Отындардың құрамдары

Отындардың барлық түрлері өздерінің агрегаттық жағдайларына сәйкес қатты, сұйық және газды болып бөлінеді. Кез келген жоғар май үшін оның құрамы жану өнімінің шығуы мен қышқылдардың шығуындағы жану барысының көрсеткішін анықтауға мүмкіндік беретін маңызды бастау болып табылады.

Қатты және сұйық органикалық отың жанатын және жанбайтын элементердің күрделі химиялық қосынды сияқты.

Химиялық сораптаулардың әдістерімен осы отындардың элементтік құрамдары, яғни осы немесе басқа химиялық элементердің органикалық отың пайыздың бөлшегі. Кез - келген қатты немесе сұйық отындардың құрамына енетін негізгі химиялық элементтер мыналар: С көміртегі, Н сутегі, О оттегі және аз ғана мөлшердегі S күкірт және N азот. Аталған элементерден басқа қатты (сұйық) отындардың құрамында отынды жаққан кезде күлге А, W ылғал айналатын жанбайтын минералды заттар болады. Ылғал мен күл отынның ішкі пішіні деп те атайды.

Аталған химиялық элементердің пайыздық құрамы мен бірге отынның жалпы салмағындағы ішкі пішінің құрайтындар отынның жұмыстық массасының әдеттегі құрамы деп аталады. Отынның жұмыстық массасының әдеттегідей құрамы мына түрде көрсетіледі

«р» индексі осы құрамының отынның жұмыстық массасының құрамына жанатындығын көрсетеді. Осы отың үшін минералды қоспалардың саны мен ылғал осы алу, тасмалдау, сақталудың жағдайна қарай қажеттілігінше өзгертіледі. Осымен байланысты жанармайдың әр түріне жылу химиялық ерешелігіне салыстырмалы баға берудің ыңғайлы үшін құрғақ, отың және органикалық масса деген шартты ұғымдар еңгізілген. Отынның осы есептік массасың құрайтындар «р» индексінің орнына «с», «г», және «о» индекстері қолданылады.

Отынның құрғақ массасының әдеттегі құрамы

ал жанатын массасы

Отынның жоғары да келтірілген есептік салмағының әдеттегі құрамына күкірт енеді, ал нақты отынның үш түрінде кездеседі және осыған сәйкес органикалық бар, колчеданның S_к және сульфаттық S_с деп аталады. Органикалык күкірт отынның жоғары молекулалық, органикалық қосындысының құрамына енеді, колчеданның метталдық сульфатын көрсетеді (негізінен F _e S_i), сульфатты кальций мен темір сульфатын көрсетеді немесе отынның минералды бөлігіне енеді. Органикалық және колчеданның күкіртер отынның жаңған кезде қышқыл бөлінумен қышқылданады, ал сульфатық күкірт қышқылданбайды.

Берілген масса	Жиындық массаның есептелуінің коэффиценті
жұмыстық	құрғақ	жанатын	органикалық
жұмыстық
құрғақ
жанатын
органикалық

Газды отын дегеніміз жанатын және жанбайтын газдардың қоспасы. Мұндай отынның құрамы ондағы газдардың пайыздық құрамымен анықталады, және құрғақ отын үшін жалпы мына түрде көрсетіледі.

жанатын бөлігі (пішіні) жанбайтын бөлігі

онда С_тН_п кез – келген газқұрайтын көмірқышқылы (СН₄ басқасы) ол газды отынның құрамына енеді. Газ құрайтын отын үшін құрғақ массаның жұмыстыққа қарай есептелуі мына формула бойынша жүзеге асырылады

, т. б.

«К» мағынасы газ құрайтын отын үшін көрсеткішінен анықталады

W – 100 нм³ газ көлеміндегі су болады (газдағы Н₂О пайыздық құрамына сәйкес болады)

d, г/м³ газдыотынның ылғалдық құрамы 0,1013 МПа (760мм. рт. ст.) қысымен 279 К (⁰С) температура дұрыс қалыпқа келтірілген 1 м³ құрғақ газды отын су буының санына қатысты аңықталады. /№ 2 мысалы/

Жану жылуы

Отынның жануының жылуы дегеніміз бұл 1м³ газды отынның немесе 1кг қатты (сұйық) отынның толық жануынан бөлінген жылудың саны. Егер ылғал бу құрау қалпында болса (газ температурасы су буының биіктігі нүктесінен жоғары) онда жану жылуын Q_н төмен дейді. Егер жанған өнімде ылғал сұйық түрде болса, онда жану жылуы жоғары деп атайды Q_в. Жылу жануының жоғары, төмен белгілерінің айырмашылықтары отың жанған өнімінің құрамындағы су буының жылуына тең болады, яғни

G дегеніміз - ылғал массасы, ол 1кг отың жану өнімінің құрамындағысы Г_п-жылу конденсациясы, 2,51Мдж/1кг су шартты түрде қолданылады. G көлемі мына формулалар бойынша анықталады

а) қатты (сұйық) отынды жандыру кезіндегі кг/м³

б) құрғақ газ құрайтын отынды жандыру кезіндегі кг/м³

Құрғақ газ құрайтын отынды жандыру кезінде құрғақ газ құрайтын отынды жағу кезінде жанудың жоғарғы және төмен жылудың арасындағы байланыс мына теңдеумен беріледі

Қатты отың жану жылуы калориметриялық өлшемін нәтижесі бойыншаанықталады. Отынның жану жылуының шамамен алғандағы мағынасын ескерту үшін тәжірибеде деректер болмаған кезде Менделеевтің эмпирикалық формуласын пайдалануға болады, Мдж/кг

Егер, отынның жанатын массасының жану жылуы Q_Н^Г, сондай-ақ отынның жұмыстық массасының күл мен ылғал құрамдары белгілі болса

Мысал

Егер отынның органикалық массасындағы сутегінің H⁰ құрамы 5% болса, құрғақ отың сутегінің құрамын анық алу талап етіледі. Жұмыс отынның күлділігі А^Р=10%, ылғалдылық W^P=20%, күкірттің құрамы S^P=9%. .

Органикалық массаның құрғақтығын есептеу формуласы бойынша

Алдымен құрғақ массаның А^С күлділігін анықтап, құрғақ массалар жұмыс күкіртінің құрамын есептейміз

S^C және A^C белгілеріне қарсы формула қоя отырып сутегінің жиынтық мағынасын анықтаймыз

Мысал

Егер құрғақ газдың құрамдары белгілі болса, ылғалды газдардың құрамдарың анықтап алу қажет: домендық - 10,7 %, 0,0₂^С; 28,5 % СО^С; 2,5 % Н₂^С; 58,2 %

Домендық газды анықтау үшін – d - 30г/м³

Бұдан кейін К коэффиценттің мағынасын табамыз

Ылғалды газдардың құрамдарын есептейміз

;

1м³ газды құрғақ отың төменгі жану жылуы қалыпты жағдайда анықталады, Мдж/м³, оның құрамы бойынша және жекелей газды отын жануының жылулығы мына формула бойынша анықталады

Q _CO, Q_H2, Q_СН4, Q_СmHn, Q_H2S -тиісті газдардың жану жылуы, Мдж/м³

CO, H₂, CH₄, С_mH_n, H₂S – тиісті газдардын құрғақ газды отынның құрамындағы, %

Қатты және сұйық отынның немесе қатты отынның қосындысының жану жылуы, Мдж/м³

Р^/ - отынның біреуінің салмақтық үлгісі

Q_H^P және Q_H^PN қосынды құрамдарының жану жылуы, Мдж/кг

Газ құрамынды отынның қосындысының жану жылуы, Мдж/м³

Х- отынның біреуінің көлемдік үлгісі

Q_H^P және Q_H^PN қосынды құрамдарының жану жылуы, Мдж/м³.

Дата добавления: 2015-10-23