11 страница

Читайте также:

5-тапсырма. Жұптастырыңыз.

Өз халқын құрметтеп сүймеген адам өз ұлтын сүюші адаммын

Өз елінің бағасын білген адам ғана басқа елді қадірлей алады

Мен өзге ұлттарды құрметтеуші опасыз, оңбаған адам

6-тапсырма. Төменде берілген мақалдарды қазақ тіліне аударып, мағынасын түсіндіріңіз.

· Родная земля – золотая колыбель.

· Нет земли лучше Родины,

Нет людей лучше, чем на Родине.

· Все земли хороши, а своя – всех лучше.

· Любовь к Родине у семейного очага зарождается.

· Человек без Родины, что соловей без леса.

7-тапсырма. Анаграмманы шешіңіз.

П
А
Т
Р
И
О
Т

1. Отанды қорғау -

2. Ең асыл қасиет

3. Дарынды

4. Қайырымдылық

5. Ең ізгі қасиет

6. Өз елінің патриоты

7. Тәртіпті

8-тапсырма. Мәтіннен есімдіктерді тауып, сөйлем құрыңыз.

Он бірінші сабақ (3-сағат)

Отаншылдық – ұлы қасиет

Отансүйгіштік – әрбір азаматқа керек ұлы қасиет. Өз Отанын, өз халқын сүймейтін адамдар елінің қорғаны, патриоты бола алмайды.

Отаншылдық өз үйінен басталады. Кімде-кім ата-анасын ардақтамаса, бірге туған бауырларымен тату болса, өзінің өскен ауыл, қаласын, туған ұлтын сыйлап, қадірлесе, сол адам отаншыл болады.

Өз әке шешесін ардақтамаған, өзгенің ата-анасын құрметтемейді. Өз ауылының тасын сыйламаған, өзге ауылдың тауын қадірлемейді.

Намыс – азаматтың алтын туы. Әке-шешесін сыйлаған балада ғана намыс болады. Ер жігіттің елі – ата-анасы. Отаны –өз үйі. Елді, отанды сүйетіндігіңді сөзбен емес, іспен дәлелде.

Бауыржан Момышұлы

1-тапсырма. Төмендегі сөздерді орысша баламасымен сәкестендіріңіз.

Отансүйгіштік докажи

қорғаны уважать

намыс не уважающий

дәлелде защитник

сыйлау честь

ардақтамаған патриотизм

2-тапсырма. «Отансүйгіштік – әрбір азаматқа керек ұлы қасиет» тақырыбына шағын эссе жазыңыз.

3-тапсырма. Төмендегі сөздердің синонимдерін табыңыз.

Сыйлау, намысқой, ардақтау, қасиет, қорғау

Сабақты пысықтау сұрақтары:

1. Патриот деген сөзді қалай түсінесің?

2. Патриоттық сезім неден басталады?

3. Отан туралы қандай нақыл сөздерді, мақал-мәтелдер білесің?

4. Қазақстанда қандай өзге ұлттар тұрады?

5. Қазақстанның бүгінгі жетістіктері туралы не білесің?

6. «Ел намысы – ер намысы» деген мақалды қалай түсінесің?

7. Өркениетті елдер туралы қандай мәлімет білесің?

8. Өз елінің патритоты деп кімдерді айтуға болады?

9. Ұлттық намыс деген тіркесті қалай түсінесің?

10. Өзіңді патриотпын деп есептейсің бе?

БОӨЖ тапсырмасы.

Атамекен, Отан туралы макал- мәтел жаттаңыз.

ОН ЕКІНШІ САБАҚ (1-сағат)

Лексикалық тақырып: Елордасы – Астана

Грамматикалық тақырып: Етіс

Сөздік

Әкімшілік-саяси – административно-

политический

озық – передовой

уақыт талабы – требование времени

ортағасырлық –средневековый

қалпына келтірілді – восстановлен

торап – узел

өркендеген – развивающий

бой түзеу – выстраевается

соның куәсі – свидетель тому

мән берілуде – придается значение

лайықты орын – достойное место

ЕТІС

Етістер – выражают различные отношения между субъектом и объектом действия, изменяются по временам и лицам.

1 Өздік (Возвратный) -ын, -ін, -н жу ын ки ін, тара н

2 Ырықсыз (Страдательный)-ыл, -іл, -л жу ыл ды, ки іл ді, тара л ды

ын, -ін, -н сал ын ды, әкел ін ді, тара н ды

3 Ортақ етіс (Совместный) -ыс, -іс, -с сал ыс ты, әкел іс ті, ойла с ты, сөйле с ті,

4 Өзгелік (Побудительный) - дыр, -дір, -тыр, -тір жуғыз дыр, енгіз дір, сат тыр ды, кеп тір ді

-ғыз, -гіз, -қыз, -кіз, -т бар ғыз дым, кір гіз дім, айт қыз ды, кес кіз дік, боса т, жүгір т

Лексика-грамматикалық тапсырмалар

1-тапсырма. Тірек сөздер мен сөз тіркестерін есте сақтаңыз.

Саяси-әкімшілік орталық, озық технология, қала маңында, атауы, Президент Жарлығы, өнеркәсіп, торап, мәдениет пен өнер, оқу орындары, көрікті жерлер, спорт, мұражай, орталықтар, әлемдік өркениет.

2-тапсырма. Берілген сөздерді орыс тіліндегі баламасымен жұптастырыңыз.

мәртебе комплекс

ғажайып опора

кешен стрела

ауыспалы темп

сүйеніш соответствующий

жебе чудесный

құбылыс переносный

қарқын статус

лайықты явление

қадам красивый

әдемі гармоничный

жарасымды шаг

3-тапсырма. Мәтінді қазақ тіліне аударып, өз сөзіңізбен әңгімелеңіз.

Совсем недавно на политической карте мира появился город Астана – новая столица Казахстана. До этого столицами Казахстана были Орынбор, Кызылорда, Алматы.

Сегодня Астана – это огромная стройка. Над городом возвышаются высокие краны, тут и там поднимаются красивые многоэтажные здания, реставрируются старые дома, покрываюся асфальтом широкие площади, проспекты, и нарядные улицы.

Архитектура Астаны выполняется в евроазиатском стиле. Предполагается, что именно Астана будущем станет символом единения двух континентов.

4-тапсырма. Көп нүктенің орнына тиісті етіс жұрнақтарын қойыңыз.

Біз ұзақ әңгімеле...тік. Қошта...арда көзімізге жас ал...тық.Бұрын хат жаз...ып тұрғанбыз. Көр...пегелі көп болған.

5-тапсырма. Дүние жүзі бойынша қандай мемлекеттердің астаналарын білесіз? Бір минут ішінде шетелдік астаналардың атауларын жазыңыз.

6-тапсырма. Қазақстанның ең ірі 5 қаласын атаңыз. Оларға сипаттама беріңіз. Досыңызға Қазақстанның әр түрлі қалаларына саяхаттауды ұсыныңыз.Өз бағыттарыңызды айтып беріңіз.

Сөйлеу үлгісі: алдымен..., баруға болады; жолшыбай... қалалар бар;... керемет екен;... араладым;... таң қалдым;... бірге қыдырайық; саяхатымыздың соңында.... араладым;... бұрын көрмеппін;... көргім келеді.

7-тапсырма. Берілген сөз тіркестерімен сөйлем құрастырыңыз.

Еуразия кіндігі, 1998 жылғы 10 маусым, соңғы 10 жылда, Есілдің сол жағалауы, Бурабайдан шамамен 200 шақырым, халықаралық форумдар, спорт жарыстары.

8-тапсырма. Жағдаят бойынша жауап жазыңыз.

Сіз курстастарыңыз арасында Астана қаласы,оның тарихы, экономикасы, жер байлығы сияқты тақырыптарға баяндама дайындасаңыз, қандай мәселелерге басты назар аударар едіңіз?

Он екінші сабақ (2-сағат)

Бүгінгі Астана – ұлттық идеяның темірқазығы,

ұлттың рухани, әлеуметтік түлеуінің қозғаушы күші

Н.Назарбаев

Елордасы – Астана

Астана қаласы – 1998 жылдан бастап мемлекетіміздің әкімшілік-саяси орталығы. Сонымен қатар мәдениет пен өнер, білім мен ғылым, озық технологиясы уақыт талабына сай дамыған қала. Бас қаламыздың тарихы ертеден басталады. Қазіргі зерттеулерде қала маңында ортағасырлық Бозоқ қаласының орны табылды. Ал жаңа дәуірге келсек, 1832 жылы Есіл өзенінің жағалауына Ақмола сыртқы округінің негізі қаланды. Содан 1961 жылға дейін қала Ақмола, одан кейін – Целиноград деп аталды. Ал 1992 жылы Ақмола атауы қалпына келтірілді. Президент Н.Ә.Назарбаевтың 1998 жылғы 6 мамырдағы Жарлығымен Астана қаласы деген атауға ие болды.

Астана қаласы бүгінгі таңда республикалық автокөлік және темір жол салалары мен әуе жолдарын байланыстырып тұрған ірі тасымал торабына айналды. Елордамызда экономиканың бірнеше салалары: машина жасау; құрылыс материалдары өнеркәсібі; энергетика; полиграфия өнеркәсібі; жеңіл және тамақ өнеркәсіптері, байланыс және телекоммуникация дамыған.

Бүгінгі өркендеген жаңа Астанамызда көптеген зәулім ғимараттар мен ескерткіштер, даңғылдар мен көшелер бой түзеуде. Астана қаласы үш ауданға бөлінеді. Олар: Алматы, Сарыарқа, Есіл аудандары.

Астанада көптеген мәдени орындар мен театрлар: К.Байсейітова атындағы ұлттық опера және балет театры, Қ.Қуанышбаев атындағы қазақ музыкалық драма театры, М.Горький атындағы орыс драма театры,Тәуелсіздік сарайы, Бейбітшілік және келісім сарайы, Президенттік мәдени орталық, Конгресс-холл, «Жастар» сарайы, «Қазақстан» концерт залы, қалалық филармония бар. Елордамызда көптеген жоғары оқу орындары мен колледждер, мектептер мен балабақшалар, балалар қалашықтары бар. Солардың ішінде Л.Н.Гумилев атындағы Еуразия ұлттық университетін, С.Сейфуллин атындағы агротехникалық университетін, Астана медицина академиясын, Қазақ ұлттық өнер университетін, Қазақ гуманитарлық заң университетін, Еуразия гуманитарлық институтын айрықша атауға болады. Еліміздің бас қаласында спорттың дамуына да үлкен мән берілуде. «Қазақстан», «Алатау», «Астана» сияқты спорт кешендері, велотрек, мұз айдыны мен «Астана-Арена», Қ.Мұңайтпасов атындағы стадиондар соның куәсі.

Қаламыздың көрікті жерлерінде Қазақстан Республикасы Тұңғыш Президентінің мұражайы, С.Сейфуллин мұражайы мен Қазіргі заман өнер мұражайлары орналасқан. Сонымен қатар қаламызда «Мега», «Керуен», «Хан шатыр», «Думан» ойын-сауық орындары, «Еуразия», «Рамстор», «Астаналық», «Әлем», «Түркістан» секілді үлкен сауда орталықтары ашылған. Ел мақтанышы Астана – ХХІ ғасыр қаласы ретінде әлемдік өркениеттен лайықты орынға ие болып келеді.

1-тапсырма. Мәтіннен сөз тіркестерін теріп жазып, олардың мағына берудегі ерекшеліктерін талдаңыз.

2-тапсырма. Берілген теңеулерді пайдаланып, Астана тақырыбында бірнеше сөйлем құрыңыз.

Жұлдыздай жарқыраған, даладай кең, армандай биік, айнадай ашық, күндей нұрлы.

3-тапсырма. Кестедегі бос орындарға Астанаға байланысты эпитет сөздерді қойыңыз.

4-тапсырма. Өзіңіз туып өскен жеріңіз бен Астана қаласын салыстырыңыз.

1. Орналасқан жері ––––––––––––––––––––––––––––––––––––---

2. Ғимараттары –––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––

3. Танымал адамдары –––––––––––––––––––––––––––––––

4. Ерекшелігі –––––––––––––––––––––––––––––––––––––

5. Табиғаты –––––––––––––––––––––––––––––––––––––––

6. Білім ордалары ––––––––––––––––––––––––––––––––––––

7. Көрікті жерлері ––––––––––––––––––––––––––––––––––––

5-тапсырма. Жоғарыда берілгенмәтіннен етістерді тауып, сөйлем құрастырыңыз.

6-тапсырма. Төмендегі жұмбақтарды шешіп, сан есімдерді тауып, түріне қарай ажыратыңыз.

Жұмбақтар

Жұмбақтардың шешуі: түйенің өркеші, төрт аяғы, күйсегені, кірпік, адамның сәбилік, ер жеткен, кәрілік шағы, бүйрек, жүрек, тоқымашы,

Он екінші сабақ (3-сағат)

Астананың үш ерекшелігі

Бүгінгі таңда Астана әлемдегі үздік астаналардың отызының қатарынан орын алады. Қазақстан астанасы әлемге аты танымал архитекторлардың қызығушылығын тудырып отыр. Мұнда сәулетшілердің ең батыл идеялары іс жүзіне асуда.

Қала картасында күн сайын жаңа нысандар пайда болуда, олардың арасында қайталанбас, бірегей нысандар да бар. Жас астананың ерекшелігі

- Астана қонақтарын шаттандырар үш нысананы атауға болады. Олар: Бәйтерек, Бейбітшілік және келісім сарайы, Думан ойын-сауық орталығы.

«Бәйтерек» жұмыртқасын әлем ағашының ұшына салған Самұрық құсы туралы туралы көне аңызды білдіреді. Ол 97 метр биіктегі «ағаштың ұшар басымен» аяқталатын салмағы үш жүз тонналық күн сәулесімен жарқыраған шар түрінде.

«Бәйтеректің» тамаша дәстүрі бар: келушілер еліміздің тұңғыш Президентінің алақанының бедерлі ізіне қолдарын қойып, қалауын айта алады. «Бәйтеректің» етегі мен оны қоршаған алаңға гүл шоқтарынан «кілем» төселген.

А.Төлекбаева

1-тапсырма. Сұрақтарға жауап беріңіз.

1. «Бәйтерек» нысанасы қай жерде орналасқан?

2. «Бәйтерек» нысанасын немен байланыстырады?

3. Бәйтеректің биіктігі неше метр?

4. Сіздің қалаңызда осындай белгілі нысандар бар ма?

2-тапсырма. Берілген сөйлемдердің «дұрыс», «бұрыс» екенін анықтаңыз.

1. Астана қаласында күн сайын жаңа ғимараттар салынуда.

2. «Бәйтерек» тұңғыш рет Алматы қаласында салынған.

3. «Бәйтерек» құрлысының авторы қазақстандық архитектор.

4. Бәйтеректің жоғарғы ұшында Самұрық құсы бар.

5. Бәйтеректің биіктігі сексен метр.

3-тапсырма. Төменде берілген сұрақтар негізінде Астананың ерекшеліктері ретінде аталатын екі нысан жөнінде шағын суреттеме дайындаңыз.

1. Бейбітшілік және келісім сарайының жобасын кім жасады?

2. Бұл сарай қашан ашылды?

3. Ғимараттың биіктігі неше метр?

4. Оның жалпы аумағы қанша?

5. Ғимаратта қандай бөлмелер бар?

6. «Думан» қандай орталық?

7. «Думан» ғимаратында нелер орналасқан?

8. Океанариум сыйымдылығына қанша литр су кетеді?

9. Океанариумге қанша тонна теңіз тұзы жұмсалды?

4-тапсырма. «Астананың үш ерекшелігі» атты мәтінде берілген етістіктерді етіс формасына айландырыңыз.

5-тапсырма. Төменде берілгін нысандарды төменде берілген сызбаға ретімен толтырыңыз.

Конгресс холл, океанариум, Тұңғыш Президент, «Думан», «Мега», Ханшатыр, Бәйтерек, «Жаннұр», Салтанат сарайы, Бейбітшілік және келісім сарайы, «Қазақстан», Азиапарк, Керуен, Астана -Арена, Қазіргі өнер мұражайы, «Еуразия»,