Читайте также:
|
Афіцыйна-справавы стыль мовы — гэта стыль, які абслугоўвае канцылярскую, юрыдычную, адміністрацыйную сферы дзейнасці людзей, рэалізуецца пераважна ў маналагічнай пісьмовай форме (пастановы, загады, рэзалюцыі, указы, інструкцыі, кодэксы, дзелавыя пісьмы, аб’явы, характарыстыкі, даверанасці, распіскі, аўтабіяграфіі, ноты, камюніке, статуты, распараджэні, мемарандумы, пагадненні, канвенцыі, пратаколы, разнастайныя акты і інш.). Пісьмовы характар і дакументальнае ўвасабленне афіцыйна-справавых тэкстаў абумоўліваюць нязменнасць выпрацаваных і замацаваных у практыцы лексічных фармуліровак, застылы характар іх сінтаксічнага афармлення, якія іграюць канструктыўную ролю менавіта ў межах гэтай разнавіднасці мовы, а для іншых стыляў не абавязковыя.
Выкарыстанне афіцыйна-дзелавога стылю мае на мэце два асноўныя прызначэнні — інфармацыйнае і пабуджальнае, г. зн. у адпаведных дакументах падаюццца не толькі звесткі, але і патрэбы, заклікі, пабуджэнні да іх выканання тымі, каму яны скіраваны. Для дакументаў афіцыйна-справавога стылю характэрны аб’ектыўнасць, афіцыяльнасць, канкрэтнасць, дакладнасць, лагічнасць, адназначнасць верабальных фармуліровак, высокая ступень стандартызацыі, сцісласць, лаканічнасць, эканомнасць, таму часта афармляюцца на адпаведных бланках ці па ўстаноўленай форме, а таксама адсутнасць вобразнасці і эмацыянальнасці.
Асноўныя ўласцівасці афіцыйна-справавога стылю — гэта інфармацыйная насычанасць, лагічнасць і лаканічнасць выкладу, яснасць, адсутнасць двухсэнсоўнасці мовы выкладу, пераканаўчасць [6, с. 71].
Доказнасць праяўляецца перш за ўсё ў наяўнасці дакладных, бясспрэчных фактаў, лічбавых паказчыкаў, у выкарыстанні стандартных фармуліровак, пазбаўленых двухсэнсоўнасці, паралельных сінтаксічных канструкцый, якія аблягчаюць успрыняцце тэксту.
Дакумент адпавядае свайму прызначэнню, калі ён дакладны. Дакладанасць заканадаўчага тэксту, якая не дапускае іншага вытлумачэння, забяспечваецца перш за ўсё ўжываннем спецыяльных тэрмінаў, а таксама адназначных і нявобразных слоў.
Шырокая інфарматыўнасць і ў той жа час лаканічнасць падмацоўваецца наяўнасцю дадатковых неабходных звестак, якія ідуць як дадатак да афіцыйнага пісьма.
Стандартызацыя справавой мовы (перш за ўсё мовы масавай тыпавой дакументацыі) — адна з найбольш прыметных рыс афіцыйна-справавога стылю. Працэс стандартызацыі развіваецца ў асноўным у двух накірунках: а) у шырокім выкарыстанні гатовых ужо ўстойлівых формул, трафарэтаў, штампаў (напрыклад, сінтаксічных мадэляў з адыменнымі прыназоўнікамі ў мэтах, у сувязі, у адпаведнасці... і г. д., што заканамерна паскарае і палягчае працэс складання тыпавых тэкстаў справавых папер); б) у частай паўтаральнасці адных і тых жа слоў, форм зваротаў, канструкцый, у імкненні да аднатыпнасці спосабаў выражэння думкі ў аднатыпных сітуацыях, у адмове ад выкарыстання вобразных сродкаў мовы.
Так, афіцыйна-справавы стыль вызначаецца вялікай колькасцю стандартных сродкаў — канцылярскіх штампаў, устойлівых зваротаў, якія паўтараюцца пры апісанні аднолькавых сітуацый, абазначэнні пашыраных паняццяў: прыцягнуць да адказнасці, перадаць у адпаведныя інстанцыі, узяць пад кантроль, за справаздачны перыяд, ставіць у віну. Вядома, для тэкстаў розных жанраў набор стандартаў неаднолькавы. Карыстанне ўстойлівымі выразамі спрашчае зносіны ў прававой і адміністрацыйнай сферы. Але калі штампы, канцылярызмы без патрэбы ўводзяцца ў гутарку ці ў мову газет, то гэта зніжае культуру вуснай і пісьмовай мовы.
Дата добавления: 2015-11-26; просмотров: 3247 | Нарушение авторских прав