Читайте также:
|
Сондықтан, біз біріншіден қандайда бір ойлау қабілеттеріне, әдеби мәліметтерге, интуицияѓа, қызықтыратын зерттелу объектілерініњ қасиет және т.б. с‰йене отырып қолданамыз. Келтірілген мысалдарда зерттелу әрекеттерініњ динамикалық м‰мкіндігіне қарап анықтауѓа болатынын кµрдік. Дифференциалдық тењдеулерді шеше отырып, жасалѓан болжамымыз негізінде, біз ізделінді модельді алдық.
Соњѓы кездері психологтарды синергетика қызықтыра бастады, Г. Хакенніњ айтуынша, бірігу әрекет теориясы негізінде, алынѓан нәтиже макроскопиялық дәрежедегі қ±рылым және функциаландыруына сәйкес бірнеше ж‰йелердіњ бірігу әрекетін зерттеуде туындайды.
Синергетика – б±л µзіндік ±жым туралы ѓылым. Өзіндік ±жым ж‰йесі – бір – біріне қатыссыз ішкі ж‰йелердіњ арасында туындамайтын, ж‰йелер қасиеті. Сызықтық емес дифференциалдық тењдеулермен анықталатын, сызықтық емес ж‰йелер әрекетініњ негізіндегі даму µзіндік ±жымныњ мінездемесі болып табылады. Психиканы элементтер арасындаѓы қатысы жоқ әрекеттердіњ к‰рделілігі оныњ жалпы қ±рылымын сызықтық емес ж‰йе деп санауѓа болады. Б±л В.Ю.Крыловтыњ психология парадигмасы м‰мкіндігін пайдалана отырып, ары қарай психоэнергетиканы дамытуѓа сылтау болды.
Тақырып 11. Рангтік корреляция әдісі.
Жоспар
1.Рангтік корреляция.
2.Корреляциялық зерттеулерді жоспарлау. Корреляциялық гипотезалар
«Корреляция» терминінің бастапқы мағынасы- өзара байланыс. Коррекция туралы айтқан кезде «Корреляция байланысы және корреляциялық тәуелділік» терминдері қолданылады.
Корреляциялық байланыс- бұл екі немесе одан да көп мөлшердегі белгілердің өзгерулері.
Корреляциялық тәуелділік- бір белгінің маңыздылығынан екінші белгінің әртүрлі маңыздылықтарының көрінуіне мүмкіндік беретін өзгерулер. Бұл екі термин көбінесе синоним ретінде қолданылады. Тәуелділік әсер етуді білдірсе, байланыс кез- келген бірлескен өзгерулерді білдіреді.
«Тәуелділік» термині әсер етуді білдіретінін біле отырып, одан да бейтарап «корреляциялық байланыс» терминің қолдану дұрыс сияқты. Корреляциялық байланыс форма, бағыт, және деңгей бойынша ерекшеленеді. Форма бойынша корреляциялық байланыс түзу сызықты немесе қисық сызықты болып келеді. Түзу сызықтыға, мысалы, бақылау сессиясы кезінде дұрыс шешілген тапсырмалар мен тренажор бөлмесіндегі жаттығулар саны арасындағы байланыс. Ал, қисық сызықты, мысалы, тапсырманы орыдаудағы тиімділік және мотивация деңгейінің арасындағы байланыс.
Тапсырманы орындаудағы тиімділік
мотивацияның мотивациялық
оптималды тенденция күші
деңгейі
Бағыты бойынша корреляциялық байланыс- болымды және болымсыз болып келеді. Болымды сызықты корреляция кезінде бір белгінің жоғарғы маңыздылығы келесі белгінің жоғарғы маңыздылығына сай келеді, ал белгінің төмен маңыздылығына- келесі белгінің төмен маңыздылығы.
Болымды корреляция кезінде корреляция коэффицентінің болымды белгісі бар, мысалы; г с+0.207, болымсыз корреляция- болымсыз белгі, мысалы: г с-0.207. байланыс күші оның бағыттылығына байланысты емес, және корреляция коэффиценттің абсолюттік маңыздылығы бойынша анықталынады.
Корреляция коэффицентінің мүмкін болатын максималды абсолюдтік мәні: г с 1.00, минималды г с 0
Корреляциялық байланыстың қуатына байланысты екі жүйе қолданылады: ортақ және жеке меншік. Корреляциялық байланыстың ортақ классификациясы (Ивантер Э.В, Коросов А.В бойынша, 1992 ж)
1. мықты немесе тығыз г >0.70 корреляция коэффиценті кезінде;
2. орташа 0.50<г<0.69 кезінде
3. бірқалыпты 0.30<г<0.49 кезінде
4. әлсіз 0.20<г<0.29 кезінде
5. тым әлсіз г<0.19 кезінде
Корреляциялық байланыстың жеке
классификациясы.
1. жоғарғы мәнді корреляция г кезінде статистикалық мәні p<0.01 деңгейіне сай;
2. мәнді корреляция г кезінде статистикалық мәні p< 0.05 деңгейіне сай;
3. сенімді байланыс тенденциясы г кезінде статистикалық мәні p< 0.05деңгейіне сай;
4. мәнді емес корреляция г кезінде статистикалық мәнді деңгейіне жетпейді.
Бұл екі классификация сай келмейді. Бірінші корреляция коэффицентінің көлеміне бейімделген, ал екінші берілген іріктеу көлеміне байланысты корреляция коэффицентінің көлемі қандай маңызды деңгейге жететіндігі анықталынады. Неғұрлым әрәктеу мөлшері көп, соғұрлым корреляция коэффицентінің көлемі аз болып келеді.
Көбінесе екінші классификацияға бейімделу керек, себебі ол іріктеу көлемін ескереді.
Сонымен қатар мынаны ескеру қажет: мықты немесе жоғары корреляция- бұл г>0.70 корреляция коэффиценті.
Корреляция өлшемі ретінде қолданылатын:
1. Тығыздық байланыстың эмпирикалық өлшемі
а) ассоцияция коэффиценті немесе байланыстың тетрахорикалық көрсеткіші.
б) Пирсон мен Чупрованың өзара байланыс коэффиценті
в) Технердің коэффиценті
г) рангінің корреляция коэффиценті
2. г корреляциясының сызықты коэеффиценті
3. n корреляциялық қатынас
4. корреляцияның көптеген коэффиценттері және т.б.
Психологиялық зерттеулерде көбінесе Пирсонның сызықты корреляция г коэффиценті қолданылады.
Рангтік корреляция әдісі.
6.1 Келісілген әрекеттердің зерттеу тапсырмаларын негіздеу.
Корреляция терминінің алғашқы мағынасы - өз ара байланысты. Корреляция терминін айтқан кезде “корреляциялық байланыс” және “корреляциялық тәуелділік” терминін қолданылады. Корреляция байланысы- екі немесе көптеген белгілердің өзгеруі. Корреляциялық байланыс –бір белгінің өзгеруі басқа белгілердің өзгеруімен байланыстылығын көрсетеді.
Корреляциялық тәуелділік – бұл бір белгінің әр түрлі мағыналарының пайда болуы туралы өзгеріс.
6.2 Спирменнің r3 ранг корреляция коэффиценті.
Ранг коэффиценттінің корреляциялық тағайымдалуы.
Спирменның ранг корреляция әдістемесі тесттың және екі белгінің немесе екі қырынның белгілерінің корреляциялық байланысын анықтайды.
Әдістемеге сипаттама.
Ранг корреляцияларын есептеу үшін екі қатарлы мағына қолданылады. Оларға мыналар жатады:
1)Екі белгі, оны екі топ зерттеуліеушілерге жүргізеді.
2)Екі индивидуалды белгілердің иерархиясы, ол екі зерттелінушілерге бір белгіні анықтау үшін жүргізіледі.(Мысалы:оларға Кеттелдің 16факторлық сұрақнамалары.)
3)Екі топтың иерархия белгісі.
4) Индивидуалды және топтың иерархия белгілері.
Болжам.
Болжамның екі нұсқасы берілген.
Болжамның 1- нұсқасы.
Н0 А және В ауысуында корреляция О-ден ажырамайды.
Н1 А және В ауысуында корреляция О-ден ажыратылады.
Болжамның 2- нұсқасы.
Н0 А және В иерархиясында корреляция О-ден ажырамайды.
Н1 А және В иерархиясында корреляция О –ден ажыратылады.
Алгоритм 20.
Спирменның r3 ранг корреляциясының коэффицентін есептеу.
1. А және В екі белгіні және екі иерархияның салыстырмалық және ауыспалығын қарастыру.
2. Рангты таблицаның бірінші бөліміне зерттелінушінің номері және белгілерін жазамыз.
3. А және В рангтарының айырмашылығын қарастырамыз, және әр бір жолды табицаның үшінші бөліміне кіргізіміз.
4. Әр айырманы d ² айналдырымыз.Бұны төртінші таблицаға кіргіземіз.
5. Сумманың Σd² квадратың есептеу.
6. Бірдей рангтердің түзетулерін анықтау ׃
Ta=Σ(a³a)/12
Tb=Σ(b³b)/12
aәр топтың бірдей рангі,А-ранг қатары.
b-әр топтың бірдей рангі,В-ранг қатары.
7. r3 арқылы ранг корреляциясын анықтау:
а) r3=16*Σ d²\N*(N²1)
б) r3=1-6*Σd²\N*(N²-1)
Σd² рангтың айырмашылығын көрсететін квадрат суммасы.
Ta және Tb -бұл бірдей рангтердің түзетулері.
N -зерттелінушінің саны.
Дата добавления: 2015-07-21; просмотров: 228 | Нарушение авторских прав
| <== предыдущая страница | | | следующая страница ==> |
| Жұмыс мақсаты | | | Тақырып 12. Рангтік корреляция әдісі. |