Panie Profesorze, stosunki polsko-rosyjskie są niedobre, tak w płaszczyźnie politycznej jak i gospodarczej. Czy mogłyby być lepsze?

- Teoretycznie tak, ale w praktyce pewnie zabrakło i dobrej woli i świadomości, że trzeba przełamywać stereotypy i historyczne uprzedzenia. Stosunki polsko-rosyjskie są trudne, ponieważ ciąży na nich trudna przeszłość, i z obu stron potrzebna jest dobra wola i umiejętność przezwyciężania tej przeszłości, poprzez uznanie prawdy historycznej, a następnie pojednanie. To tak mniej więcej jak w relacjach z Niemcami, z którymi ten proces pojednania zasadniczo się dokonał. Z Rosją stoimy nadal na początku drogi. …

Nie można przejść nad historią, mimo całego jej dramatyzmu, do porządku dziennego? Zostawić ją historykom i rozwijać współpracę ekonomiczną?

- Słychać czasem takie głosy, ale okazuje się, że się tak nie da. Nie da się tego przeskoczyć. Nawet w interesy gospodarcze wkracza historia i polityka. W Polsce …jest pamięć zaborów, wojny 1920 roku, paktu Ribbentrop-Mołotow, Katynia, wieloletniej dominacji radzieckiej w Polsce. Ze strony Rosji brakuje jednoznacznej deklaracji potępiającej stalinizm, pojawiają się oficjalne deklaracje gloryfikujące Związek Radziecki i jego politykę, a to w Polsce musi budzić obawy.

Skoro jednak minęło już wiele dziesięcioleci, to czy nie należało by tych kwestii oddzielić od bieżącej polityki, a zwłaszcza kwestii gospodarczych?

- Bardzo trudno jest przejść nad tymi kwestiami do porządku dziennego. Przez 45 lat władze PRL próbowały to uczynić, ale ta polityka dawała skutki odwrotne od zamierzonych, a w końcu całkiem legła w gruzach. Z drugiej strony, my dziś nie powinniśmy domagać się daleko idących zadośćuczynień ze strony Rosji. Chodzi bardziej o symboliczne zadośćuczynienie, o nazwanie pewnych rzeczy po imieniu. Niemcy przeprosili za zbrodnie drugiej wojny światowej. Ze strony Rosji nie doczekaliśmy się analogicznych przeprosin za inwazję we wrześniu 1939 roku. Dziwię się Rosji, że tak ciężko przychodzi jej rozliczyć się z przeszłością. Być może dlatego, że w czasach Stalina ZSRR był jedną z dwóch wielkich potęg świata, co dla wielu Rosjan jest nadal powodem do dumy. Ale przecież nam nie chodzi o upokarzanie Rosjan. Polityka powinna być przede wszystkim patrzeniem do przodu, ale musi być oparta na prawdzie historycznej.

Дата добавления: 2015-07-11