1. Аспаптарды зарарсыздандыру алдындағы ендеуде фенолфтолейнді сына алғанда аспаптар кызыл түске боялды. Осы кездегі сіздің тактикаңыз?
2. Оптикалық жүйесі бар аспап пароформалинді камерада 8 сағат бойы зарарсыздандырылды. Бүл аспаппен ауруды тексеруге болады ма?
12. Сабақты қорытындылау. 2 мин (2%)
Оқытушымен кері байланыс, теориялық сабақ барысында туындаған қателіктер мен қиыншылықтар талқыланады. Әр оқушыға сабақта алған бағасы хабарланады.
13. Үйге тапсырма беру. 2 мин (2%)
Н -1, 2 - бөлім, 154 – 173 бет
8-сабақ
1. Сабақтың тақырыбы: Бөлмелерді жинауға қойылатын санитарлы – эпидемиялогиялық талаптар.
2. Сағат саны: 2 (90 мин - 100%)
3. Сабақ түрі: теориялық
4. Сабақтың мақсаты:
оқыту: Оқушыларды бөлмені жинауға қойылатын талаптармен таныстыру.
тәрбиелік: Оқушыларды таза ауруханалық ортасына, емдеу мекемелерінде этикалық – деонотологиялық заңдылықтарды ұстануға тәрбиелеу.
дамыту: Оқушыларда санитарлы – эпидемиологиялық бұйрықтармен таныстыра отырып, бөлмелерді жинау қабілеттілігін дамыту.
5.Оқыту әдісі: көрме, пікірталас
6. Материалды-техникалық жабдықталуы:
а) техникалық құралдар: компьютер, мультимедиялық құрылғы.
ә) көрнекі және дидактикалық құралдар: өзіндік жұмыстарға арналған кестелер, тест тапсырмалары, жағдайлық есептер, сөзжұмбақ.
б) оқыту орны: № 2, 3, 4 бөлмелер.
7. Әдебиеттер:
Негізгі (Н)
1. «Мейірбике ісінің негіздері» Мұратбекова С.Қ. – Астана, 2007.
2. «Мейірбике ісі негіздері» пәні бойынша мейірбикелік технологиялар стандарттарының жинағы. М.Ш.Нурманова., Ж.Т.Матакова., Э.Т.Беискулова –Қарағанды,2012.
3. «Науқас адамдарды жалпы күту» Санов С.- Қарағанды,2013
Қосымша (Қ)
1. Мейірбикелік іс бойынша тәжірибелік сабақтарға арналған әдістемелік нұсқаулар. С.К. Мұратбекова, ҚұспановаА.Р, Ахметова К.А.-Көкшетау, 2006.
8.Ұйымдастыру кезеңі: 5 мин (6%)
· Оқушылардың сабаққа қатысуын тексеру.
· Оқушылардың сабаққа дайындығын тексеру.
· Сабақтың мақсаты мен міндеті.
9.Оқушылардың өтілген тақырып бойынша білімін тексеру. 14 мин (15%)
- Санитарлы - эпидемиологиялық тәртіптің түсініктемесі
- Дезинфекция, асептика антисептика түсініктемесі
- Санитарлы- эпидемиологиялық тәртіптің негізгі мақсаттары
- ЕПҮ- дағы медбикенің санитарлы- эпидемиологиялық тәртіпті қамтамасыз ету
- Қазақстандағы ЕПҰ-дағы санитарлы- эпидемиологиялық тәртіпті сақтау негізгі нормативті қүжаттары.
10. Жаңа сабақты түсіндіру: 27 мин (30%)
Жоспар:
· Емдеу-профилактикалық мекмелердін бөлмелерін тазалау мәселелері;
· Егу бөлмесін генеральды тазалау
· Медбикенін функциональды міндеттері
· Медбикенін сыртқы көрінісіне және киіміне қойылатын талаптар
Емдеу бөлімінің палаталары кең, жарық, кем дегенде 6 адамға есептелген. Палаталар ең қажетті жиһаздармен – кереуетпен, тумбалармен, табуреткалармен жабдықталған. Аурухананың барлық жихаздары металдан және ағаштан жасалған, олар тегіс және оңай жуылады.
Мейірбикенің жұмыс орны. Аурухана бөлімінде 25-30 төсекке бір мейірбике бекітеледі. Мейірбикенің жұмыс орны мейірбике бұрышы деп аталады. Мейірбике бұрышы мынадай заттармен жабдықталуы тиіс:
1. науқастардың ауру тарихын сақтайтын стол;
2. жұмсақ орындық;
3. дәрі – дәрмектер мен аспаптар сақтайтын шкаф.
4. А және Б тізіміне кіретін дәрілерді сақтайтын шкаф;
5. тез бұзылатын ерітінді дәрілерді сақтайтын тоңазытқыш;
6. науқастарға дәрі – дәрмек тарататын жылжымалы кішкене стол;
7. қол жуғыш және сүлгі.
8. егер бөлімде емшара кабинеті болмаса, онда арнайыстол қойылып, сол жерде дәрі егіледі және бұл жерде стерильді материалдар салынған бикс болуы керек;
9. мейірбике бұрышында жергілікті телефон және палатамен байланыс жасалған (сигнал, жарық таблосы), егер науқаснашарлап жәрдем керек болған жағдайда мейірбикені шақырады, сонымен бірге аурухананың басқа бөлімдерінің телефон номерлері жазылған тізімі бар, тіптен кезекші слесарь, электрик және басқалардың да телефон номерлері болады.
Емдеу-профилактикалық мекмелердін бөлмелерін тазалау мәселелері аурухананың кауіпсіздігін сақтауда маңызды орын алады.
Емдеу-профилактикалық мекемелердің (ЕПМ) бөлмелеріндегі беткейлерді санитарлы өңдеу, аурухана ішілік инфекция (АІИ) -ны алдын алуға бағытталған санитарлы -эпидемиологияға карсы шаралар тізбегінің бір бөлігі болып саналады. Науқастар ЕПМ - ге келгенде бірінші болып бөлмелердің тазалығына мән береді. ЕПМ бөлмелеріндегі беткейлерді санитарлык өңдеу дегеніміз- оларды ластанудан, шаңнан, биологиялык субстраттардан тазалау және дезинфекциялау. Дезинфекция дегеніміз- беткейлердегі инфекция ауруларының коздырғыштаран жою.
Өкінішке орай, (ЕПМ) бөлмелеріндегі беткейлерге санитарлы өндеуді жүргізуге бір қатар мәселелер кедергі келтіреді. (ЕПМ) бөлмелері «аурухана, босану үйлері және т. б. емдеу стационарлары эксплуатациясынын және қондырғылардын, жабдықтардың санитарлык ережелері» талаптарына бөлмелерінің ауданы мен саны жағынан ғана емес, сонымен қатар сапасы жағынан жиі сәйкес келмейді. ЕПМ тазалауға арналған арнайы техникалык құралдармен қамтамасыз етілмеген. ЕПМ-де жиі сұйык сабыны бар контейнерлер, қағаз салфеткалар, сүлгі, дәретхана қағазы жок болады. Тағы бір мәселелердің бірі, санитарлык өңдеуді жүргізетін кіші медицина кызметкерлерінің жетіспеушілігі. Олардың орнына медбикелер немесе басқа кездейсоқ адамдар жүмыс істейді. Нәтижесінде, барлык бөлмелердің өңдеуі сапасыз, ретсіз болады. ЕПМ бөлмелерін санитарлы өңдеу- жуу әсері бар дезинфекциялаушы құралдарды қолдану арқылы жасалады. ЕПМ бөлмелеріндегі беткейлерді дезинфекциялау құралдары келесі талаптарға сәйкес келуі керек:
1. Бөлме температурасында АІИ-лардын көзі болып табылатын
бактерияларды, вирустарды, саңыраукүлактарды жоюды қамтамасыз ету.
2.Жуу қасиеті болуы керек.
3.Салыстырмалы төмен улылығы болуы (4-3 класс қауіптілігі) және қоршаған ортаға зиянсыз болуы керек.
4. Материалдың алуан түрлерімен сәйкес болуы керек.
5. Тұракты, өртке кауіпсіз болуы керек.
6.Органикалық ластануға жабысқыш әсері болмауы керек.
Дезинфекциялаушы шараның эпидемияға карсы әсерін алу үшін қолданылатын дезинфекциялаушы кұралды дұрыс тандау керек. Бұл үшін медицина қызметкері нақты дезинфекциялаушы құралдын негізгі қасиеттері мен ерекшеліктерін жақсы білуі керек. Бөлмелер беткейлерін санитарлы өңдеу тәртібі (еден, кабырғалар, есіктер және т. б. жиһаз, аппараттар, приборлар, жабдыктар беткейі), жуу немесе дезинфекциялаушы заттарды қолдану кажеттігі, өңдеуді жүргізу жиілігі ЕПМ және нақты бөлмелердін функционалды колданылуына байланысты болады.
ЕПМ бөлмелерінде нормативті документтерге сәйкес тазалау тәулігіне 2 рет жүргізіледі. Тазалауға жуу немесе жуу-дезинфекциялаушы заттар колданады.
Операциялык блок, диагностикалық, таңу, босану, егу, манипуляция жасайтын бөлмелерді генеральды тазалау аптасына 1 рет, жұкпалы ауруханаларда - 7-10 кұнде 1 рет жасалады.
Медицина қызметкері өңдеуді жасаудан бұрын колданатын заттың әдістемелік нүсқауымен танысуы керек, антимикробты әсеріне, улылық параметрлеріне (науқас бар кезде затты колдануға болады ма, оны қолданған кезде сақтану шаралары) заттың өзіне тән ерекшеліктеріне мән беру керек.
Дезинфекциялаушы ерітінділерді - вентиляциясы жаксы істейтін арнайы бөлмеде жасайды. Ерітіндіні жасайтын мед.қызметкер арнайы киімде: халат, калпак, дәкелік таңғыш, резеңке қолғап, егер нұсқаулар болса, респиратор, корғаныс көзілдірік киіп, жұмыс істейді.
Палаталарды және басқа функционалдык бөлмелерді, кабинеттерді генеральды тазалау бекітілген график бойынша айына 1 рет қабырға, еден, барлық жабдықтарды жуумен, жиһаз, светильник шаңнан тазаланып сүртілуімен жүргізіледі.
АУРУХАНА ПАЛАТАЛАРЫН КҮНДЕЛІКТІ ТАЗАЛАУ.
Мақсаты:
§ Санитарлы – гигиеналық талапты сақтау
§ АИІ алдын алу
Жабдықталуы
§ Шелек
§ Швабра
§ Тазик
§ Жөке
§ Таза ветошь
§ 0,5 % кальций гипохлориды немесе 0,8 % дезефект немесе 0,5 % дезопрев болмаса 0,015 % диафлор немесе 0,5% лизоформин 3000 ертінділері
§ халат
§ қалпақ
§ алжапқыш
§ резина қолғабы
§ өлшейтін ыдыс
Орындалу:
1. калпақ, халат, алжапқыш резика қоғаптарды кию
2. ертіндінен біреуін дайындау: 0,5 % кальций гипохлориды немесе 0,8 % дезефект немесе 0,5 % дезопрев болмаса 0,015 % диафлор немесе 0,5% лизоформин 3000 ертінділері
3. бөлмеде ылғалды тазалауды жүргізу: ертіндінің біреуіне малынған таза ветошьпен сүрту (заттар, терезе алды, раковина, еденді, қабырғаларды жуу).
4. тазалау инвентарін дезинфекциялау: жөке, ветошты 1 % кальций гипохлорид ертіндісіне 1 сағатқа салып қою немесе 0,1% диахлор ертіндісіне 1 сағатқа немесе 0,5% дезапреф 1 сағатқа, 1 % дезапрефке 30 мин немесе 0,25% лизоформин 3000 ертіндісіне 4 сағатқа немесе 2-3 % дезефект ертіндісіне 1 сағатқа салып қою соңынан шаю, құрғату
Егу бөлмесін генеральды тазалау
(№ 1050 бұйрығы ҚРДС 26.11.2002 жылдан, САНПиН № 8 – 01-011-2001 6.03.2001 жылдан және САНПиН№3.01.083.02.8.07.2002 жылдан)
Материалдық жабдықталуы:
a. Шелек
b. Швабра
c. Тазик
d. Жөке
e. Таза ветошь
f. Гидропульт
g. Сабын, кальцинирлееген сода
h. өлшейтін ыдыс
i. халат
i. қалпақ
j. алжапқыш
k. резина қолғабы
Орындалуы:
1. калпақ, халат, алжапқыш резика қоғаптарды кию
2. 2% сабын + содалы ертіндіні дайындау (200 гр сабын + 200 г кальцийнирленген сода + 10л ыстық су)
3. дез.ертіндіні дайындау: 1 % гипохлорид ертіндісі
4. бөлмені дайындау: барлық жихаздарды бөлменің ортасына жинау
5. 2 % сабын + содалы ертіндіге малынған ветошпен сүрту: қабырғаларды, терезелерді, терезе алды, заттар, еден
6. таза сумен шаю
7. дәл осы рет бойынша 1 % кальций гипохлорид ертіндісімен жағып 1 сағатқа бөлмені жауып қаямыз
8. 1 сағаттан соң таза халат, маска, қолғаптарды кию
9. барлық беткейлерді құрғақ сетошпен құрғатып сүрту
10. барлық жихаздарды орын – орына қою
11. бактерицидті лампаны 2 сағатқа жағу
12. бөлмені 15 минуттай желдету
13. тазалау жабдықтарды жұмыс соңында тазалау, шаю, құрғату, арнайы бөлмеде сақтау
Ескерту:
Генаральды тазалау терапия бөлімінде (палата, коридор, дәрігер бөлмесі, медқызметкерлер бөлмесі) кесте бойынша айына 1 рет жүргізіледі, хирургия бөлімінде (егу, таңу, операция, операпциядан кейінгі науқастардың палатасы, туу залы, жаңа туырған нәрестелер және шала туылған балалар палатасы, жұқпалы ауру боксы, бактериологиялық және вирусологиялық) – кесте бойынша аптасына 1 рет жүргізіледі.
Деохлор таблеткалары: деохлор таблеткалары ерітінділерін дайындау үшін бөлме температурасындағы су қажет. Таблеткалар суда жақсы ериді. Дайын болған ерітінді тынық болады. Үш тәулік аралығында қолдануға болады. Бактериялды инфекция кезінде 0,015% деохлор ерітіндісі қолданылады.
| Залалсыздандыру мұхиты | 10л суға таблетка салынады | Залалсыздандыру уақыты |
| Мекемедегі заттар | 30мин |
Дезапрев
Дезапрев қоспасынан ерітіндіні қолданудан алдын әзірлейді. Ерітінді полиэтиленді шыны немесе сырлы ыдыста қақпағы жақсы жабылатын дайындалады. Ерітінді бөлме температурасындағы водопровод суымен концентратты араластыра отырып дайындалады. Ерітіндінің жарамды мерзімі 15 тәулік.
Ескерту: алдымен ыдысқа су құйылады, соңынан қажетті мөлшердегі концентрат құйылады, төмендегі таблицада көрсетілгендей
| Препарат бойынша ерітіндінің концентрациясы (%) | Дайындау үшін су және концентрат мөлшері | |||
| 1л жұмысшы ерітінді | 10л жұмысшы ерітінді | |||
| Препарат су | Препарат су | |||
| 0,25 | 2,5 | 997,5 | 25,0 | 9975,0 |
| 0,5 | 5,0 | 995,0 | 50,0 | 9950,0 |
| 10,0 | 990,0 | 100,0 | 9900,0 | |
| 20,0 | 980,0 | 200,0 | 9800,0 | |
| 40,0 | 960,0 | 400, | 9600,0 |
Бактериялық инфекцияда (туберкулезден басқа) «дезапрев» ерітіндісімен мұхитті дезифекциялау тәртібі
| Залалсыздандыру мұхитті | Препарат бойынша ерітіндінің концентрациясы% | Уақыт (минут) | Әдіс |
| Мекеме(еден, қабырға) жиһаз | 0,25, 0,5 1,0 | Сүрту | |
| Науқасты күту заттары, ыдыс-аяқ. | 0,5 1,0 | Сүрту, салып қою | |
| Жинастыру инвентарь | 0,5 1,0 | Сүрту, салып қою | |
| Санитарлы техникалық құралдар | 0,5 1,0 | 60-30 | Сүрту, шаю |
Дезэфект
«дезэфект ерітіндісі водопровод суында дайындалады.
Дезэфект препаратынан жұмысшы ерітіндіні дайындау
| Ерітінді концентрациясы | Ерітіндіні дайындау үшін қажетті компонент мөлшері | |||||||
| 1л | 10л | |||||||
| Препарат бойынша | Препарат, мл | Су мл | Калцийнирленген сода | Препарат, мл | Су мл | Калцинийрленген сода | ||
| 0,8 | 8,0 | 992,0 | - | 80,0 | 9920,0 | - | ||
| 2,3 | 23,0 | 977,0 | - | 230,0 | 9770,0 | - | ||
«Дезинфект ерітіндісі» мекеменің беткейі, қатты жиһаздарды, санитарлы техникалық құралдарды, ыдыс-аяқтарды, төсеніштерді жинастыру материялдарын, науқасты күту заттарын, медициналық құралдарды (қатрты, жұмсақ эндаскоптар, құралдар, стамталогиялық) дезинфекциялау үшін. Дезинфекцияны сүрту, салып қою,шаю әдістерімен жүргізеді. Еден, қабырға, қатты жиһаздарды ветошь көмегімен 100мл 1мкв сүртеді. Мұхитті залалсыздандыру үшін гидропульт, автомакс т.б. аппараттар көмекгімен жүргізіледі. Гидропультті қолданғанда-300мл/л беткейлікте, «квазар»-150мл/л. Ерітінді қалдықтарын құрғақ ветошь көмегімен тазартылады. Санитарлы-техникалық құралдарды ерітіндіге малынған ветошьпен сүртеді.
Бактериялды және вирусты инфекцияларда «дезэфект» ерітіндісімен дезинфекциялау тәртібі.
| Залалсыздандыратын мұхит | Ерітінді еонцентрациясы (препарат бойынша)% | Залалсыздандыру уақыты, минут | Залалсыздандыру әдісі |
| Қатты жиһаздар, мекеменің беткейі | Сүрту, шаю | ||
| Науқастың күтімі үшін қолданылатын метал, шыны, резина, пластмас заттар қанмен, басқа да биологиялық субстракттармен ластанбаған | Салып қою, сүрту | ||
| Санитарлық-техникалық құралдар, | Екі еселік сүрту, шаю | ||
| Жинастыру материялдары | 2,3 | Салып қою |
Ескерту: ерітіндінің температурасы 500С
Лизоформин3000
Ерітінді шыны, сырланған немесе пластмасты ыдыста дайындалады. 8% ерітіндіні әзірлеуде 50+10С концентратты қосады және тез араластырады.
Кесте 1
Ертіндіні дайындау үшін ингредиенттер
| Ертіндінің көрсетілімі | Ертіндінің концентрациясы (лизоформин 3000) % | 1 л ертініні дайындау үшін ингредиент мөлшері | |
| Су | Лизоформин 3000 концентраты | ||
| Мекемедегі беткейлерді жинастыру материалдарын дезинфекциялау | 0,10 0,25 0,50 | 999,00 997,50 995,00 | 1,00 2,50 5,00 |
Дезинфекциялау үшін ертіндіге заттарды салып қояды және сүртеді.
Этиологиясы әр түрлі жұқпалы ауруларда ертіндімен дезинфекциялау тәртібі.
Этиологиясы әр түрлі инфекицяның дезинфекциялау тәртібі
Кесте 2
| Залалсыздандыру мұхиті | Ертіндінің концентрациясы, % | Дензфекнциялау уақыты, мин | Инфекция түрі |
| Жинастыру материалы | 0,25 | Туберкулезден басқа | |
| Мекеме беткейі, санитарлы – техникалық құралдар | 0,50 0,25 | Бактериальды инфекция (туберкулезден басқа) және вирусты (парентеральды вирусты гепатит, ВИЧ-инфекцияны қосқанда) этиологиясы, кандидоздар, дерматофитиялар, | |
| 0,10 | бактериалды инфекция (туберкулезді қоспағанда) |
Ертіндіні жарамды мерзімі көрсетілген уақытқа дейін, егер оның түсі өзгермесе қолдануға болады. Егер ертіндінің түсі өзгерсе оны қайта дайындау қажет. Мекеменің беткйлерін, санитарлы – техникалық құралдары ветошь көмегімен бір рет сүртіледі. (200 мл 1 ш.м есебімен).
Жинастыру материалдары ертіндіге салып қойылады, соңынан суда шайылып, құрғатылады.
Медбикенін функциональды міндеттері
Аурухана медбикесінің функциональды міндеттеріне мыналар жатады: бөлімшенін емдеу-корғау тәртібін сақтау, дәрігер тағайындаған емдерді өз уақытында орындау, науқастарды күту, дәрігер караған уақытта науқасқа көмек көрсету, наукастардың жалпы жағдайын бакылау, алгашкы дәрігерге дейінгі көмекті керсете білу, санитарлы-эпидемиологиялық тәртіпті сақтау, жұкпалы ауру жөнінде СЭС-ға шүғыл хабарды (экстренное извещение) ез уакытында беру, дәрі-дәрмектерді алу және онын сакталуын, есебін камтамасыз ету, сонымен қатар кіші мед. кызметкерлеріне басшылық ету. Медбикелер жүйелі турде квалификациясын көтеруге міндетті. Бөлімшелер мен емдеу мекемелеріндегі ұйымдастырылатын сабақтарға және коңференцияларға қатысуы керек.
Медбикеніц жүмыс орны
Медбикелік пост жұмысының ұйымдастырылуы, Медициналық құжаттардың түрлері.
Бөлімшедегі әр 25 - 30 орынға 1 пост тағайындалады. Медбике посты өзіне қатысты палаталардан алыс орналаспауы керек. Пост, ішінде ауру тарихтарын сактайтын бекітілетін жәшіктері бар столмен, медбикеге арналған кресломен, медикаменттерге және медициналық құрал-саймандарға арналған шкафпен, А және Б тізімдегі дәрілік препараттарды сактауға арналған сейфпен, тез бұзылатын дәрілік препараттарды сактайтын тоназытқышпен, дәрілік препараттарды тарататын қозғалмалы столмен, әртүрлі манипуляцияларды дайындауға арналған столмен, стол лампасы және телефонмен жабдықталған. Егер сейф болмаған жағдайда, медбике столының үстінде А және Б тізімдегі дәрілік препараттарды сактауға арналған шкафтар болады. Медбикенің жұмыс орны таза болуы керек. Столының үстінде палаталардан келетін сигнализация болады. Сонымен қатар, қолды жууға арналған раковина болуы керек. Егер бөлімшеде жеке егу бөлмесі болмаса, онда постта егуге арналған стол, стерильді материал, құрал-саймандары бар бикс болуы керек. Постта медикаменттері бар шыны шкаф болады. Шкафтың әрбір сөресінде «Ішке», «Сыртқа», «Инъекция» деген жазулары болуы керек. Аурухана тәртібіне байланысты медбике постынын жүмысы ұйымдастыры-лады:
Медбике жұмысынын негізгі бөлігі - кезекшілікті тапсыру болып табылады. Егер сменаға келмесе медбике өзінін постын тастап кетпеуі керек. Сменаға келген медбике кезекшілігін аяқтаған медбикемен палаталарды аралап, бөлімшенің санитарлык жағдайын тексеруі, ауыр жағдайдағы науқастарға аса көңіл бөлуі керек. Кезекшілікті тапсырып жатқан медбике, науқастар жағдайларындағы өзгерістер жөнінде хабарлайды. Дәрігер нұскауларын, оның орындалуын айтады. Келесі кезекшіліктегі орындалатын нұскауларды айтады. Кезекшілікті атқарған медбике келесі кезекшілікке келген медбикеге мыналарды тапсырады:
1. Медициналык кұрал-саймандарды (шприцтер, термометрлер) және дәрілік препараттарды;
2.А және Б тізімдердегі дәрілік препараттары бар сейфтің кілтін;
3. Наркотикалық дәрілік препараттарды есепке алу және жұмсау журналына тапсырғаны және қабылдап алғаны жөнінде медбикелер кол кояды;
4. Ауру тарихынан көшіріп алынған манипуляциялар, егулер, лабораторлы және ннструментальды зертгеулер сиякты дәрігердін тағайындаған нұсқаулар жазылған журналды;
5.Улы және күшті әсер ететін препаратгарды есепке алу журналын;
6.Кезекшшкті тапсыру және кабылдап алу журналын;
Онда науқастардын жалпы саны, ауыр жағдайдағы және кызбасы бар науқастардын саны, жедел көрсетілетен нұскаулар, медициналық кұрал-саймандардын саны, техникалық жағдайы көрсетіледі.
Медбикелік кұжаттардың негізгі түрлері: ауру тарихының сыртқы беті, дәрігерлер тағайындаған нұскаулар егу және дене кызуын тіркеу парағы пориионник «наркотикалык дәрілік препараттарды есепке алу және жүмсау» журналы «кезекшілікті тапсыру және қабылдау» журналы.
Медбикенін сыртқы көрінісіне және киіміне қойылатын талаптар
Аурухана қызметкерлерінде ауыстыратын жеке жұмыс киімдері: халаттары, калпактары, ауыстыратын аяк-киім болуы керек. Олар жеке пікафтарда сақталады. Сонымен қатар, оларда ластанған кезде шұғыл ауыстыратын санитарлық киімдері болуы керек. Медбикелер әрбір науқасты қараудан немесе процедуралардан алдын,сонымең қатар бөлмелерді тазалағаннан кейін, төсектерді ауыстырғаннан, дәретханадан кейін қолдарын 2 қайтара сабынмен жуу қажет. ЕПМ тыс жерде жұмыс халаты және аяқ киіммен жүруге тиым салынады
Қорғаныс киімін қолдану ережесі.
Халаттар, алжапқыштар - инфекциянын берілуінен алдын алатын күтім үшін қолданылады. Науқастын төсегін, киімдерін ауыстырғаннан кейін халат, алжапкыштарын ауыстырып түруы керек.
Резеңке колғаптар - таза және зарарсыздандырылғандары қолданылады.
Оларды:
• Қандай да болмасын биологиялық сұйыктықпен катынаста болса;
• Науқастың, медициналық қызметкерлердін терісі зақымданғанда;
• Қан немесе басқа биологиялық сұйықтықтар мен ластанған медиииналық заттар, материалдармен жұмыс істеген кезде киеді.
Маскалар - ауа тамшы жолмен берілетің микроорганизмдерден минимальды түрде корғайды. Төрт қабаттьг дәке маскалары колданылады. Бетке тығыз койып кимесе, олар қорғау кызметін жояды. Масканы 2сағ-тан артык кимеу керек.
Аяк киімжәне медициналык тапочка - инфекциялардан корғамайды.
Қорғаныс көзілдірігі және щит - көзге, мұрынға, ауызға қанның және басқа да биологиялық сұйыктардын түсуінен қорғайды.
Медбике қорғаныс киімдерін колдана отырьш, қасындағы заттарды, қолын, киімдерін ластамайтындай етіп дұрыс шеше білуі керек.
Медицина кызметкерінің колын өңдеу деңгейлері
Қолды өңдеу- әлеуметтік (социалды), гигиеналық (қол ұшының дезинфекциясы) және хирургиялық (белгілі бір уакытгағы қол ұшының стерильділігі) болып, 3 деңгейге ажыратылады.
Қолды өңдеудің әлеуметтік деңгейі
Мақсаты: механикалық әдіс арқылы қол беткейінен микрофлораны жою. Науқас және медицина қызметкерінін инфекционды қауіпсіздігін қамтамасыз ету.
Қолдануға болатын жағдайлар: Қолды әлеуметтік өңдеу, қолды жуудын қарапайым әдісі болып табылады. Резенке қолғаппен немесе колғапсыз емдеу процедураларын жасаудан алдын және болғаннан сон; науқасты тамақтандырудан алдын және тамақтандырып болған сон; туалеттен кейін; науқастың биологиялык сұйыктықтарымен медбике колы ластанбаған жағдайда - наукастың күтімінен алдын және кейін; ластанған жағдайда кол гигиеналык денгейде өңделеді.
Жабдыктары: 1 рет қолданатын кір (сүйык) сабын, секундомері бар сағат, жылы ағынды су, лотоктағы стерильді салфеткалар, жеке сулгі (электр құрғаткыш).
Міндетті шарты: қол терісі таза, тырнактары -Імм-ден аспауы, лак жағылмаған болуы керек. Процедура алдында тырнак астарын тазалап, ағынды су астында жуу қажет.
10. Оқушылардың өз бетінше атқаратын жұмысы: 31 мин (35%)
Тақырып бойынша қажетті материалдарды дәптерге конспект ретінде жазып отыру.
11. Жаңа тақырыпты бекіту. 9 мин (10%)
Тесттер:
1. Операция алдында хирург қолын өңдеуге арналған қандай дезинфекциялаушы кұралдарды колдана алады?
калий перманганатының ерітіндісі
сулема ерітіндісі
диоцид
хлоргексидин биглюконаттын 0,5% спирттік ерітіндісі
сутегінін аскын тотығы
құмырсқы қышкылының ерітіндісі (первомур)
фурациллин
Жауаптардын дұрыс комбинациясын табыныз:
А) 2,4,6 Б) 3,4,6 В) 1,6,7 Г) 2,5,6 Д) 3,6,7
2. Дұрыс сақтаудың шарттарын орындағанда хлорлы әктңн 10 % - тік ағартылған ерітіндісін қанша күн сактауға болады?
1-3
5-7
10-12
14-15
1-ай
3. Мына дезинфекциялаушы ерітінділерді дайындау үшін не қажет?
1. хлорлы әктң 10%-тік ағартылған ерітіндісі және 10 литр су
2. хлорлы әктің 0,1 % - тік жұмыс ерітіндісі
Сәйкестіктерді табыңыз:
а) 100 мл хлорлы әктің 10 % - тік ерітіндісі және 10 литр су
б)1 кг хлорлы әк және 10 литр су
в) 100 г хлорлы әк және 1 литр су
г) 10 мл хлорлы әктің 10 % - тік ерітіндісі және 1 литр су
4. Бөлімшедегі бөлмелерді ылғалды тазалау қандай дезинфекциялаушы
ерітіндімен жүргізіледі?
хлорлы әктің 10% - тік ерітіндісімен
хлорлы әктің 2 % - тік ерітіндісімен
0,5 % хлорамин ерітіндісімен
3 % хлорамин ерітіндісімеи
3 % кальций гипохлоридімен
2. 5. Палаталардын санитарлық тазалауы кай уақытта аякталуы керек?
1. 8°°
2..9°°
3. 10.00
6- Аурухана бөлімшелеріндігі бөлмелерді тәулігіне неше рет ылғалды тазалау керек1?
а) 1
6)2
в) 3
г)4
д) 5
7. Егу кабинетіне неше рет генеральды тазалау жүргізіледі?
І. Айына бір рет
2. екі аптада бір рет
3. аптасына бір рет
4.аптасына екі рет
5.кунделікті
6. Аптасына бір рет егу кабинетіне жүргізілетін тазалау аталады......................;
7. Егу кабинетін күнделікті тазалау жүргізіледі
1. 0,2 % хлорамин ерітіндісін
2. 10%хлорамин ерітіндісін
3. 1 % хлорамин ерітіндісін
4. 5 % хлорамин ерітіндісін
10. Хлорлы әктің 5 % - тік ерітіндісін калаи дұрыс дайындау керек?
а) 10 литр су және 50 мл хлорлы әктін 10 % - тік ерітіндісі
б) 5 литр су және 5 л хлорлы эктін 10% -тік ерітіндісі
в) 10литр су және500мл хлорлы әктің 10 % - тік ерітіндісі
г) 7 литр су және 3 л хлорлы әктің 10 % - тік ерітіндісі
д) 10 литрсу және 1л хлорлы әктің 10%-тік ерітіндісі
11. Хлорлы әктін ағартылған ерітіндісін неше сағат тұндыру керек? Хлорлы әктін ағартылған
1. 6
2. 12
3. 24
4. 48
12. Бастапқы ерітіндіні алу үшін сыйымдылығы 10 л болатын шелекте қанша хлорлы әкті еріту кажет?
ІООг
500г
Ікг
4 1,5 кг
5. 2кг
Снтуацнялык есептер
1. Медбике егу кабинетін күнделікті тазалау үшін сабын - содалы ерітіндіні
колданды. Оны дайындау ушін 10 литр суға 1 кг сабын, 1 кг сода алды. Қандай концентрациядағы ерітінді дайындалды? Осындай ерітіндімен егу кабинетін күнделікті тазалауға болады ма?
2. Плевральды пункция жасауға медбике дәрігерге көмектесуі
(ассистент болуы) керек болды. Медбике колды өндеудің қандай денгейін колдану керек?. Бұған қандай ерітінділерді алуға болады?.
3. Медбике хирургия бөлімшесіне түнгі кезекшілікке келді. Оның сырткы көрінісі мынадай: таза, өтектелген халат, қалпак, калпақ астынан жиналған шаштын ұшы шығып тұр, тырнактары - 4 мм, лак жағылған.
12. Сабақты қорытындылау. 2 мин (2%)
Оқытушымен кері байланыс, теориялық сабақ барысында туындаған қателіктер мен қиыншылықтар талқыланады. Әр оқушыға сабақта алған бағасы хабарланады.
13. Үйге тапсырма беру. 2 мин (2%)
Н -1, 2 - бөлім, 154 – 173 бет
9 – сабақ
1.Сабақтың тақырыбы: Медициналық мекемелеріндегі қойылатын санитарлы эпидемияға қарсы шаралар. Залалсыздандыру.
2. Сағат саны: 2 (90 мин 100%)
3. Сабақ түрі: теориялық
4. Сабақтың мақсаты:
оқыту: Оқушыларды медициналық мекемелеріндегі қойылатын санитарлы эпидемияға қарсы шаралармен және залалсыздандыру түрлерімен таныстыру.
тәрбиелік: Оқушыларды медициналық ұйымдардарға қойылатын санитарлы эпидемияға қарсы шаралардың заңдылықтарын ұстануға тәрбиелеу.
дамыту: Оқушыларда медициналық мекемелеріндегі қойылатын санитарлы эпидемияға қарсы шараларды ұйымдастыру қабілеттілігін дамыту.
5. Оқыту әдісі: көрме, пікірталас
6. Материалды-техникалық жабдықталуы:
а) техникалық құралдар: компьютер, мультимедиялық құрылғы.
ә) көрнекі және дидактикалық құралдар: өзіндік жұмыстарға арналған кестелер, тест тапсырмалары, жағдайлық есептер, сөзжұмбақ.
б) оқыту орны: № 2, 3, 4 бөлмелер.
7. Әдебиеттер:
Негізгі (Н)
1. «Мейірбике ісінің негіздері» Мұратбекова С.Қ. – Астана, 2007.
2. «Мейірбике ісі негіздері» пәні бойынша мейірбикелік технологиялар стандарттарының жинағы. М.Ш.Нурманова., Ж.Т.Матакова., Э.Т.Беискулова –Қарағанды,2012.
3. «Науқас адамдарды жалпы күту» Санов С.- Қарағанды,2013
Қосымша (Қ)
1. Мейірбикелік іс бойынша тәжірибелік сабақтарға арналған әдістемелік нұсқаулар. С.К. Мұратбекова, ҚұспановаА
Ұйымдастыру кезеңі: 5 мин (6%)
· Оқушылардың сабаққа қатысуын тексеру.
· Оқушылардың сабаққа дайындығын тексеру.
· Сабақтың мақсаты мен міндеті.
Оқушылардың өтілген тақырып бойынша білімін тексеру. 14 мин (15%)
· Емдеу-профилактикалық мекмелердін бөлмелерін тазалау мәселелері;
· Егу бөлмесін генеральды тазалау
· Медбикенін функциональды міндеттері
· Медбикенін сыртқы көрінісіне және киіміне қойылатын талаптар
10. Жаңа сабақты түсіндіру: 27 мин (30%)
Жоспар:
· Санитарлык эпидемиялогияға карсы тәртіп дегеніміз
· Емдеу бөлімінің емдік сақтандыру тәртібі
· Залалсыздандыру дегеніміз не?
· Залалсыздандыруды өткізу шарттары
Санитарлык эпидемиялогияға карсы тәртіп дегеніміз -аурухана ішіндегі жүқпаның таралуының алдын алуға бағытталған санитарлык профилактикалык жэне эпидемияға карсы іс-шаралардың жиынтығы.
Емдеу сауыктыру мекемелерінің эпидемиялык тэртібі онын бағытына карай анықталады.
Санитарлык профилактикалык іс - шаралардың жиынтығын үйымдастыру мен жүзеге асыру жауапкершілігі емдеу сауыктыру мекемесінің бас дэрігеріне, бас мейірбикеге (акушер, фельшер) жэне бөліміндегі аға мейірбикеге (акушер, фельдшер)жүктеледі.
Емдеу сауьщтыру мекемесіндегі санитарлык эпидемиялогияға карсы тэртіпті қамтамасыз ететін іс - шаралардың бірі дезинфекция
меН залалсыздандыру (стерилизация) аркылы жүзеге асырылатын, асептика мен антисептика талаптарының орындалуын катаң түрде сактау.
Емдеу бөлімінің емдік сақтандыру тәртібі
Ауруханаға түскен пациент өзінің күнделікті өмір ырғағынан айырылып, жакын адамдардан алшақтап, күнделікті жұмысынан тыс калып, коркыныш сезімдер, үрей пайда болып мазасы кетеді. Кейбір жағдайда мінезіне байланысты депрессия, невроз пайда болады.
Сондықтан бөлімшедегі тэртіпті ұйымдастыруда пациенттердің жеке касиеттерін ескеріп отыру керек: пациенттерге палаталарға жекелік касиеттері жэне ауруына карай колайлы микроклимат жасау.
Бүл емдеу жэне сактандыру шаралары емделушілердің күші мен саналарына тыныштык беруге арналады, келесі тэртіптен түрады:
1. Емделушінің психикасын сақтандыру тэртібін камтамасыздандыру;
2. Ішкі күн тэртібі ережесін катан сактау;
3. Қозғалыс белсенділігінің тиімді тәртібін камтамасыздандыру. Бөлімде тыныштыкты сактау керек, акырын сөйлесу керек,
емделушілерге радио жэне теледидарды катты коюға рұкса берілмейді, кіші медициналык кызметкерлер бөлмелерді жина барысында, күндізгі жэне кешкі демалыс уакытындагы тыныштыкты бүзбауы керек. Емделушілерден бөлімдегі күн тэртібінің сакталуына талап ету керек. Медицина кызметкерлерінің негізгі кағидасы медициналык этика мен деонтологияны сактау.
Пациентке айткан сөздің оның денсаулығының жаксаруының үмітін тудыратынын әркашанда естен шығармау керек.Пациенттер үшін түрмыстык калыпты,мэдени көңіл көтеру жүмыстарын ұйымдастырға(эңгімелесу,эдебиеттер оку, кино көру)көп көңіл бөлу.
Бөлмелерді жақсы жарыктандыру-эсіресе кешкі уакыттакөз жанарына катты эсер етпейтіндей болуы керек.
Бөлме температурасы -18-20°С, бөлмені үнемі желдетіп отыру, салкын кезде жылы көрпе таратып отыру.
Залалсыздандыру дегеніміз бүл - аспаптарда, таңу мате-риалдарында микроағзалар мен олардыц спораларын толық жою болып табылады.
Науқасты күту жэне емдеу кезінде қолданылатын кез келген заттар толық дезинфекцияланбаса, басқа адамдарға ауру жүқты-ра алады. Жеткіліксіз залалсыздандырылған аспаптарды қол-дануы сарысу, гепатит, ЖИТС, стафилококк жэне баска инфек-цияларды дамыта алады.
Біздің елде "Медицинаға белгіленген өнімдерін дезинфекциялау жөне залалсыздандыру" тараулың стандарты енгізілді (42-21-2-85 ГОСТ). Осы стандартен дезинфекциялау мен залал-сыздандырудың өдістері, дөрілері мен тәртіптері белгіленді.
Қазіргі емдеу мекемелерінде орталыңтандырылған залалсыздандыру белімшелер (ОЗБ) үйымдастырылды. ОЗБ-да ашық
түрде медициналың өнімдерін залалсыздандыруға болмайды. Ашың түрде қүрғак ауа шкафында залалсыздандыруға болады.
Вирусты гепатитпен (Боткин ауруы) ауырған науқастарға процедуралык кабинетте барлық шприцтер мен инелерден белек алдын-ала залалсыздандырылған тазарту жөне залалсыз-дандырудан өткен жеке шприцтер мен инелер беріледі. Процедуралык кабинетте бөлімшедегі вирусты гепатитпен ауырған наукастардың тізімі болу керек.
Майлы (жирный) шприцтер мен инелерге крафт-пакеттер немесе екі қабатты без орағыглтар арналады. Майлы ерітінділерді енгізуге арналған шприцтерді басқа шприцтермен араластыр-майды. ОЗБ-ға залалсыздандыруға тапсырғанда процедуралық мейірбике майлы шприцтері бар орағыштарды белгілейді, се-бебі олар бөлек салынады.
Барлық катетерлер мен еүңгілер залалсыздандырылады, бірақ ЖИТС-тің нүсқауларына байланысты орталыктандырылған. За-лалсыздандырудың алдында алдын-ала залалсыздырылған тазар-тудың алғашкы үш кезеңі өткізіледі.
Зақым келтіре алатын және шприцті кабықпен ңатынаста болатын медициналық аспаптарды пайдалану процесінде олар-дың жеке түрлері жөне егу препараттары қанмен, жарамен катынаста болатын барлық өнімдер залалсыздандырылады.
Алдьш-ала залалсыздандырылған тазартудан кейін залалсыздандыру өткізіледі.
алалсыздандыруды өткізу шарттары
Залалсыздандыруды фильтрлі, не фильтрсіз ңорапшада, бөз, пергамент немесе дымқылдыкты өткізбейтін қапшықты қағаз-дан жасалған қорапшада, Е маркалы автоматтарда бүйымдар ора-гыштарға арналған кағаз ңорапшада, ОКМВ - 120 маркалы темір бүйымдарға арналған орағышты қағазда, екі қабатты тығыздал-ған қағаздан жасалынған екі қабатты жүмсак орағыштаөткізеді.
Ңолданылатын жабдықтау: бу стерилизаторы
Сапаның бақылауы бензой қышқылының көмегімен тексері-леді: бу стерилизатор ішіне 132° температура, 2 атм ңысымын-да 20 минуттың ішінде балқитын бензой кышқылынық кристал-дарымен шишаға салынады.
Орағыш түрлері:
а) крафт-пакет.
Крафт-пакетте залалсызданғаны 3 төулік сақталады. ө) екі қабатты бөз орағыгды.
Химиялық әдіспен залалсыздандыру (ерітінділерімен)
Залалсыздандырылатын агент
Сутегі тотыгы
1.1 6% ерітінді.
1.2 (белсенді өсер ететін зат бойынша). 2.Дезоксон -1:1% ерітінді (надукс цышцылы бойынша)
3. "REANAL" фирманың глютамин альдегиді (ВХР) 2,5% ерітінді (рН -7,0 - 8,5 белсенді эсер ететін зат бойынша)
Залалсыздандыру тэртібі: 1. Температура, С а) көрсеткіш мағына:
-1.1 үшін 18 төмен емес.
- 1.2 үшін (+)(-)2.
- 2 және 3 үшін 18 төмен емес. ә) шегіне жеткен ауытқуы:
- 1.1 үшін болмайды.
- 1.2 үшін 50.
- 2 және 3 үшін болмайды.
2. Үстау мерзімі, мин. а) көрсеткіш мағына:
- 1.1 үшін360°С.
- 1.2 үшін 180° С.
- 2 және 3 үшін.
ә) шегіне жеткен ауыткуы:
- 1.1 үшін және 1.2 үшін (+)(-)5.
- 2 және 3 үшін (-ь) 5.
Олданылуы
1.1,1.2 жэне 2 цшін. Резеңкә, шыны, полимер, коррозияға шыдайтын материалдардан жасалынған енімдерге үсынылады.
3 цшін. Резеңке, шыны, полимер материалдарынан жасалын-ған өнімдерге үсынылады.
Залалсыздандыруды өткізу шарттары:
Барлық залалсыздандырылатын агенттер үшін. Залалсыздандыруды стерилизаторды үстау мерзімінде өнімдер толың ері-тіндіде батырылуы тиіс, содан кейін, өнімдерді екі рет тазартыл-ған сумен шаяды. Тазартылған жаймамен төсенген стерилизатор ыдысында залалсыздандырылған заттың сақтау мерзімі - 3
тәулік.
Қолданылатын жабдық
Барлық залалсыздандырылатын агенттер үшін. Шыны, пласт-массадан немесе эмальмен сырланған (зиянданбаған эмаль) жабың ыдыстар.
11. Жаңа тақырыпты бекіту. 9 мин (10%)
Оқушылардың білім деңгейін тест және ситуациялық есептерді шешуіне байланысты бағалау
Тесттер:
1. Дезинфекция сатыларын және аспаптарды зарарсыздандыру алдындағы тазалауды атаңыз:
1) ыстық жуатын ерітіндіде 15 минут бойы сулау
2) ағын судың астында жуу
3) ыстық ауамен қүрғату шкафында кептіру
4) ағын судың астында жуып, дистиллденген суда жуу
5) мата-дәкерлі тампонның көмегімен аспаптарды жуатын ерітіндіде жуу.
6) аспаптарды 3% хлорамин ерітіндісінде дезинфекциялау
2. Аспаптарды зарарсыздандыруда зарарсыздандырудың қандай тәртібін қолданады (температура, уақыт, қысым):
1) құрғақ шкафта
2) автоклавта
Сәйкестікті табыңыз
1) температура 120 С
2) температура 132 С
3) температура 160 С
4) температура 180 С
5) қысым 1,1 АТМ
6) қысым 2 АТМ
7) уақыт 20 мин
8) уақыт 45 мин
9) уақыт 60 мин
10) уақыт 120 мин
3. Кесетін аспаптарды қалай зарарсыздандырады?
1) автовславта
2) қүрғақ шкафта
3) 96% этил спиртіне 2 сағат салып қояды
4)1 сағат бойы кайнатады
5) дезинфекциялы камерада
4.Қолданылған қолғаптарды зарарсыздандыру кезіндегі зарарсыздандыру тізбегін анықтаңыз?
1) талькпен ішін және сыртын толтырады
2) автоклавта зарарсыздандырады
3) дәкерлі қағазбен орайды
4) кептіреді
5) 2% хлорамин ерітіндісінде 2 сағат бойы жарарсыздандырады
6) ағынды судың астында жуады
5. Оптикалық жүйесі бар аспаптарды қалай зарарсыздандырады?
1) автоклавта
2) пароформалинді камерада 48 сағат
3) құрғақ шкафта
4) 2 сағат қайнатады
5) күйдіреді
6) таза формалинде
Жауаптардың дұрыс комбинациясын таңцаңыз:
А) 4,5
Б)1,2,6
В) 2,3,5
Г) 2,6
Д)2,4
6. Аспаптардағы канның ізін анықтайды
1) индикатормен
2) баканализбен
3) бензидинді сынамен
4) фенолфтолейнді сынамен
7. Аспаптарда жуғыш заттардың қалғанын анықтайды
1) индикатормен
2) баканализбен
3) бензидинді сынамен
4) фенолфтолейнді сынамен
8. Манипуляциядан кейінгі аспаптарды ендеудегі бірінші этап?
1) ағын сумен жуу
2) 3% хлорамин ерітіндісінде салып кою
9. Бұйымдарды химиялык әдіспен зарарсыздандыруда мына ерітіндіден басқасының барлығы қолданылады:
1) 3% сутектің асқын тотығы
2) 6% сутектің асқын тотығы
3) дезоксон-1
4) хлоргексидин
5) 96% этил спирті
10. Шприцтерді, аспаптарды зарарсыздандыру алдындағы евдеудің біріншіэтапы болып табылады:
1) ағын сумен жуу
2) «Биолот» еретіндісінде сулау
3) 1% хлорамин ерітіндісінде сулау
4) 3% хлорамин ерітіндісінде сулау
Дата добавления: 2015-10-24; просмотров: 1677 | Нарушение авторских прав
| <== предыдущая страница | | | следующая страница ==> |
| Оқытушы қолы __________________________ | | | Төсекті ауыстыру |