Дәрістің тақырыбы: жобадағы өртке қарсы шаралар.

Ғимараттар мен үйлерді және коммуникациялар торабын орналастыратын, құрылыстық алаңдаоды таңдау ҚР СНмЕ 3.01-01-2002 «Қала құрылысын жобалау және ауылдық орналастыру құрылысы»,ҚР СНмЕ 3.02-01-2001 «Тұрғын үйлер»,ҚР СНмЕ 3.02-04-2002 «Басқару және тұрмыстық ғимараттар» ҚР СНмЕ 1.03-06-2002 «Құрылыстық өндіріс мекемелері, ғимараттың және үйлердің құрылысын ұйымдастыру талаптарына сәйкес жүзеге асырылады».

Қалалық және ауылдық орналастыру, сонымен бірге өндірістік мекемелер және олардың жүйелерін, олардың өрт қауіпсіздігін ескере отырып жобалау керек. Содан кейін, өрт кезінде қамтамасыз ететін инженерлік – техникалық көлемдік – жоспарлау, конструктивті шешімдерін қарастыру керек:

- адамдарды олардың жасына және дене жағдайына қарамай өрттің қауіпті факторларының әсерінің салдарынан, олардың өмірі мен денсаулығына қауіп тумай тұрып ғимараттан сыртқа, басқа территорияға оқшаулау мүмкіндігі;

- адамдарды құтқару мүмкіндігі;

- өрт бөлімшелерінің жеке құрамының кіруімен өрт ошағына өрт сөндіргіш құралдарды беру, сонымен бірге адамдар мен материалдардық құндылықтарды құтқару бойынша шаралардыжүргізу мүмкіндігі;

- қатар орналасқан ғимараттардағы өртті топтау;

- тура және қосымша шығындарды, ғимараттың ішіндегі бар нәрселермен ғимаратты қосқандағы, өртке қарсы шараларға кететін шығындар мен зиянның шамасының экономикалық негізделген қатнаста шектеу.

Құрылыс үдірісінде міндетті түрде қамтамасыз ету керек:

- нормаға және бектілген тәртіпке сәйкес қарастырылып жасалынған жобамен қарастырылған өртке қарсы шаралардың салтын орынадау;

- өртке қарсы ережелерді, өрт қауіпсіздігі ережелерімен және тұрғызылатын және қосымша объектілерде өткен қорғаныстан және жөндеу жұмыстарын және өртке қауіпсіз құрылыстық жұмыстарды жүргізумен сәйкес сақталуы керек;

- өртпен күресу құралдарының түзетілген құрамының бар болуы;

- адамдарды құтқару мен қауіпсіз оқшаулау, ал сонымен бірге құрылыс алаңы мен тұрғызылып жатқан объектідегі өрт кезінде материалдық құндылықтар мен қорғаныс мүмкіндігі.

Пайдалану үдірісінде:

- ғимараттың құрамы мен құрамдардың жұмыс қабілеттілігі, оның жобалы және оларға техникалық құжаттамаларының талаптарымен сәйкес, өртке қарсы қорғанысын қамтамасыз ету қажет;

- бекітілген тәртіпте, сонымен бірге ППБС-01-де өрт қауіпсіздік ережелерін орындауды қамтамасыз ету;

- бекітілген тәртіпте және қазіргі нормалармен сәйкес жобасыз жасалынған конструктивті, көлемдік –жобалық және инженерлік –техникалық өзгерістерді жібермеу керек;

- жөндеу жұмыстарын жүргізу кезінде, қазіргі нормалар талаптарына жауап бермейтін конструкциялар мен материалдарды қолдануға рұқсат етілмейді;

- егер ғимараттың құрылысына келесідей шартпен ғимарат пен оның кез- келген бөлігінде адамдар саны мен өрт күші шектелген кезде рұқсат алынған болса, көрнекті жерде ғимараттың ішінде осы шектеулер туралы хабарлау орналастырылуы керек, ал басқару ғимараты өрт кезіндегі адамдарды оқшаулау мен өртті қайтару бойынша арнайы ұйымдық шараларды жасау керек.

Барлық өндірістік және ғимараттар үшін, өрт жарылыс және өрт қауіпсіздігі категориялары анықталуы керек, ал сонымен бірге ғимараттың есігінде белгіленіп тұратын электро қондырғылардың ережесі бойынша кластардың аймағы анықталуы керек. Жоғары өрт қауіптілігі бар қондырғының жанында, стандартты қауіпсіздік белгілерін, сонымен бірге кестелерді іліп қою керек.

Тұрғын және жалпы, қосымша ғимараттың, өндірістік мекемелердің арасындағы қарсы қашықтығын 17-кесте бойынша алу керек.

I және II өрт тұрақтылық дәрежелі қосымша және жалпы, тұрғын ғимараттардан, өндірістік ғимараттармен I және II өрт тұрақытлық дәреежелі гаражға дейін минимальды қашықтықты 9 м –деп қабылдау керек, ал жанғыш және полимерді материалдан жасалынған, жылытқыш қаптамалары бар өндіріске дейін - 15 м деп қабылдау керек.

17 * -кесте

Ғимараттың өрт тұрақтылық дәрежесі	Ғимараттың өрт тұрақтылық дәрежесіндегі, м, қашықтық
	I, II	III	IV, V
I. II
III
IV, V

Ескерту*:

1. Өрт тұрақтылық дәрежесі бойынша ғимараттың топтамасын ҚР СНмЕ 2.02-05-2002 талаптарына сәйкес қабылдау керек.

2. Ғимараттар мен үйлердің арасындағы қашықтық, сыртқы қабырғалар немесе басқа конструкциялар арасындағы қашықтық деп саналады. Жанғыш материалдан жасалағн ғимараттар мен ғимараттар конструкциясының 1м-нен көп шыға берісте болған кезде, осы конструкциялар арасындағы қашықтықты қабылдайды.

3. Терезесінің тесігі жоқ ғимараттың қабырғасының арасындағы қашықтықты III, IV және V өрт тұрақтылықтты ғимараттардан басқа, 20% -ке азайтуға рұқсат етіледі.

4. 9 баллды сейсмикалық аудандарда тұрғын үйлер арасындағы қашықтықты, ал сонымен бірге IV, V өрт тұрақтылықты тұрғын және жалпы ғимараттардың арасындағы қашықтықты 20%-ке арттыру керек.

5. * Жою.

6.** Өрт тұрақтылықты IV және V ғимараттардың арасындағы қашықтық, 1В климаттық ауданда 50%-ке арттыру керек.

7.* Каркасты және щит түріндегі V өрт түріндегі тұрақтылықты, екі қабатты ғимараттар үшін, ал сонымен бірге жабық жанғыш заттары бар ғимараттарда, өртке қарсы қашықтықты міндетті түрде 20%-ке арттыру керек.

8. I және II өрт тұрақтылықты дәрежелі ғимараттар арасындағы қашықтықты 6 м-деп қарастыруға болады, егер биігірек ғимараттың қабырғасы, басқа ғимаратқа қарама-қарсы орналасса, өрт қауіпті болса.

9. Бір, екі квартиралы тұрғын үйлер мен шаруашылық тұрақтар(сарай, гараж, монша) үй- жаййлық учаскесінен, көрші орналасқан үй жолының учаскесіндегі шаруашылық тұрақтар мен тұрғын үйлерге дейінгі қашықтықты 10 ескертуді ескере отырып 17 –кесте бойынша қабылдау керек.

Тұрғын үйлер мен шаруашылық тұрақтар арасындағы қашықтық, сонымен бірге үй- жайлық учаскесі шегінде шаруашылық тұрақтар арасындағы қашықтық (құрылыс қосынды алаңынан тәуелді) нормаланбайды.

10. Тұрғын үйлердің арасындағы қашықтық, сонымен бірге тұрғын үйлер мен шаруашылық тұрақтар арасындағы (сарай, гараж, монша) қашықтық, құрылыстық қосынды ауданында ҚР СНмЕ 3.02-01-2001 талаптарына сай ең көп рұқсат етілген ауданына тең құрылысы бітпеген аудандар арасын қосқан кезде нормаланбайды.

11. Үй – жайлық учаскедер тыс орналасқан шаруашылық тұрақтар арасындағы қашықтық (сараймен, гаражбен, моншамен), егер блокталған шаруашылық тұрақтардың құрылыс ауданы 800 м² аспаса, нормаланбайды. Блокталған шаруашылық тұрақтар топтары арасындағы қашықтықты 17-кесте бойынша қабылдайды.

2 *. Өткелдер мен жаяу жолдарды жобалау кезінде, жалпы және тұрғын үйлерге өрт машинасының өту мүмкіндігін қамтамасыз ету қажет, сонымен бірге тұрғын –құрылыстық ғимараттармен авто баспалдақпен немесе авто көтергіштермен кез-келген және ғимараттарға кіруді қамтамасыз ету керек.

Өткелдер шетінен ғимараттың қабырғасына дейінгі қашықтықты ережеге сай 5-8 м деп қабылдау керек, 10 қабатқа дейінгі қашықтықты және 10 қабаттан жоғары ғимаратты 8-10 м деп қабылдау керек. Бұл аймақта шектеулерді, электр берілісті ауа сызықтарын және қатарлық ағашты отырғызуды жүзеге асыруға орналастыруға рұқсат етілмейді.

Кіретін жері жоқ ғимараттың есігінің бойымен жолағының ені 6 м деп қарастыруға рұқсат етіледі, қаптама немесе грунтқа, олардың рұқсат етілген күші есебімен өрт машиналары өткелдері үшін жарамды.

3. Тұрғын және жалпы ғимараттан, мұнай және мұнай өнімдерін сақтау үшін I топты қоймаларға дейінгі қашықтықты СНмЕ 11-106-79 талаптарына сай қабылдау керек, ал котельдік, дизельдік, электорстанциялар мен басқа энергия объектілері құрамында қарастырылған, тұрғын және жалпы ғимараттарға қызмет ететін II топты жанғыш сұйықтарының қоймаларына дейінгі қашықтығы 18 –кестеде келтірілген.

18-кесте

Қойманың сыйымдылығы, м^3	Тұрғын және жалпы ғимараттардың өрт тұрақтылық дәрежесі
I, II	III	III, IV, V
800-ден 10000-ға дейін
" 100 " 800
До 100

Ескерту Мектепке дейінгі балалар мекемелерінен, жалпы білім беретін мектептерден, мектеп – интернаттардан, денсаулық сақтау мекемелерінен және жалпы демалыс мекемелерінен немесе спорттық ғимараттардан 100 м³ –қа дейінгі сыйымдылықты қоймаларға дейінгі қашықтықты екі есе арттыру керек, ал 100 м³ –тан жоғары сыйымдылықты қоймаларға дейінгі қашықтықты СНмЕ 11-106-79-ға сәйкес қабылдау керек.

4.Ө зендер мен су қоймаларына, өрт машиналарының су алуы үшін подъездерді қарастыру керек.

5*. Қалалық тұрғын құрылыс шекарасынан орманды массивке дейінгі қашықтық 50 м –ден кем болмауы керек, ал ауылдық тұрғын құрылыстары мен бау- бақшалық учаскелерге дейінгі қашықтық 15 м- ден болмауы керек.

Қалалық тұрақта үй –жайы учаскесімен жеке құрылысты бір екі қабатты аудандардың қашықтығы үшін, үй жайын учаске шекарасынан орманды массивке дейін азайтуға рұқсат етіледі, бірақ 15 м –ден аз деп қабылдау керек.

6*. Өрт депосының қызмет ету радиусы 3 км-ден аспауы керек. Тұрғылықты жерде депоның санын, олардың құрылыс ауданын, сонымен бірге өрт көрсеткішінің санын ҚР ІСМ бекіткен өрт қорғанысы объектісін жобалау нормасы бойынша қабылдау керек.

Міндетті түрде, өрт кезінде, оқшаулау жолдарын түтіндететін және адамдарды уландыруы мүмкін, жанғыш материалдардан әрқашанда көп түтін бөлінетіндігін ескеру керек, сонымен бірге ғимараттарда да уландыруы мүмкін. Осындай жағдайда өртті сөндіру өте қиын, сонымен бірге түтін ғимараттан адамдарды оқшаулау мүмкіндігін жояды

Жоғары да айтылғандардан көруге болады, өрт қауіпсіздігі талаптарының жоспарлы шешіміне сәйкес анықтау кезінде, жоспарда көлемдік элементтерін орналастыруда және ғимараттың биіктігіне көңіл аударады: А және Б категориялы ғимараттрда, бір қабатты үйлерде сыртқы қабырғаларында орналастырылуы керек және көп қабатты үйлерде- жоғарғы қабаттарда. А және Б категориялы ғимараттарды жерасты және цоколды қабаттарда орналастыруға рұқсат етіледі. Өрт қауіпті ғимараттарды сол сияқты терезелі тесіктермен сыртқы қабырғаларда орналастыруға болады.

Демек, ғимараттың ішкі жобасын тексеру кезінде, үш негізгі принципінен міндеті түрде шығару керек, ол әсіресе:

1. Ғимарат пен үйлерді өрт бөлікткріне бөлу: жарылыс өрт қауіпсіздігі бойынша қабаттардың рұқсат етілген саны мен ғимараттың өрт тұрақтылық дәрежесі категориясына шыға отырып; ғимарат бөліктерінің функцционалды белгісі бойынша;

2. Ғимараттар мен үйлердің өрт бөліктері, өрт секцияларына немесе қажетті жеке ғимараттарды бөлу;

- жарылыс өрт және өрт қауіпсіздігі бойынша әртүрлі өндірістік үдірістерді бөлу;

- функционалды белгісі бойынша ғимараттар немесе үдірісті оқшаулауды бөлу;

- өшіру құралдарды қабылдаудың түрі бойынша материалдық шығындарды сақтау орындарын немесе үдірістерді бөлу;

- жүктерді сақатудың өрт қауіпсіздігімен санына байланысты, материалдардың құндылықтарды сақтау орнын бөлу;

- жарылыс -өрт қауіпті өндірістерден жылу және ұшқынның ашық бөліну үдірісін оқшаулау;

- қалыпты электр қондырғыларының орындалуымен, ғимараттан жарылыс қауіпті үдірістерді оқшаулау;

- өрт пен жарылыс, өрт қауіпті үдірістерден, ғимаратқа адамдардың көптеп келуін оқшаулау;

- қысылған және сығылған газдар толтырылған, жабық көлемімен өнімдерді сақтау орнын оқшаулау;

- жер асты қабаттарын жеке ғимаратқа бөлу.

3.Көлемдік элементтерді жоспарда және қабат бойынша бөлу.

Тексерудің нәтижесін мақсатқа сай 19-кесте түрінде жазу.

19-кесте

№	Не тексеріледі	Нормалардың талаптары	Нақты шешімі	Шешіміне сәйкес

Өрт секциясы деген түсінік ол қолданылытын өрт сөндіру құралдырының түрі бойынша ұқсас орындары ауыстырылатын өрт сөндірудің нәтижелелілігін қамтамасы ететін және өртті ескерту мақсатында, өртке қарсы қоршаулармен, өрттің көлемдік бөлімінде ерекшеленген ғимараттар тобы (жеке ғимарат).

Әдебиттер: нег. 3 (5-6); 4.1.1.1 (44-45), қос.ҚР СНмЕ 3.01-01-2002 (83)

Бақылау сұрақтары:

1.Өрт қауіптілігіне байланысты ғимараттар мен үйлерді жобалау кезінде негізгі талаптар қойылады?

2.Өрттің таралмауына ғимараттар арасындағы минималды қашықтығы неге байланысты?

3.Өрт депосының қызмет ету радиусы қандай?

4.Ғимаратттың ішін жобалау кезінде, қандай принциптерден міндетті түрде шығу керек?

Дата добавления: 2015-07-08