Бюджеттеуде компьютерлік модельдерді пайдалану.

Бюджеттеудің табысты қойылымы үшін компьютерлік бағдарлама келесі мақсаттарда қолданылады:

- қардылқ жоспарлауды автоматтандыруы және болжам, ұйымның болашақ сценарлық талдауын құру;

- есептік ақпаратты жинау, өңдеу және нығаюы.

Бухгалтерлік бағдарламалар жиі қаржылық талдаудың зарлары үшін пайдалана алмайды. Деректердің өңдеуінің нәтижелері бухгалтерлік бағдарламаларда бұрмалаушылықтар болуы мүмкін,ол ақпаратты қаржылық салада басқару шешімін қабылдауы үшін жарамсыз қылады, ал бухгалтерлік бағдарламаның ақпараты және бухгалтерлік есептіліктің көбіне талаптық ұйымның қаржылық құрылымына байданысты емес.

Компьютерлік бағдарламалардыенгізу алдында, ұйымішілік қаржылық жоспарлау ұйымдастыру керек,ол бюдеттеуді басқару технологиясы ретінде көруі керек.

Компьютерлік бағдарлама ұйымда басқару технологиясы ретінде жұмыс жасауы үшін мыналар қажет:

- меншікті басқару технологиясы, ол ұйымішілік қаржылық жоспарлау және бюджеттеу үшін жүйесін бітіруі тиіс;

- компьютерлік бағдарламаның қажетті ұйымның басшылығының басқару шешімін қабылдау үшін форматтарда оқу.

Бюджеттеу және "шығындар – пайдалар" үйлесімді арақатынасының қамсыздандыруының тиімді қойылымы үшін меншікті мамандандырылған компьютерлік бағдарламаны жасау керек, Excel(қаржылық және болжамдық автоматтандыруы үшін) және Access(үшін құралымның албар деректер алғашқы құжаттаманың, жиынның және басқару есептіліктің деректерінің өңдеуінің) мүмкіндіктерін пайдалана. Бұл жод көп ақша және уақыт үнемдейді, сонымен автоматтандыру жасау тиімді, ол бағдарламаға өзгерістер енгізуге мүмкіндік береді. Жеке ұйымдарда меншікті бағдарлама жасау, лайықты құрылым және бизнесінде жүзеге асуы ықтимал.

Бюджетті дайындау 7 қадамнан тұрады:

47. Бюджеттік бақылау жүйесінің мәні мен мақсаты. Мемлекеггік қаржылық бақылау (сыртқы және ішкі) -ол мемлекеттік қаржылық бақылау объектілерінің республикалық және жергілікті бюджеггерді атқару, есебі мен атқару жөнінде есептілік жүргізу, оларды атқаруын бағалау, гранттарды, мемле-кет активтерін, мемлекеттің кепіліндегі заемдарды, мемлекеттік мекемелердің тауарлар (жұмыстар, қызметтер) сатудан түскен және олардың билігінде қалатын ақшаларды пайдалану бойын-ша іс-әрекетін Қазақстан Республикасының заңнамаларына сәйкестігін тексеру. Негізінде қаржылық бақылауды іске асыру, біріншіден, барлық шаруашылық субъектілердің қаржылық заңнамалар мен қаржылық тәртіпті сақтауларын бақылау женіндегі арнайы құрылған орган-дардың заңнамалы реттелген іс-әрекетін маңыздайды. Екіншіден, қаржылық бақылау- ол қажеттілігі қоғамдық дамудың объективтік мүқтаждарымен дәйектелген қаржылық процестерді басқарудың міндетті элементі және маңызды функцияларының бірі, себебі қоғамдық қаржы құралдарын басқару қоғамныц алдында өзінің жауапкершілігін құштар етеді. Қаржылық бақылаудың негізгі мақсаты - бюджетке ақша құ-ралдарынын, түсуін максималдау, оларды ашық түрде иайдала-нуын қамтамасыз ету және мақсатсыз жүмсамауды жібермеу. Осы негізгі мақсатты және қаржылық бақылаудың мазмұнын келесі мәселелерді шешу ашып көрсетеді: • бюджетке құралдардың толық және өз уақытында түсуін тексеру; • бюджет құралдарын тиімді, мақсатты және үнемді пайдала-нуын тексеру және талдау; • қаржылық бақылау объектілерінің қаржылык міндеттеме-лерін орындауды тексеру; • қаржылық бақылау объектілерінің қаржылық тәртіп пен қаржы операциялар тәртібінің, ақша құралдардың есепте-мелері мен сақтауының орындалуларын тексеру. Қаржылық бақылаудың маңызы, бір жағынан қаржылық бақылау объектілерінің қаржылық іс-әрекетте заңнамалы белгі-ленген тәртіпті сақтауды тексерумен, екінші жағынан осы объек-тілердің жүргізіп жатқан қаржы операцияларының тиімділігі мен экономикалық қажеттілігін, олардың қоғам, жалпы мемлекет мақсаттарына сәйкестігін тексерумен дәйектеленеді.
Басқару жүйесінің қажетті бөлігі болып табылатын қаржылық бақылауды жүргізу - бақылау объектілерінің нақты ахуалы жөнінде толық ақпарат алуға мүмкіншілік береді. Ал мұндай ақпарат арқылы объектілердің іс-әрекет нәтижелерін бағалауға, жіберілген ауыткулар мен олардың салдарын, жалпы айтқанда басқарушылық шешімдердің тиімділігін анықтауға болады.
Мемлекеттік қаржылық бақылау жүйесінің дамуы мен жетіл-діруі республикада халықаралық тәртіптерге сәйкес, бірақ ¥лттық экономиканың даму ерекшеліктері мен әр түрлі деңгейдегі мемле-кеттік органдардың іс-әрекеттерін есептей отырып және әрекеттегі әдіс-тәсілдерді, құралдар мен әдістемелік шешімдерді сақтаумен іске асырылады.
Мемлекеттік қаржылық бақылау өз алды билік пен басқарудың арнайы органдарының мемлекеттік қаржы ресурстарын қалып-тастыруына байланысты ақша құралд арының қозғалысын, олардың толық және өз уақытында түсуі мен мақсатты пайдалануын тексе-руді іске асыру үшін экономикалы-құқықтық барлығы әрекеттерін көрсетеді. Мемлекеттік қаржылық бақылаудың зацнамалық негіз-дері Конституцияда бекітілген және Бюджеттік кодекстің арнайы ережелерімен реттелген.

48. Бақылау түрлері мен тәсілдері Негізінде қаржылық бақылауды іске асыру, біріншіден, барлық шаруашылық субъектілердің қаржылық заңнамалар мен қаржылық тәртіпті сақтауларын бақылау женіндегі арнайы құрылған орган-дардың заңнамалы реттелген іс-әрекетін маңыздайды. Екіншіден, қаржылық бақылау- ол қажеттілігі қоғамдық дамудың объективтік мүқтаждарымен дәйектелген қаржылық процестерді басқарудың міндетті элементі және маңызды функцияларының бірі, себебі қоғамдық қаржы құралдарын басқару қоғамныц алдында өзінің жауапкершілігін құштар етеді. бақылаудың негізгі мақсаты - бюджетке ақша құ-ралдарынын, түсуін максималдау, оларды ашық түрде иайдала-нуын қамтамасыз ету және мақсатсыз жүмсамауды жібермеу. Бақылау тексерілетін мәселелердің арнауы мен келеміне байланысты келесі түрлерге бөлінеді: • кешендік бақылау, мұнда жаппай әдіспен бақылау объек-_; тінің белгіленген уақыт мезгіліндегі барлық іс-әрекеті тексеріледі және бағаланады; • тақырыптық бақылау, мұнда жаппай әдіспен бақылау объектінің белгіленген уақыт мезгіліндегі әрбір мәселелері бойынша іс-өрекеті тексеріледі және бағаланады; • қарама-қарсылық бақылау, мұпда операциялар бірлігімен өзара байланысты құжаттар салыстыру негізінде үшінші тұлғалардың тексеріліп жатқан мәселе шегіндегі бақылау объектісінің өңкей ара қатынастары тексеріледі және баға-ланады.
Бақылаудың критерийлар бойынша жіктелген келесі форма-лары анықталады: • жүргізу регламенті бойынша — сыртқы (міндетті), ішкі (ын-талы); • жүргізу уақыты бойынша - алдын ала, ағымдағы (оператив-тік), кейііігі; • -бақылау субъектілері бойынша - президенттік, биліктің өкілдік органдарын, биліктің атқарушы органдарын, қаржы органдарын, ведомстволық, ішкі фирмалық, аудиторлық; • бақылау объектілері бойынша - бюджеттік, салықтық, ва-шоталық, чесиелік, сақтандырушылық, инвестициялық, ке-дендік, ақша массасын бақылау
Қаржылық бақылау әр түрлі тәсілдер пайдалану арқылы жүргізіледі. Солардың ішіндегі ең көп тараған әдістің бірі - ол ревизия, тексеріс, қайта қарау аіты әдіс, яғни бақылау объектісінің қаржы-шаруашылық әрекетін толық тексеру. Ревизия жүргізу процесінің мақсаты - бақылау объектісінің қаржылық іс-әрекеттінің заңдылығын, дүрыстығын, мақсаттылығын және соның нәтиже-сінің тиімділігін дәлелдеу.Тексерілетін мәселелердің мақсаты мен көлеміне байланысты ревизиялар жоспарлы және жоспарлы емес, толық және бірен-сарандаған, кешенді және тақырыптық түрлерде болуы мүмкін. Ре-визияларды негізінде мемлекеттік бақылаушы органдар жүргізеді, бірақ оны ведомстволық ішкі бақылаушы қызметтер мен мемле-кеттік емес бақылаушы органдар жүргізуі мүмкін.Деректі және камералді тексеру әдісі бақылау объектісі үсынған есептік құжаттарды оқып-білу негізінде қаржылық іс-әрекеттің жеке мәселелерін қарастыру мен соның нәтижесі бойынша анықталған кемшіліктерді жою үшін шаралар қабылдауға қолданылады. Бақылау әдісі ретінде сондай-ақ бақылау объектісі-нің қаржылық жағдайын талдау әдістері де пайдаланады. Бұл арада қаржылық және бухгалтерлік есептілік мәліметтерін талдай отырып, бақылау объектісі қаржылық әрекетінің нәтижелері, мен-шікті капиталмен қамтамасыз ету мен оны тиімді пайдалануына баға беріледі.
Бақылау объектісінің қаржылық жағдайын анықтау мен оның даму бағыттарына баға беру үшін бірсыпыра қаржылық және экономикалық көрсеткіштер арқылы жүргізілетін тексерілу әдісі пайдаланады. Тағы бір бақылаудың әдісі - қадағалау атты әдісті бақылаушы органдар қаржылық әрекеттің белгілі бір түрін іске асыру үшін лицензия алған бақылау объектінің сол іс-әрекеті тағайындалған тәртіптер мен нормативтерге сәйкестігін тексеру мақсатпен пайдаланады. Бақылау объектілердің бюджет құралдарын пайдалаігу мен олардың қаржылық жағдайларына тұрақты бақылау мониторинг әдісін қолдану арқылы іске асырылады.

Дата добавления: 2015-10-24