Читайте также:
|
wiedząc – деепричастие
żeś rodziła = że rodziłaś
Maria Konopnicka (1842–1910)
Автор стихов для детей и взрослых, новелл. Огромное влияние на произведения М. Конопницкой оказала народная поэия (циклы «Вечерние песни», «Песенки и песни»). Известна как автор эпоса о судьбе крестьянских эмигрантов («Пан Бальцер в Бразилии»). Занималась также литературной критикой.
Jak poszedł król na wojnę...
A jak poszedł król na wojnę,
Grały jemu surmy zbrojne,
Grały jemu surmy złote
Na zwycięstwo, na ochotę...
A jak poszedł Stach na boje,
Zaszumiały jasne zdroje,
Zaszumiało kłosów pole
Na tęsknotę, na niedolę...
A na wojnie świszczą kule,
Lud się wali jako snopy,
A najdzielniej biją króle,
A najgęściej giną chłopy.
Szumią orły chorągwiane,
Skrzypi kędyś krzyż wioskowy...
Stach śmiertelną dostał ranę,
Król na zamek wraca zdrowy...
A jak wjeżdżał w jasne wrota,
Wyszła przeciw zorza złota
I zagrały wszystkie dzwony
Na słoneczne świata strony.
A jak chłopu dół kopali,
Zaszumiały drzewa w dali.
Dzwoniły mu przez dąbrowę
Te dzwoneczki, te liliowe...
Примечания:
najdzielniej, najgęściej –сравнительная степень наречия
Teofil Lenartowicz (1822 – 1893)
Польский поэт, скульптор. Поэзия Т. Ленартовича получила широкую популярность, многие произведения вошли в разряд безымянной поэзии. Известен также как детский поэт.
Kalina
Rosła kalina z liściem szerokiem,
Nad modrym w gaju rosła potokiem,
Drobny deszcz piła, rosę zbierała,
W majowym słońcu liście kąpała,
W lipcu korale miała czerwone,
W cienkie z gałązek włosy wplecione.
Tak się stroiła jak dziewczę młode
I jak w lusterko patrzyła w wodę.
Wiatr co dnia czesał jej długie włosy,
A oczy myła kroplami rosy.
U tej krynicy, u tej kaliny
Jasio fujarki kręcił z wierzbiny
I grywał sobie długo, żałośnie,
Gdzie nad krynicą kalina rośnie,
I śpiewał sobie: dana! oj dana!
A głos po rosie leciał co rana.
Kalina liście zielone miała
I jak dziewczyna w gaju czekała,
A gdy jesienią w skrzynkę zieloną
Pod czarny krzyżyk Jasia złożono,
Biedna kalina znać go kochała,
Bo wszystkie swoje liście rozwiała,
Żywe korale rzuciła w wodę.
Z żalu straciła swoją urodę.
Примечания:
dziewczę = dziewczyna (книжн.)
dana – звукоподр.
Łzy
Gdzie ta chatka mchem obrosła,
Co mnie wychowała?
Gdzie jabłonka ta wyniosła,
Co w ogrodzie stała?
Gdzie to źródło żywej wody,
Spod ziemi bijące?
Gdzie te myśli dziewki młodej
Jak kwiatki na łące?
Chata – w gruzy obalona,
Źródła – bić przestały,
Jabłoń – w próchno zamieniona:
Jedne łzy zostały.
Примечания:
dziewka – девушка, девка (устар.)
Przywitanie
Zaszumiały bory, zaszumiały lasy,
Gdzieście się podziały, moje młode czasy?
Gdzieście się podziały, wy złote miesiące,
Kiedym nocką pasał koniki na łące?
Moja ty dziewczyno, moje ty śliczności,
Gdzie się to podziały te nasze miłości?
Kiedyś mnie żegnała, łza łzę pobijała,
Teraz się spoglądasz, jakbyś mnie nie znała.
Żołnierz ci ja, żołnierz od polskiego wojska,
Byłbym ja bogaty, gdyby była Polska.
Płaszczysko zszarzane, wytarte galonki,
Już ja z ciebie, Kasiu, nie będę miał żonki.
Примечания:
gdzieście się podziały = gdzie podziałyście się
kiedyś mnie żegnała = kiedy mnie żegnałaś
jakbyś mnie nie znała = jakby mnie nie znałaś
Jarosław Iwaszkiewicz (1894–1980)
Писатель, поэт, один из основателей группы «Скамандер» периода между мировыми войнами (Ю. Тувим, А. Слонимский, В. Броневский и др.). После II мировой войны был председателем Союза польских литераторов. К известным произведениям Я. Ивашкевича относятся «Мать Иоанна от ангелов», «Барышни из Вилка», «Книга дня и книга ночи» и др. Проза Я. Ивашкевича была неоднократно экранизирована.
Bez tytułu
Jak łatwo jest deptać
Uparte wartości.
Czy to jest zadanie poetów
Rozbijać rozbite trumny?
Jakże łatwo wymyślać
Obcemu,
Schowawszy się za mur
Obrońców sprawiedliwości.
Ale być sprawiedliwym
W godzinie pogardy,
Podnieść głos,
Gdy wszystkie lisy pochowały się do nory
Zawołać głośno,
Kiedy wszyscy szepcą.
O jakże mało jest takich,
Którzy to potrafią.
Примечания:
schowawszy – деепричастие
Leopold Staff (1878–1957)
Польский поэт, переводчик. Сочувствие, любовь, тоска, страдание, радость жизни, красота мира и человека – основные темы его поэзии. Важнейшие поэтические произведения Л. Стаффа: «День души», «Птицам небесным», «Высокие деревья» и др.
Kochać i tracić
Kochać i tracić, pragnąć i żałować,
Padać boleśnie i znów się podnosić,
Krzyczeć tęsknocie „Precz!" i błagać „Prowadź!"
Oto jest życie: nic, a jakże dosyć...
Zbiegać za jednym klejnotem pustynie,
Isć w toń za perlą о cudu urodzie,
Ażeby po nas zostały jedynie
Ślady na piasku i kręgi na wodzie.
Примечания:
prowadź – повелительное наклонение глагола
Stanisław Ryszard Dobrowolski (1907–1985)
Польский писатель, поэт и переводчик. Член поэтической группы «Квадрыга». Участник Варшавского восстания (1944 г.). После войны – офицер Народного Войска Польского. Автор слов песен, в том числе «Варшавские дети», поэмы «Генерал Вальтер» и др. Переводил совестскую поэию.
Być może
Być może, gdzie indziej są ziemie piękniejsze
i noce gwiaździstsze, i ranki jaśniejsze,
być może, bujniejsza, zieleńsza jest zieleń
i ptaki w gałęziach śpiewają weselej –
Być może, gdzie indziej... lecz sercu jest droższa
piosenka nad Wislą i piasek Mazowsza.
Są zmierzchy na fiordach i cienie piramid,
i zorze polarne, i sen pod palmami,
stubarwne motyle, baśniowe ogrody
i miasta w ogrodach cudownej urody –
Być może, gdzie indziej... lecz sercu jest droższa
piosenka nad Wislą i piasek Mazowsza.
Być może, być może, że wszystko gdzieś lepsze
– i ptaki, i gwiazdy, i śpiew, i powietrze,
że były gdzieś nawet szczęśliwsze narody
i drzewa wdzięczniejsze od wierzby u wody –
Być może, gdzie indziej... lecz sercu jest droższa
piosenka nad Wisłą i piasek Mazowsza.
Примечания:
piękniejsze, gwiaździstsze, bujniejsza, zieleńsza, droższa, lepsze, szczęśliwsze, wdzięczniejsze – сравнительная степень прилагательных
weselej – сравнительная степень наречия
Antoni S ł onimski (1895–1976)
Поэт, публицист, драматург, один из основателей поэтической группы «Скамандер». К наиболее известным приоизведениям следует отнести «Сонеты», «Гармония», поэму «Черная весна», «Из далекого путешествия», «Тревога».
Notes
Znalazłem w starym notesie
Numery telefonów
Umarłych przyjaciół,
Adresy spalonych domów.
Cyfry nakręcam. Czekam.
Telefon dzwoni.
Ktoś podnosi sluchawkę.
Cisza. Oddech slyszę.
A może szept ognia.
Примечания:
spalony – причастие
Hanna Łochocka (1920–1995)
Польская поэтесса, прозаик, переводчик. Написала несколько десятков стихов для детей, в том числе стихотворения– игры, рифмованные фонетические упражнения. Наиболее популярен цикл о приключениях птиц «О воробье Эмельке».
Liście lecą
Liść za liściem,
Liść nad liściem,
Liść przy liściu,
W dół faliście,
Liść liść goni,
Liść liść ściga,
Liść się wierci
Niczym fryga;
Liść liść trącił
I szeleści,
W ciasny kącik
Liść się wkręcił,
Ale jak ten
Kąt pomieści
Liści jeszcze
Sto czterdzieści?
– Gdzie się, liście,
Tak ciśniecie?
Stąd się zmiecie
Was jak śmiecie!
Na trawniku,
Rozłożycie,
Uśmiechajcie się
Wzorzyście.
Lecą liście
Liść za liściem,
Jak deszcz liści
Tak rzesiści:
Ten się żółci,
Rumieni...
– Kiedyś wy to widzieliście?
– Oczywiście na jesieni!
Właśnie wtedy
Najzłociściej
Szeleszczącą baśń
Śnią liście.
Примечания:
najzłociściej – превосходная степень наречия
Barbara Młynarska-Ahrens (род. 1942)
Поэтесса, актриса, сценарист, создатель «Клуба любителей живого польского слова» в Швейцарии. Автор книг «Дикие люпины», «Семейный гербарий».
Białe i liliowe
Na furtce od ogrodu
Huśtałam się bez końca.
Miałam dwa warkoczyki
I w oczach trochę słońca,
Kolana podrapane,
Sny barwne, kolorowe.
W ogrodzie bzy zakwitły
I białe i liliowe.
Tak upłynał czas jakiś,
Już furtkę zamykałam
I włosów rozpuszczonych
W warkocze splatałam.
Z pokoju dzecinnego
Marzenia uleciały,
A bzy, bzy koło domu
Kwitły i przekwitały.
Daleko, gdzieś na swiecie,
Kwitną mi inne kwiaty.
Nie ma domu, ogrodu
I furtki, tej sprzed laty.
A «kiedy znów zakwitną…»
Powtarzam, jak w piosence…
Nie, białe i liliowe
Już nie zakwitną więcej.
Jan Lechoń (1899–1956)
Поэт, один из организаторов литературного объединения «Скамандер». Настоящие имя и фамилия – Лешек Серафинович. В 1930–39 гг. – атташе по культуре в Париже. Автор циклов стихов «Серебряное и черное», «Мрамор и роза» и др.
Piosenka
Droga Warszawo mojej młodości,
W której się dla mnie zamykał świat!
Chcę choć na chwilę ujrzeć w ciemności
Dobrej przeszłości
Popiół i kwiat.
Zanim mnie dwa owa ciemność pochłonie,
Twoich ogrodów chcę poczuć woń.
Niechaj Twych ulic wiatr mnie owionie
Połóż Twe dłonie
Na moją skroń!
Jak kiedyś zapach brzozowych gałązek
Wśród kropli rosy i słońca lśnień,
Tak inny z Tobą marzę dziś związek:
Starych Powązek
Głęboki cień.
Marzę, że Ty mi zamkniesz powieki,
Lecz choćbym z ciężkich nie wrócił prób,
Będę Ci wierny, wierny na wieki
Aż po daleki
Wygnańczy grób.
Примечания:
choćbym z ciężkich nie wrócił prób = choć nie wróciłbym z ciężkich prób
Literatura dziecięca
Детская литература
Скороговорки
Moja mama ma mamę.
Na papę pada deszcz.
Ta tapeta tu, tamta tapeta tam.
Krnąbrny kurator skarcił kontrolera.
Julka jedzie jodłową drogą.
Zebra zebrze trze po żebrze, bo na zebrze pasy w srebrze.
Pchła pchłę pchała, pchła płakała.
Szła pchła koło wody, pchła pchłę pchła do wody,
i ta pchła płakała, że ją tamta pchła popchała.
Chór rybaków wołał.
W czasie suszy szosa sucha.
Drozd drozdowi baśń opowie o księżnice i królewnie
aż drozd płakać będzie rzewnie.
W gąszczu komar i dwa chrząszcze oczekują na chrabąszcze,
bo chrabąszcze napsociły, na czas w gąszcze nie wróciły.
Czerwone, rdzawe liście szeleszczą,
że je tylko wiatry, deszcze pieszczą.
Czy tata czyta cytaty z Tacyta?
Przyczyna trzęsienia ziemi leży we wnętrzu ziemi.
Wyliczanki
Считалки
Wpadła pani do piwnicy,
napisała na tablicy:
raz, dwa, trzy,
gonisz ty!
Pałka, zapałka, dwa kije,
kto się nie schowa, ten kryje!
Jedzie pociąg do Krakowa,
wyleciała z niego krowa,
wszystkie krowy pozostały,
i na tamtą plotkowały.
Ele mele dudki,
gospodarz malutki,
gospodyni jeszcze mniejsza,
ale za to rozumniejsza.
Pani Zo Zo Zo,
pani Sia Sia Sia,
pani Zo pani Sia,
pani Zosia męża ma,
a ten mąż, mąż, mąż
bije wciąż, wciąż, wciąż
cie – bie.
Aniołek, fiołek, róża, bez,
konwalia, balia, wściekły pies!
Jedzie kareta, dzwonek dzwoni,
zgadnij, panienko, ile w niej koni?
Na dnie oceanu leżą suche majtki,
nie ty będziesz gonił, tylko tamte kajtki!
Mknie po rzece mała łódka,
w niej walizka jest malutka,
słoń w walizce śpi w tej łodzi,
kto nie wierzy, ten odchodzi.
Примечания
Дата добавления: 2015-12-08; просмотров: 129 | Нарушение авторских прав