Грачанікі.

Лакальныя назвы “Грэчка”, “Грэчачка”. Танец бытуе ў асноўным на Пд. Беларусі, нясе рысы падабенства з украінскай харэаграфіяй. У Брэсцкай і Гомельскай абласцях “Грачанікі” таньчылі часам на вяселлях парамі пад інструментальны найгрыш ці прыпеўкі:

Ці я ў полі не жняя,

У доме не хазяйка.

Тры дні печы не тапіла,

А ў печы жарка.

Гоп, мае грачанікі,

Гоп, мае ячныя.

Чаму ж мае грачанікі

Не ўдаліся смачныя?

На Гомельшчыне ў танцы паказвалі, як месяць цеста, як пякуць аладкі.

Выконвалі і іншыя прыпеўкі. Напрыклад, на Панямонні выконваўся цэлы сюжэтны твор:

Ішоў я да дзевак

Сярод цёмнай ночы,

Сядзіць жаба на купіне,

Вытрашчыла вочы.

Прыпеў:

Гоп, мае грачанікі,

Гоп, мае ячны,

Чаму ж вы, грачанікі

Такія нясмачны. (паўтараецца пасля кожнага куплета)

Прыйшоў я да дзевак

Сказаліі мне сесці,

Паставілі картошачку

З мандарамі есці.

Я на гэту бульбу

Коса паглядаю,

На паліцы вараніцы,

Я на іх маргаю.

Пасцялілі мне пасцель

І сказалі спаці.

Я за гэтыя бліны,

Давай уцякаці.

А не папаў я ў дзверы,

А ў печ галавою,

А Піліпа стара баба

Па мне качаргою.

А як уцякаў я

Чэраз агароды,

Учапіўся ў гарбузы,

Нарабіў я шкоды.

Цікава, што спявалі гэтую прыпеўку ад мужчынскай асобы выканаўцы ў асноўным аднароднага жаночага складу.

На Магілёўшчыне таньчылі на вяселлі, калі пяклі грачаныя бліны.

Блінцы на Беларусі былі пераважна святочнай стравай. Таму можна дапусціць, што калісьці “Грачанікі” былі абрадным танцам.

[3; c. 29], [5; c. 476, 564], [7; c. 258-259], [10; c. 166], [12; c. 158].

Танцавальныя гульні вядуць паходжанне ад старажытных гульнёвых карагодаў. [8; с. 76].

Цяцерка.

Зафіксавана ў Смаргонскім раёне. Пэўна, як і гульня “Жаніцьба Цярэшкі” ўзыходзіць да перадшлюбных гульбішчаў. Паходжанне назвы: падчас гульні дзяўчаты з хлопцамі выкрнваюць ролі “цяцеркі” і “цецерука”, суправаджаючы дзеянне прыпеўкай:

Я цяцерку пасу. Ух, я!

На пановым лугу. Ух, я!

А цяцерка пад мост. Ух, я!

Я цяцерку за хвост. Ух, я!...

[12; с. 527]

Дата добавления: 2015-07-12