Практычныя заданні. № 1 Утварыце словазлучэнні з прыведзенымі назоўнікамі

№ 1 Утварыце словазлучэнні з прыведзенымі назоўнікамі, падабраўшы да іх азначэнні, і перакладзіце словазлучэнні на рускую мову. Якія адметнасці назоўнікаў у беларускай і рускай мовах можна адзначыць?

Запіс, летапіс, гусь, подпіс, медаль, стэп, брыво, дзверы, шынель, рукапіс, боль, день, перапіс, моц, жаль, мазоль, сажань, дроб, пыл, палын, фальш.

№ 2 Перакладзіце на беларускую мову наступныя словазлучэнні. Звярніце ўвагу на род і лік назоўнікаў у кожнай мове.

Заготовка свеклы, экспорт овощей, рост цен на фрукты, выпить чашку кофе, обеспечить крупой и макаронами, дверь рабочего кабинета, обсудить поведение персонала, наградить медалью, неразборчивая запись, государ­ственный займ, недвижимое имущество.

№ 3 Складзіце словазлучэнні «прыметнік + назоўнік» і «назоўнік + назоўнік», выкарыстаўшы наступныя словы:

а) вытворчасць, гандаль, гусь, дабрабыт, какава, нарада, посуд, раўнавага, сабака, салата, сыравіна, якасць;

б) беспрацоўе, буракі, гаспадарка, зала, кава, камода, маёмасць, прыбытак, пыл, рызыка, праца, яблык.

№ 4 Вызначце род назоўнікаў, утварыце з імі словазлучэнні «прыметнік + назоўнік».

Рэзюмэ, авеню, клішэ, жалюзі, турнэ, дасье, кенгуру, поні, танга, бра, івасі, алібі, мадэмуазэль, ам­плуа, маэстра, інтэрв'ю, кашнэ, журы.

№ 5 Падабраўшы да беларускіх назоўнікаў рускія адпаведнікі, а да рускіх - беларускія, параўнайце іх род.

а) сведка, абаронца, хвалько, мурашка, сяўба, мясціна, прадмова, назва, помета, упартасць, гваздзік, рамонак, півоня, вяргіня, хлапчанё, асяроддзе, шчупак, двайняты, ярына, лекі;

б) лакомка, плакса, ябеда, тополь, рожь, дробь, собака, тень, орлёнок, утё­нок, творчество, туфля, крупа, валерьяна, хлопоты, равнодушие, озимые.

№ 6 Выпішыце ў першы слупок назоўнікі, што маюць у беларускай мове абедзве формы ліку, у другі - толькі форму адзіночнага ліку, у трэці - толькі форму множнага ліку.

Алешнік, крупы, прыцемкі, маліны, чарніла, клопат, двайняты, дзверы, спакуса, краявід, рэшткі, дажынкі, насельніцтва, арэлі, вячоркі, вокны, акуляры, садавіна, збожжа, алей, лекі, хлеб, спаборніцтва, абставіны, зносіны, стаўленне, павага, дабрабыт.

№ 7 Пастаўце назоўнікі ў форме роднага склону адзіночнага ліку. Ад чаго будзе залежаць выбар канчаткаў?

Аналіз, рынак, трэст, аўтарытэт, маркетынг, кіраўнік, тэніс, характар, рубель, кілаграм, год, каэфіцыент, камітэт, дакумент, інстытут, кантынент, вальс, інтэлект, апетыт, разлік, інтэрвал, фармат, сусвет, момант, рэалізм, апендыцыт, змрок, холад, штаб, дыялог, тварог, хлеб, твар, горад, вопыт, кантраст, імідж, поспех, тавар, фонд, менталітэт, арыгінал, актыў, сродак.

№ 8 Складзіце словазлучэнні, паставіўшы назоўнікі ў форме роднага склону.

а) брыгадзір, чарот, нос, твіст, чэрвень, мароз, ідэал, лес, тэрмін, франк;

б) футбол, конь, саюз, бераг, кракавяк, канал, плот, пень, авёс, шылінг;

в) вальс, воцат, тэніс, характар, прыліў, стол, сацыялізм, долар;

г) век, кот, садок, вецер, вопыт, язык, паланэз, хакей, рубель.

№ 9 Выпішыце назоўнікі, якія ў форме роднага склону адзіночнага ліку ма­юць канчатак а.

Беражок, кіраўнік, тыдзень, сумёт, мінімум, вобраз, цукар, замак, асяродак, інтэрнэт, быт, музей, грып, прафсаюз.

№ 10 Выпішыце назоўнікі, якія ў форме роднага склону адзіночнага ліку ма­юць канчатак у.

Архіпелаг, кірмаш, край, конкурс, дакор, рынак, запавет, поплаў, альпінізм, зубр, ізалятар, кантракт, канцэрн, лакаўт.

№ 11 Складзіце словазлучэнні, ужыўшы прыведзеныя назоўнікі ў форме меснага склону.

а) народ, Іван, мох, чэрвень, нож, пясок, снег, іней, лес, луг;

б) цела, твар, лоб, білет, саюз, горад, Кірыл, сын, малако, праспект;

в) порах, гарох, касманаўт, Купала, ручнік, алень, ліст, подзвіг, блакіт, нож;

г) кажух, спецыяліст, айсберг, двор, сшытак, стыль, асфальт, Шамякін, верх, дождж.

№ 12 Утварыце форму меснага склону; складзіце сказы.

Прэмія, будучыня, чарга, парада, праца, вяршыня, работа, мяжа, даведка, шчака, гутарка, эканомія, эканоміка, гаспадарка, персона, структура, канферэнцыя, верасень, мітынг, край, верх, абшар, гандаль, гандляр, народ, каэфіцыент, бартар, банк, фонд, тэкст, дыялог, стаж.

№ 13 Утварыце форму творнага склону; складзіце сказы.

Беларусь, памяць, ростань, ветлівасць, веліч, запаведзь, шыр, любоў, глыб, творчасць, моладзь, адказнасць.

№ 14 Знайдзіце і выпраўце памылкі пры ўтварэнні формаў ступеней параўнання прыметнікаў і прыслоўяў.

1 Здароўе мілей за грошы. 2 Брат старэйшы сястры. 3 Будуецца буйнейшая бібліятэка ў краіне. 4 Вянок з пралесак мне даражэй золата. 5 Вярхоўны Суд - вышэйшая інстанцыя. 6 «Слова пра паход Ігаравы» - самы найяскравы ўзор славянскага верлібра. 7 Гэта быў мудрэйшы чала­век. 8 Гэтая лекцыя цікавей за мінулую. 9 Новы дом вышэй суседніх. 10 Па тэрыторыі Беларусь болыд Балгарыі. 11 Дажджы сталі халадней. 12 Суніцы больш саладзейшыя, чым мёд. 13 Ціхі акіян найглыбейшы за Атлантычны. 14 Мікола ў два разы старэй сястры. 15 Гімалайскія горы - вышэйшыя на Зямлі.

№ 15 Перакладзіце сказы на беларускую мову. Зрабіце вывад аб ужыванні формаў прыметнікаў і прыслоўяў у параўнальных канструкцыях.

1 Этот товар лучше прошлогоднего. 2 Серебро дешевле платины. 3 Те­кущие налоги выше прежних. 4 Евровалюта дороже американской. 5 Его сегодняшнее завещание выгоднее, чем предыдущее. 6 Японская техника новее испанской. 7 Английские предприятия продуктивнее итальянских. 8 Этот метод работы эффективнее предложенного.

№ 16 Перакладзіце на беларускую мову наступныя словы і выразы. Растлумачце, чым выкліканы лексічныя і структурна-граматычныя разыходжанні паміж імі і іх беларускімі адпаведнікамі?

Общаться, отчество, пожалуйста, редчайший, извиниться, пораньше, преважный, ещё бы!, видеть насквозь, ничего себе!, не в духе, на каждом шагу, два сапога пара, но не тут-то было!, в конце концов, ни в коем случае, видеть своими глазами, как говорится.

№ 17 Перакладзіце фразы з рускай мовы на беларускую, улічваючы, што рускія словы относиться і отношение(я) маюць некалькі беларускіх адпа- веднікаў.

Замечания относятся к взглядам автора; ученик относится к числу са­мых старательных; событие относится к началу века; наше предприятие относится к числу лучших; все хорошо отнеслись к новому сотруднику; девять относится к трём, как три к одному; отношение Максима к Маше, отношение к труду; торгово-экономические отношения; отношение созна­ния и материи; я имею к этому непосредственное отношение, поддерживать отношения.

№ 18 У наступных сказах выпраўце памылкі пры ўжыванні дзеепрыслоўяў і дзеепрыслоўных зваротаў.

1 Гледзячы перадачу, узніклі цікавыя думкі. 2 Задача рашалася вельмі проста, карыстаючыся новым метадам. 3 Прыходзячы з канцэрта, ён падзяліўся ўражаннямі з маці. 4 Вучыўшыся ў звычайнай школе сем гадоў, я паступіў у гімназію. 5 Уваходзячы ў клас, настаўнік пачаў урок. 6 Мы заўсёды адпачываем, слухаўшы музыку. 7 Рыхтуючы вялікую колькасць дакументаў, хутка скончылася папера.

№ 19 Перакладзіце прыведзеныя словазлучэнні рускай мовы на беларускую мову. Звярніце ўвагу на разнастайныя способы перакладу дзеепрыметнікаў рускай мовы на беларускую.

1 Угрожающее положение; воспроизводящий фактор; сведения, поме­щаемые в объявлениях; соответствующий налог; своевременно предотвра­щённое банкротство; получаемые доходы; предшествующее время; хозяй­ствующий субъект; высокооплачиваемая работа; стимулирующий аппарат; находящиеся в обращении деньги; компания, занимающаяся аферами; ис­полняющий обязанности менеджера; регулирующиеся выплаты.

2 Продукция, произведённая предприятием; сложившиеся обстоятель­ства; располагающий сведениями; регулирующая функция; реализуемое че­рез торговую сеть; обслуживающий персонал; разрешимая задача; установив­шиеся цены; органы, осуществляющие государственную политику; заслужи­вающий доверия; управление, занимающееся частными компаниями; до­кумент, освобождающий от финансовой ответственности, проверяющее лицо; развивающийся маркетинг.

Дата добавления: 2015-09-02