Рекомендуемые художественные произведения

1. С. Лем «Солярис».

2. Ч. Милош Стихотворения.

3. В. Шимборская Стихотворения.

4. С. Мрожек «Танго».

Литература

1. Энциклопедия мировой литературы / Под редакцией С.В. Стахорского. – СПб, 2000. – 678.с

2. Антологія польської поезії у перекладах Д. Павличка. – К.: Основи, 2001. – 583 с.

3. История зарубежной литературы XX века / Под. ред. А.С. Дмитриева. М.: Изд-во Московского университета, 1999. – 572 с.

4. Андреев Л.Г., Карельский А. В., Павлова Н.С. Зарубежная литература ХХ века. – М.: Высш. шк., 2000. – 559 с.

5. Голубева Р.С. Писатели-фантасты ХХ века. – М., 2001. – 388 с.

6. Горобец Б. Культурный пласт поэзии Виславы Шимборской. – М., 1998. – 248 с.

Практические задания и вопросы

1. Прочтите и переведите с польского на русский язык отрывок. Ответьте на вопросы:

а) какие события оказали влияние на литературу Польши второй половины ХХ в.?

б) что характерно для культурной жизни этого периода?

Literatura współczesna określa dwa zwrotne momenty w historii naszego narodu: wrzesień 1939 r. i czerwiec 1989 r. Daty te tworzą ramy czasowe tego okresu. Literaturę lat 1939-1989 kształtowały głównie historia i polityka, które miały istotny wpływ na jej tematykę oraz światopogląd.

To w roku 1939 dokonał się zasadniczy podział na literaturę krajową i emigracyjną, ponieważ w tym właśnie momencie wielu twórców znalazło się poza ziemiami polskimi. Dlatego też twórczość emigracyjna wyraźnie się rozszerzyła, a utwory docierające z ośrodków emigracyjnych oraz obozów jenieckich zamieszczane były w czasopismach głównie o charakterze informacyjno-politycznym.

Formuje się także podziemie kulturalne i życie literackie. W ścisłym związku z nim pozostaje tajne życie teatralne, działalność wydawnicza, publicystyczna, współpraca księgarzy, drukarzy, bibliotekarzy i nauczycieli prowadzących tajne nauczanie.

2. Прочтите стихотворения Константы Ильдефонс Галчинского и его перевод С. Шоргина. Каковы, на ваш взгляд, недостатки данного перевода?

Szczęście w Wilnie

Na wileńskiej ulicy - tak-to-tak, Gierwazeńku...
Na cóż to nam przyszlo, kochana?
Po wileńskiej ulicy - tak-to-tak, Protazeńku,
saniami trzeba pędzić od rana.
Jakby bylo nie dosyć, że przez wieczność, przez wieczność
świecić będą obrączki na ręku...
a tu jeszcze serdeczność, okiennice, bezpieczność
i dzwoneczki: dziń-dziń, Gierwazeńku.
W tym Wilnie będziesz różą, w tym Wilnie matką z młodu...
Ej, wożnico, zatrzymaj swe konie!
Znam domek: drzwi w ulicę, a okna od ogrodu,
a w ogrodzie rosną dwie jablonie.

Счастье в Вильне
На улице в Вильне - вот так-то, Гервазий...
Скажи, что же с нами случилось, родная?
По улице в Вильне - вот так-то, Протазий, -
с утра на санях надо мчаться, я знаю.
И мало того, что всю вечность, всю вечность
сиять и сиять на руках будут кольца, -
за ставнями - тишь, и покой, и сердечность,
"Дзинь-дзинь, мой Гервазий", - звонят колокольцы.
Там, в Вильне, - как роза, ты, юная мама...
Приехали, кучер! Вот старый забор,
вот домик знакомый: дверь с улицы прямо,
две яблони, окна выходят во двор...

3. Прочтите стихотворения Чеслава Милоша. Попробуйте выполнить перевод одного из них.

Słońce
Barwy ze słońca są. Bo ono nie ma
Żadnej osobnej barwy, bo ma wszystkie.
I caŁa ziemia jest niby poemat,
A słońce nad nią przedstawia artystę.
Kto chce malować świat w barwnej postaci,
Niechaj nie patrzy nigdy prosto w słońce.
Bo pamieć rzeczy, ktore widział, straci,
Łzy tylko w oczach zostaną piekące.
Niechaj przyklęknie, twarz ku trawie schyli
I patrzy w promień od ziemi odbity.
Tam znajdzie wszystko, cośmy porzucili
Gwiazdy i roże, i zmierzchy, i świty.

W mojej ojczyźnie

W mojej ojczyźnie, do której nie wrócę,
Jest takie leśne jezioro ogromne,
Chmury szerokie, rozdarte, cudowne
Pamiętam, kiedy wzrok za siebie rzucę.

I płytkich wód szept w jakimś mroku ciemnym,
I dno, na którym są trawy cierniste,
Mew czarnych krzyk, zachodów zimnych czerwień,
Cyranek świsty w górze porywiste.

Śpi w niebie moim to jezioro cierni.

Pochylam się i widzę tam na dnie
Blask mego życia. I to, co straszy mnie,
Jest tam, nim śmierć mój kształt na wieki spełni.

Upadek

Śmierć człowieka jest jak upadek państwa potężnego,
Które miało bitne armie, wodzów i proroków,
I porty bogate, i na wszystkich morzach okręty,
A teraz nie przyjdzie nikomu z pomocą, z nikim nie zawrze przymierzy,
Bo miasta jego puste, ludność w rozproszeniu,
Oset porósł jego ziemie kiedyś dającą urodzaj,
Jego powołanie zapomniane, język utracony,
Dialekt wioski gdzieś daleko w niedostępnych górach.

4. Прочитайте стихотворение Виславы Шимборской. Сравните его русский перевод В.Луцкера и украинский перевод Д. Павлычка. Какой из них, на ваш взгляд, более удачен?

Chmury

Z opisywaniem chmur
musiałabym się bardzo śpieszyć -
już po ułamku chwili
przestają być te, zaczynają być inne.

Ich właściwością jest
nie powtarzać się nigdy
w kształtach, odcieniach, pozach i układzie.

Nie obciążone pamięcią o niczym,
unoszą się bez trudu nad faktami.

Jacy tam z nich świadkowie czegokolwiek -
natychmiast rozwiewają się na wszystkie strony.

W porównaniu z chmurami
życie wydaje się ugruntowane,
omal że trwałe i prawie że wieczne.

Przy chmurach
nawet kamień wygląda jak brat,
na którym można polegać,
a one cóż, dalekie i płoche kuzynki.

Niech sobie ludzie będą, jeśli chcą,
a potem po kolei każde z nich umiera,
im, chmurom nic do tego
wszystkiego
bardzo dziwnego.

Nad całym Twoim życiem
i moim, jeszcze nie całym,
paradują w przepychu jak paradowały.

Nie mają obowiązku razem z nami ginąć.
Nie muszą być widziane, żeby płynąć.

Облака

Сноровистость и цепкость

нужны при описаньи облаков, -

мгновенья ока облакам

и тучам достаточно, чтоб измениться.

Характер их таков:

всегда не повторяться

оттенком, глубиной, расположеньем, формой.

Проворные, проносятся над тайным,

но не обременены облака памятью.

Поэтому бессмысленна попытка

звать облака в свидетели - не догнать.

Твердим мы: “Грузность туч…”

Мы, мы тяжеловесны. Самой земле сродни

мы кажемся им вечными.

Средь самых тяжких туч

надежнейшим из братьев сдается камень нам. А облака - кузинки,

живущие где-то в провинции и почти забытые.

Мы, люди, любим жить.

В небытие уходим неохотно, постепенно.

У облаков - иной расчет.

Их ждет

непрерываемый полет.

Им нет нужды за нами уходить;

заметным быть, чтобы по небу плыть.

Хмари

Описуючи хмари,

я мала б дуже поспішати –

бо починають вони бути інакшими

за кожним уламком хвилини.

Їм притаманно

ніколи не повторюватися

у формах, відтінках, поставах і в розташуванні.

Вони не обтяжені пам’яттю,

легкома піднімаються над фактами.

Які там з них свідки чого-небудь –

негайно розвіваються на всі сторони.

В порівнянні з хмарами

життя видається ґрунтовним,

мало не тривалим, майже вічним.

При хмарах

навіть камінь виглядає, як брат,

на якого можна покладатися,

а вони, що ж, легковажні й далекі племінниці.

Хай собі люди будуть, якщо хочуть,

а потім по черзі кожне з них помирає,

їм, хмарам, немає діла

до всього того

Дивного і земного.

Над цілим твоїм життям

і над моїм ще не цілим – вони

красуються пишнотою, як і раніше красувались.

Вони не мають обов’язку разом з нами

до гробу лягти.

Не мусять бути бачені,

щоб у небі пливти.

Дата добавления: 2015-07-11