ДӨзимертлік баҚылау приборлары 16 страница

Екі көтеруштен — "қол ұстасып", "бірінің артынан бірі" және жатқан жағдайдағы тасымалдауларды ажыратады. «Қол ұстасып тасымалдауда көтерушілер бір-біріне жақын тұрады да, қол ұстасып отырғыш сияқты айқастырады. Оны екі, үш, төрт қолдан жасайды.

"Бірінің артынан бірі" тасымалдауында көтеруішнің біреуі зардап шегушіні арт жағынан келіп шынтағымен оның қолтығынан ұстайды, екіншісі зардап шегуші аяғының арасына арқасын тосып,екі аяғын табанынан ұстайды.

Жатқан жағдайында жарақат алушыны тасымалдау үшін көтерушілер оған сау жағынан жақындап тізерлей отырады. Бас жағында тұрған көтеруші бір қолын арқа астына екіншісін белдің астына жібереді, басқа көтеруші екі қолын оның балтыры астына жібереді, ал жарақаттанған адам бірінші көтерушінің мойынан құшақтайды.

Зембіл арқылы тасымалдауды 2-3-4 адам жасай алады. Зембілде жарақат алушының жату жағдайы оның жарақат дәрежесінен анықталады, сондықтан жастық-көрпе, киім, арқылы, қолайлы жағдай жасау керек. Зембілге жатқызу шарты: зембілді зардап шегушінің жарақат жағынан қояды; 2-3 адам сау жағынан бір тізесін бүге отырады, қолдарын ақырын зардап шегушінің астына жіберіп, оны бір сәтте көтереді.Осы мезгілде үшінші не төртінші адам зембілді зардап шеккеннің астына қояды, ал көтерушілер абайлап жатқызады.

Автомобиль шанағында тасымалдау

Автомобиль шанағына тиеу алдында оны даярлау қажет: артқы жағдауын және зембіл қол құлағы үшін барлық құлыптарды ашады, белбеулерді жазады, шанақтан ауыстырмалы зембілді шығарады.

Тису барысында санитарлық жасақын буыны зембілді бас жағымен ашылған шанаққа кіргізеді. "Жан-жаққа" өмірі бойынша 4-ші мен 1-ші нөмерлілер зембілдің оң жағында, ал 2-ші мен 3-ші нөмірлі сол жағынанда тұрады. «Көтер — командасы бойынша топ зембілді қажет биіктікке көтеріп зембілдің бас жағын аяғана сабымен шанақтың шегіне қояды. Кіргіз әмірі бойынша зембілді шанаққа итереді. Оны жүргізуші немесе еріп жүретін адам қабылдайды.

Автобус ішінде жарақат алғандарды тасымалдау барысында осы айтылған ережелер орындалады. Зембілдерді терезе арқылы кіргізуге болады. Автобус ішінде оны санжасақшылар қабылдайды

"Қолмен", "арқалап", "иықтап" тасымалдау әдістері егерде зардап шегушінің сүйегі сынбаған жағдайда ыңғайлы, ал сынған жағдайында "екі көтерушімен" қолайлы.

Санитарлық зембілдер

Санитарлық зембілдер стандартты өлшемдері бар: 221,5 см ұзындығы, ені — 55 см, биіктігі — 16 см, массасы 10 кг дейін. Зембілді жиналған (оралған) түрінде сақтайды әрі тасымалдайды.

Зембілді бір уақытта 2 адам ашады. Белбеулерді жазып, бағаналарды қол ұстағыш арқылы керіп матаны тартып қояды. Одан кейін тіземен тіректі сырт еткен дыбыс естілгенше басып,

әдіп тігісінің қалайша жабылғандығын тексереді. Бас жағына жастық не басқа қолда бар жұмсақ затты қояды.

Зембілді жинау барысында екі тасушы бір уақытта құлып тиектерін ашады, тиектерді өздеріне қарай тартады, зембілді жартылай жинап, аяқтармен жоғары аударады, сонда мата зембілден кері бағытқа төңкеріледі, одан кейін бағаналарды әбден тақайды, зембілді аяғына қойып матаны үш орап белдіктермен бекітеді.

Тасымалдауды жеңілдету үшін зембілге арнаулы белдіктер орнатылады. Ол - 360см ұзындығы бар екі 6,5 см шетінде металды тоғасы бар брезентті белдік. Тоғыстан 1 метр аралықта брезент жапсырмасы тігілген, ол белдіктің бос шетін өткізіп тоғыста бекітуге мүмкіндік береді. Сонда белдік сегіздік секілді болады.

Зембілмен зардап шегушілерді тасымалдағанда белдікті сегіздік сықылды қайыстырады. Тұзақтар тасушының жанында болған жөн, ал айқасқан жері арқада-жауырындар деңгейінде болған дұрыс.

Зембілмен тасымалдағанда бір қатар ережелерді сақтау керек. Жазық жермен жүргенде зардап шегушіні аяғын еркіп жазып ал, егер, оның халі шүкір болса, оның басын алға қаратып тасымалдаған жөн. Бұл артта келе жатқан көтеруші жарақат алғанның бетін яғни хал-ахуалын қадағалауына мүмкіндік береді, керек болса тасымалдауды тоқтатып қажетті жәрдем көрсету үшін де қажет.

Тасушыларға өкшелерін баса қалыспай жүрудің қажеті жоқ, керісінше баяу, төмпеш-ойықтарды айналып жылжып аз дұрыс.

Тауға қарай көтерілгенде зардап шегушінің басын алға, ал төмен түскенде артқа қаратып жылжыған дұрыс. Аяғы сынған жарақат алушыларды керісінше тасиды. Жалпы көтерілуне төмен түсу кезінде зембіл көлбеу күйінде болуға тиіс. Ол үшін: көтерілу кезінде артта келе жатқан адам зембілді өз иығына дейін көтереді, ал төмен түсуде осы әдісті алда келе жатқан адам қайталайды.

Арнаулы зембіл жоқ кезінде оны қолда бар (бақан, таяқша, пальто, көрпе, қап және т.б.) құралдардан жасайды. Ондай зембілдер адам салмағын мықты көтеретіндей болу керек. Көтергіш белдіктерді 2-3 белдіктер, брезент, жайма, жуан жіп-арқан кесінділерінен жасауа болады.

ПАЙДАЛАНЫЛҒАН ӘДЕБИЕТТЕР

-"Табиғи және техногендік сипаттағы төтенше жағдайлар туралы" Қазақстан Республикасының Заңы, 5.07.1990 ж

-"Авариялық құтқару қызметтері және құтқарушылар мәртебесі туралы" Қазақстан Республикасының Заңы, 27.03.1997 к.

-"Азаматтық қорғаныс туралы" Қазақстан Республикасының Заңы, 7.05.1997.ж.

-Қазақстан Республикасының №481 27.04.1999 ж.

-Правила поведения и действия населения при стихийных бедствиях, авариях, катастрофах. Оқулық. М.,Воениздат 1990 ж.

-Гражданская оборона. Редакциясын басқарған Н. С. Николаева, И м Дмитриева. М., ВО "Агропромиздат", 1990 ж

-Гражданская оборона. Редакциясын басқарған Е. П. Шубина. М., "Просвещение", 1991 ж.

-Ұйымдарда АҚ жопе ТЖ туралы сабақтар жүргізу үшін оқу құралы. ҚР ТЖА, Алматы қ., 2001 ж.

-Тірі қалу академиясы. В. Волович. Москва, "Толк",1995 ж.

-Стихийные явления в природе. Н. А Алексеев. М., "Мысль", L998 ж

-Сел тасқандары. Б. Дүйссиов. Алматы, "Қазақстан",1996 ж.

-Абайлаңыз: Сел! Ү. Қ. Қараманов, А. С. Деговец. ІЧлматы, "Қайнар", МП "Саржайлау", 1992 ж.

- Жер сілкінісі: омірді сақтауга болады! Деректер, болдар, кеңестер. А. Нүрмагамбетов, А. Сыдыков. Алматы, "Ғылым", 1990 ж.

-Алматының сейсмикалық тарихы. А Нұрмағамбетов, "LEM" басп., Алматы қ., 1999 ж.

-Животные предсказывают землетрясение. П. И. Мариковский. Алма-Ата. "Қайнар"_э1991 ж.

-Белые стрелы гор. И. Кондратов, Е. Колесников, В. Попов. ТОО "Паритет".Алматы, 1994 ж.

-Қазақ даласының долы желдері. Е. Колесников. "Паритет¹' ЖШС, Алматы, 1994 ж.

- Тосын жағдайды адам қауіпсіздігінің негізднрі. Ю. М В Репин, Р. А. Шабунин, В. А. Середа. Алматы, "Деме" 1994 ж.

- Тіршілік қауіпсіздігінің негіздері. В. Ситникова, м 1997 ж.

-Школа выживания. Обеспечение безопасности и жизнедеятельности. Редакциясын басқарған С. И Самыгина. Дондағы Ростов. "Феникс", 1993 ж.

-Азбука выживания. А. В. Гостышин, С. И. Шубина М., "Знание", 1995 ж.

- Популярная медицинская энциклопедия. Редакциясын бақарған Б. В. Петровский. М., "Совеская энциклопедия 1988 ж.

-Популярная энциклопедия выживания. А. Ильичев Челябинск, Оңтүстік-Орал баспасы, 1966 ж.

- "Военные знания" журналдары.

- "Гражданская защита" журналдары.

- "Тіршілік қауіпсіздігінің негіздері" журналдары

-"ТЖ және АҚ жөніндегі материалдардың ақпараттық әдістемелік жинағы". ҚР ТЖА

- Күшті жер сілкіністері. Халыққа жаднама, ТЖМК "Қонжық", 1996 ж.

- Балалар мен ересектерге жер сілкінісі туралы ТЖМ К "Қонжық", 1997 ж.

-Землетрясения: угроза и реальность. Брошюры ПК ОКП и ККРП, 2000 ж.

-Халықтың өрт кезіндегі іс-әрекеті туралы жаднама. ҚР ТЖА, Алматы қ., 2001 ж.

-Халықтың сутасқаны қауіпі және ол кезіндегі іс әрекеті туралы жаднама. ҚР ТЖА, Алматы қ., 2001 ж

Дата добавления: 2015-09-05