаған шығын) сомасы оның алдыңғы жылдар сомасын көрсетеді.

Бұл шот алдыңғы жыл сомасына жаңа жылда қорытынды айналымдар жүргізілгеннен кейінгі бірінші жұмыс күнінде кредиттеледі. Болашақтағы табысты бөлу акционерлер жиналысының шешіміне сәйкес жүргізіледі.

Акционерлік қоғам жалпы акционерлер жиналысының шешімі бойынша заң актілерінде қарастырылған аз мөлшерді ескере отырып, жарғылық капиталды акциялардың бір бөлігін олардың жалпы санын қысқарту мақсатында сатып алу жолымен азайтуға құқылы.

Сатып алынған меншікті акциялар – сатылған, одан кейін оны шығарған эмитент –банк қайта сатып алған, бірақ қайта шығарылмаған немесе айналымнан алынып тасталмаған жәй және артықшылығы бар акциялар. Әдетте, банк акцияларды қаражаттандыра отырып, оларды нарықта немесе акционерлерден қайта сатып алады.

Ол мына мақсатта жүргізіледі: ― қайта сату; ― күшін жою; ― банк акцияларына қолайлы конъюнктураны ұстап тұру; ― банктің бақылаушы акциялар пакетін басқа субъектілердің иемденіп алуын тоқтату және т.б..

24. Акционерлерден сатып алынған акциялар есебі. Дивиденттер есептеу және төлеу тәртібі

Қайтарылып алынған капиталдың есебі. Акционерлік қоғам акционерлердің жалпы жиналысында акциялардың номиналдық құнын (бірақ ең төменгі деңгейден кем болмауы керек), не жалпы акцияның шығарылуы көлемін қысқарту жөнінде шешім қабылдауына құқылы. АҚ заң актілерінде белгіленген тәртіп бойынша, алдын-ала өзінің барлық кредиторларын хабардар етіп отыруға міндетті.Сонымен қатар, АҚ-ның кредиторлары қоғамның тиесілі міндеттерін орындаудан бас тартуына және олардың шеккен зияндарының орнын толтыруды талап етуге құқылы. Егер мұндай процедура оның жарғысында алдын-ала қарастырылмаған болса, онда олар өз меншік капиталын азайту үшін, мүдделі адамдардың берген өтінішінің негізінде жасалған сот шешімдері керек.Бұл жағдайда АҚ өзінің акциясын өз қызметкерлері мен жұмысшыларына олардың мүдделігі мен ынталылығын арттыру үшін қайта сатады. Сондықтан өз акцияларын нарықтық айналымға шығарады.Қайтарып алынған капиталдың есебін жүргізу үшін 521-ші шоты арналған, ол 501 және 502 шоттарға қарағанда контрпассивтік шот болып табылады.521 шоттың дебеті акционерлердің меншігіндегі акцияларды қайтып сатып алынған құнын көрсетеді. Акцияларды қайтып сатып алған кезде: 521 шоты дебеттеледі де және 431, 432, 441, 451, 452, 423 шоттары кредиттеледі.Акционерлердің меншігіңдегі акцияларды айналыстан шығару үшін, не болмаса оларды қайта тарату үшін акционерлерден қайтып сатып алынады. Қайтып сатып алынған акциялар номиналдық құны бойынша да, номиналдық құннан жоғары немесе төмен құны бойынша да сатып алынуы мүмкін:

1. Сатып алынған акциялардың нақты құны номиналдық (атаулы) құнға тең болған жағдайда: 521 шоты дебеттеледі де, және 431, 432, 441, 451, 452 шоттары кредиттеледі.

2. Сатып алынған акцияның құны номиналдық құннан төмен болған жағдайда:

— сатып алу құнына:521 шоты дебеттеледі де және 431, 432, 441, 451, 452 шоттары кредиттеледі;

— сома айырмасына, яғни акциялардың құны номиналдық құннан аз болған жағдайда:521 шоты дебеттеледі де және 561 «Есептік жылдағы таратылмаған табыс» шоты кредиттеледі (яғни ақша қаражаттары жеткіліксіз болған жағдайда оларға қосымша қаражаттарды қосады).

3. Сатып алынған акциялардың нақты құны номиналдық құннан жоғары болған жағдайда:

— сатып алу құнына:

521 шоты дебеттеледі де, 431, 432, 441, 451, 452 шоттары кредиттеледі;

— сома айырмасына, яғни акцияның құны номиналдық құнынан артық бағаға сатып алынған жағдайда:

— 561 «Есептік жылдағы таратылмаған табыс» шоты дебеттеледі де, 521 шоты кредиттеледі.Егер де акциялар айналыстан шығарып алу үшін акционерлерден қайтып сатып алынса, онда олар мынадай шоттар корреспонденциясымен беріледі: 501, 502 шоттары дебеттеліп 521 шоты кредиттеледі.Егер де акциялар одан әрі сату мақсатында қайтып алынса, онда олардың номиналдық құны 521 шоттың кредитінен 843 «Бағалы қағаздарды сатудан алған шығыстары бойынша» шотының дебетіне жатқызылады.Акциялардың сатылатын құнына, олардың номиналдық құнының мөлшеріне 723 «Бағалы қағаздарды сатудан алған табыстары бойынша» шоты кредиттеледі де, 334 «Басқа да» шоты дебеттеледі. Егер де акцияның құны номиналды құнынан жоғары болса алынған айырма сомасына 334 шоты дебеттеледі де, 531 «Қосымша төленген капитал» шоты кредиттеледі.Акционерлерден сатып алған акцияларды сатқан кезде қоғамның жарлық капиталы өзгермейді.

Дивидендтер – акциялар, оның ішінде депозитарлық қолхаттардың базалық активтері болып табылатын акциялар бойынша төленуге жататын табыс; қордың басқарушы компаниясы пайларды сатып алған кезде олар бойынша табысты қоспағанда, пайлық инвестициялық қордың пайлары бойынша төленуге жататын табыс; заңды тұлға өз құрылтайшылары, қатысушылары арасында бөлетiн таза табыстың бiр бөлiгi; заңды тұлғаны тарату кезiнде, сондай-ақ құрылтайшы, қатысушы заңды тұлғаға қатысу үлесiн алып қойған кезде, құрылтайшының, қатысушының жарғылық капиталға салым ретiнде енгiзген мүлкiн қоспағанда, мүлiктi бөлуден түсетiн табыстар

25. КБ табыстар бойынша операцияларының есебі. Табыстар шығыстарды айқындау критериялары мен әдістері.

Несиелерге проценттер есептеу, төлеу мерзімі аяқталуына дейін, әрбір ай соңында келесі жазбалармен көрсетіледі:

Дебет 1730 “Есептелген табыстар”

Кредит 4302 “Проценттік табыстар”.

Есептелген проценттерді төлеуге түскен ақшалай қаржыларын есепке алу үшін келесі жазбамен көрсетіледі:

Дебет 2203 «Есеп айырысу шоты»

Кредит 1703 «Есептелген проценттер»

Қарыздарды жапқаннан кейін есептеулерді істен шығару:

Дебет 4302 “Проценттік табыстар”

Дебет 1730 “Есептелген проценттерден табыстар”

Кіріс 7130 “Шығындарға жатқызылған қарыздар”.

Комиссиондық табыстар төленген кезде немесе төлеуші оларды танып, мойындаған кезде ғана бекітіледі.

Несие берген кезде банк комиссиондық төлемдер алып отырады:

А) егер комиссиондық төлемдер көлемі банк балансына айтарлықтай әсер етпесе, оларды бірден комиссиондық төлемдерге жатқызуға болады және келесідей жазбамен бейнеленеді:

Дебет 2203, 1051 (есеп айырысу шоты, корреспонденттік шот)

Кредит 4349 (несие бойынша комиссиондық сыйақылар)Ү

Б) егер комиссиондық төлемдер сомасы банк балансына әсер етсе, онда оларды табыстар қатарына біртіндеп жатқызады:

Дебет 2203, 1051 (есеп айырысу шоты, корреспонденттік шот)

Кредит 2751 (Алдын-ала төленген проценттер).

Одан кейін жалпы сомадан белгілі бір процентті табыстар шотына аударып отырады:

Дебет 2751 (Алдын-ала төленген проценттер)

Кредит 4349 (Несиелер бойынша комиссиондық сыйақылар).

Бағалы қағаздарды және шетелдік валюталарды мойындау, тек оларды қайта бағалаудан кейін ғана жүргізіледі:

Дебет 1859 (Валюталық тұрғыдан шетелдік бағамдардың контробағасы)

Кредит 4530 (Шетелдік валюталарды қайта бағалау бойынша сату – сатып алудан табыстар).

Негізгі құралдар, материалдық емес активтер, материалдық қорларды сатудан табыстар меншік құқығы берілгенде және төлеуші қарызды танып мойындаған кезде ғана бекітіледі:

Дебет 1001, 2203, 2860 (Кассадағы нақты ақша, есеп айырысу шоты, басқа да дебиторлық қарыздар)

Кредит 4852, 4853, 4854 (Негізгі құралдарды, бағасы арзан, тез тозатын заттарды, материалдарды өкізуден табыс).

Резервтік қамтамасыз ету бойынша табыстар, ерекше жағдайларға байланысты ғана жойылады:

Дебет 1339 (Есептелген несиелер мен депозиттер бойынша төленген қарыздар)

Кредит 4920 (басқа да табыстар).

26. КБ шығыстар бойынша операцияларының есебі

Міндеттемелерге есептелген және проценттік шығындар 2000-2499 шоттарында, проценттік шығындар – 5000-5499 шотында есептеледі.

Әрбір міндеттеме шотына сәйкес проценттік шығындар шоты болады, онда міндеттемелер шотының соңғы үш саны шығындар шотының соңғы үш санына сәйкес болады.

Мысалы, Ұлттық Банктен алынған несиелер – 2051, несиелер бойынша процент шығындары –5051, тұтынушылардың қысқа мерзімді несиелері –2215, қысқа мерзімді несиелер бойынша проценттік шығындар –5215 және т.б.

Болашақ кезең шығындарын төлеу үшін әрбір банк ай сайын несиелер мен депозиттер бойынша проценттер есептеп отыруы қажет.

Есептелген шығындарды төлеу үшін 2700 топ шоттары арналған. Шығындар мен оларға проценттерді төлеу үшін олардың сәйкес сандары болады.

Мысалы, банктердің корреспонденттік шотын есепке алу үшін: проценттер есебі –2020, осы топ бойынша шығындар есебі –2720, тұтынушылардың міндеттемелері есебі- 200, 2720 шоттары және т.б.

Тек келесі шоттар ғана есептелмейді:

-2010 (проценттік емес депозиттер);

-5091 (басқа да шығындар);

-2749 (мерзімі өткен проценттер есебі);

-5304 (своптар бойынша есеп айырысулар);

-5024 (банктің корреспонденттік шоты бойынша проценттік шығындар).

Несиелер мен депозиттер бойынша шығындар дегеніміз ақша қаражаттарын қарызға алумен байланысты проценттік төлемдер мен басқа шығындар. Проценттер алдын- ала белгіленген кезеңнің басы мен соңына қарай төленеді. Басқа банктерден, қаржылық және қаржылық емес ұйымдардан несие немесе депозиттер алу келесідей жазбамен рәсімделеді:

Дебет 1051, 2203 (корреспонденттік шот, есеп айырысу шоты)

Кредит 2054 (несие немесе депозит шоты)Есептеулер депозит немесе несиелер алған кезде, келесі айда жүргізіле бастайды:

Дебет 5054, 5215 (проценттік шығындар)

Кредит 2705, 2720 (есептелген шығындар).

Есептелген проценттер төленгенде:

Дебет 2705, 2720 (есептелген шығындар)

Кредит 1051, 2203 (корреспонденттік шот, есеп айырысу шоты).

Комиссиондық шығындар, оларды төлегенде немесе оларды төлеуші мойындағанда есеп жүргізіледі:

Дебет 5601, 5008 (комиссиондық шығындар)

Кредит 1051, 2203 (корреспонденттік шот, есеп айырысу шоты).

Шетелдік валюта мен бағалы қағаздарды қайта бағалаудан шығындар:

Дебет 5530, 5510 (шетел валютасы және бағалы қағаздарды қайта бағалаудан кейін сату- сатып алу шығыны)

Кредит 2859, 2730 (шетел валютасының контроқұны, бағалы қағаздар бойынша есептелген шығындар).

Айналымға шығарылған бағалы қағаздар бойынша проценттер банк шығындарына есептелген проценттерге жатқызу жолымен ай сайын жүргізіледі және келесі жазбамен бейнеленеді:

Дебет 5250 (бағалы қағаздар бойынша проценттік шығындар)

Кредит 2250 (есептелген, бірақ төленбеген шығындар).

Резервтік қамтамасыз ету оларды құру уақытында мойындалады:

Дебет 2451 (төленген несиелер бойынша ассигнация)

Кредит 1439 (несиелерді қамтамасыз ету).

Қаржылық жылдың соңында барлық кірістер және шығындар шоттары нәтижелік шоттарға жабылады.

Несиелерге проценттер есептеу, төлеу мерзімі аяқталуына дейін, әрбір ай соңында келесі жазбалармен көрсетіледі:

Дебет 1730 “Есептелген табыстар”

Кредит 4302 “Проценттік табыстар”.

Есептелген проценттерді төлеуге түскен ақшалай қаржыларын есепке алу үшін келесі жазбамен көрсетіледі:

Дебет 2203 «Есеп айырысу шоты»

Кредит 1703 «Есептелген проценттер»

Қарыздарды жапқаннан кейін есептеулерді істен шығару:

Дебет 4302 “Проценттік табыстар”

Дебет 1730 “Есептелген проценттерден табыстар”

Кіріс 7130 “Шығындарға жатқызылған қарыздар”.

27. Табыстар мен шығыстардың есепте көрсетілуі, қаржылық нәтижені анықтау

Несиелер мен депозиттер бойынша шығындар дегеніміз ақша қаражаттарын қарызға алумен байланысты проценттік төлемдер мен басқа шығындар. Проценттер алдын- ала белгіленген кезеңнің басы мен соңына қарай төленеді. Басқа банктерден, қаржылық және қаржылық емес ұйымдардан несие немесе депозиттер алу келесідей жазбамен рәсімделеді:

Дебет 1051, 2203 (корреспонденттік шот, есеп айырысу шоты)

Кредит 2054 (несие немесе депозит шоты)Есептеулер депозит немесе несиелер алған кезде, келесі айда жүргізіле бастайды:

Дебет 5054, 5215 (проценттік шығындар)

Кредит 2705, 2720 (есептелген шығындар).

Есептелген проценттер төленгенде:

Дебет 2705, 2720 (есептелген шығындар)

Кредит 1051, 2203 (корреспонденттік шот, есеп айырысу шоты).

Комиссиондық шығындар, оларды төлегенде немесе оларды төлеуші мойындағанда есеп жүргізіледі:

Дебет 5601, 5008 (комиссиондық шығындар)

Кредит 1051, 2203 (корреспонденттік шот, есеп айырысу шоты).

Шетелдік валюта мен бағалы қағаздарды қайта бағалаудан шығындар:

Дебет 5530, 5510 (шетел валютасы және бағалы қағаздарды қайта бағалаудан кейін сату- сатып алу шығыны)

Кредит 2859, 2730 (шетел валютасының контроқұны, бағалы қағаздар бойынша есептелген шығындар).

Дата добавления: 2015-11-14