Билет 7

1. Қазақстан шетелдік интервенция және азамат соғысы жылдарында (1918-1920). Қазақстан аумағындағы соғыс қимылдары. Большевиктік билеушілер өздерінің демократияға қарсы саясатымен жағдайды шиеленістіріп жіберді. «Ақтар» деп аталған куштер бірігіп большевиктерге қарсы азамат соғысын бастады. Капиталистік елдер революция өртінің шарпуынан сескеніп ж\е Ресейдегі мүддесін қорғап, интервенциялық қарулы кұштерін Кеңестерге қарсы аттандырды. Контрреволюцияға шетел интервенттері көп көмек көрсетті. Орта Азия мен Қазақстанды итервенттер мен ақ гвардияшылдардың басып алу қаупі төнді. 1918 жылғы наурызда Орал облыстық Кеңесін талқандаған ақ казактар қаланы басып алды. Кеңестер Түркістан мен Қазақстанда «Мұсылман бөлімдері» деп аталған әскери бөлімдер құрды. 1920 жылдың соңына қарай Қазақ Әскери Комиссариаты Бөкей ордасында,Орал ж\е Торғай облыстарында 37 әскер бөлімшесін құрды. Әскери бөлімдерін құру істерімен Дала өлкесінің төтенше комиссары Ә. Жангелдин, Торғай уезінің әскери комиссары А. Иманов, қазақ атты әскер бригадасы саяси бөлімінің меңгерушісі Б.Қаратаев, сондай ақ әскери бөлімшелердің командирлері ж\е комиссарлары Алманов,Асылбеков,Оразбаева, Исаев және т.б белсене айналысты. Олар халық арасында ұйымдастыру жұмыстарын жүргізді. Соғыс жылдарындағы экономикалық саясат. Демографиялық ахуал келеңсіз өгерістерге ұшырады. Мал саны күрт азайды. Ел жағдайы нашарлады. Зорлық-зомбылық көбейді. Реквезициялану жүргізілді. Еңбек салығы еңгізілді. БҚ, ШҚ, СҚ аудандарында астық дайындалды. Көктем мен жазда өлкеге орталықтан азық дайындаушылар ретінде 11500 жуық жұмысшы келді. Империалистік ж\е азамат соғысы экономикалық дағдарыс туғызды. Мұнай өндіу 4 есе Қарағандыда көмір өндіру 5 есе қысқарды. Мыс өндіру мұлдем тоқтап қалды. Республиканың ауыл шаруашылығы да құлдырап кетті. Азамат соғысының қорытындылары. Азамат соғысының кескілескен қырғынында 8 млн адам қаза тапты. Қызылдар мен ақтардың қимылынан алдымен қарапайым халық зардап шекті. Азамат соғысындағы жеңіс халыққа тым қымбатқа тусті. Кеңес үкіметі Алашордамен келіссөз жүргізді.

2. Республиканың рухани өмірі: БІЛІМ ж\е ҒЫЛЫМ. Соғыстан кейінгі жылдарда ағарту ісіне бөлінетін қаржының көлемі бірітіндеп арта бастады.7 жылдық білім беру ісі 1949 ж қайтадан қолға алынды.1962-63ж.жалпыға бірдей міндетті 8 жылдық білім беруге көшу көзделді. Ғылым. 1960-70 Қазақ КСР ғылыми академиясын КСРО- дағы ірі ғылымиорталықтарының біріне айналды. Жекелеген ғылымдар мен топтар өндірістік мәні бар салаларда жетістіктерге қол жеткізді. Олардың кейбір еңбектері шет елдерге мәлім болды. Геология, гидрофизика, генетика, микробиологич салалары қомақты табысқа жетті. Қазақтарда ауыл шар.медицина ж\е гум. Ғылым салалары меңгерілді. Еңбектердің 95 пайызы орыс тілінде жазыды.

3. Мұстафа Шоқай. Мұстафа Шоқай (25 желт. 1890ж Сырдария губерниясы, Ақмешіт уезі, Наршоқы 27 желт. 1941ж Берлин) көрнекті қоғам ж\е мемлекет қайраткері Түркістан авт. Жетекшісі. 1918ж қаңтарда Түркістан авт. Ақпанда қанды қырғынмен таратты. 1918 қырк. Қайраткер Самарада бас қосқан Ресейдің азаттық жолындағы күрескерлерінің құрушы мәжілісіне қатысты. 1919 ақпанда Түркістан мемлекеті бағдарын одан әріі қозғау үшін Бұхар әмірлігі мен закаспийскідегі ағылшын корпусы басшылығымен келіссөзге Ашхабатқа келеді. Сол жылы Баку мен Тифлисте сәл аялдап, Ыстамбулға аттанды.

Дата добавления: 2015-08-26