Кестеде есептеулер жасау

Кестеде есептеулер жасауға болады. Word сандарды қосуды, алуды, көбейтуді, бөлуді және де басқа да бірнеше есептеулерді яғни ең үлкен және ең кіші, орта мәндерін табуды сонымен қатар логикалық функцияларды қолдануға мүмкіндік береді. ¦яшыққа формуланы енгізу Кесте – Формула (Таблица–Формула) командасы арқылы орындалады.

6.3-сурет. Формула сұхбат терезесі.

Формула = (тең) таңбасынан басталады, ұяшықтың адресінен, кіріктірілген функцияның атауынан, математикалық амалдардың сандық тұрақтыларынан, бетбелгілерге сілтемелерден тұрады. ¦яшық адресі әріптерден және цифрлардан тұрады (әріп – баған аты, цифр – жол аты).

	А	В	С
	А1	В1	С1
	А2	В2	С2
	А3	В3	С3

¦яшықтар адресін қарау режімінен есептеулер нәтижесін қарау үшін көрсеткішті кесте ауданына орналастырып, <Shift>+<F9> пернесін басу қажет. Егер санды өзгертетін болсаңыз, онда есептеуді жаңарту үшін ұяшықты белгілеп <F9> пернесін басу қажет.

Функциямен жұмыс жасау үшін арнайы ұяшыққа сілтемелерді қолдану қажет: ABOVE, BELOW, LEFT, RIGHT (үстінде, астында, сол жағында, оң жағында)

Тапсырмалар

1. Төмендегідей кесте құрыңыз.

1.	v	I.	ü	a)
2.	v	II.	ü	b)
3.	v	III.	ü	c)
4.	v	IV.	ü	d)

2. Форматтаудың барлық элементтерін қолдана отырып, 4 жолдан 10 бағаннан тұратын кесте құрыңыз. Мәтінді тігінен ортаға туралау және мәтін бағытын өзгерту үшін саймандар тақтасына Тігінен туралау (Выравнивание по вертикали) және Мәтін бағытын өзгерту (Изменение направления текста) батырмасын енгізу қажет.

Шифр, мамандық	Кредит саны	1 семестр	2 семестр	3 семестр	4 семестр	5 семестр	6 семестр	7 семестр	8 семестр
лек/лаб/сөжж/сөж
ТФФ, ППФ		15/60 15/45
ЖФ, ЭБСФ Муз. фак			15/60/ 15/45

3. 4х6 өлшемді кесте құрыңыз. 1 – қатардың 1, 2 –ші ұяшықтарын біріктіріңіз. 1- қатардың 3-ші ұяшығын, 4 ұяшықтарға бөліңіз. 1-ші бағананың 2, 3, 4–ші ұяшықтарын біріктіріңіз. Тышқан курсорының көмегімен 4-ші қатарын содан кейін кестені тұтас өшіру керек.

4. 3х4 өлшемді кесте құрыңыз.

		-785

5. Кестенің ішін жоғарыда көрсетілген сандармен толтырыңыз да, соңына тағы бір жол қосыңыз.

6. 1-қатардың қосындысын, 2-ші қатардың көбейтіндісін, 3-ші қатардың максимум мәнін, 4-ші қатардың минимум мәнін тауып қосылған қатарға есептеп жазыңыз.

7. Кестені кішірейтіп ықшамды қалыпқа келтіріңіз.

8. Бірінші бағанадағы элементтердің қосындысын, екінші бағанадағы элементтердің арифметикалық ортасын, үшінші бағанадағы элементтердің көбейтіндісін және әр сәйкес қатарға да осы амалдарды орындап көрсетіңіз.

		-785

9. Кесте құрыңыз. Екінші бағанды (алфавит бойынша), үшінші бағанды (жасының өсуі бойынша), сонан кейін айлық табысы бағанының жазбаларын кему ретімен орналастыр. (Кесте – Сұрыптау). Барлығы деген жолдың соңғы ұяшығына қосындыны есептеу функциясын қолданыңыз. (Кесте – Формула)

№	Аты-жөні	Жасы	Айлық табысы
1.	Абишева Р.
2.	Акапова С.
3.	Амирова А.
4.	Абилданова Д.
5.	Алимбекова ¦.
6.	Әміртаева Қ.
7.	Биекеева А.
8.	Билялова Ә.
9.	Қамбаорва А.
10.	Мырзабекова А.
11.	Раимова Ж.
Барлығы

Студенттің өзіндік жұмысы

Төлем түбіртегін жасау (счет-квитанция) (кесте құру, кестеде есептеулер жүргізу).

Кестелерді форматтау

Кестедегі мәліметті жеңіл әрі тез оқуға мүмкін беретіндей етіп форматтауға болады.

Торлар ішіндегі мәліметті форматтау үішін әдетте мәтінді форматтау тәсілдерін де қолдануға болады. Формат командасы ұсынатын барлық әрекеттерді (бұрыннан таныс) қолдануға болады. Мысалы, қатар аралық интервалды анықтап, оның шеттерін туралауға және ол үшін жанама меню қолдануға мүмкіндік бар.

Бұдан басқа да тікелей кестені әшекейлеу элементтерін қосуға болады (кестенің бөлу сызықтары, оны жиектеу т.с.с) кестені әшекейлеуге арналған алдын-ала анықталған стильдер арқылы кестені форматтауға болады.

Кесте – Автоформат (Таблица – Автоформат) командасы кестені әшекейлеудің алдын ала анықталған стильдерін қолдану арқасында оны безендіруге қажетті қысқартуға мүмкіндік береді. Олардың көмегімен ұяшықтарды жиектеу мен іштерін бояуды, шрифт түрі мен сондай-ақ торлардың мөлшерін олардың ішіндегі мәліметке сәйкес автоматты түрде өзгерту параметрлерін жылдам анықтауға болады.

Кестені форматтау үшін курсорды кесте ішіне орналастыру керек.

7.1-сурет. Кестені автоформаттау сұхбат терезесі.

(Жиектеу, Қаріп, Автотаңдау, Ішін бояу, Түсі) Нәтижесін “‡лгі” бөлігінен көріп отырамыз. Ал, автоформатты кестені тек белгілі бір бөлігіне қолдану үшін, “Әшекейлеуді өзгерту” (изменить оформление) бөлігінде форматы өзгертілетін кесте бөлігін атап көрсету қажет (мысалы, Тақырып қатар, Бірінші бағаны, Соңғы қатар, Соңғы бағана, т.с.с) Ең соңында ОК ботырмасын шерту керек.

¦яшықты (қатарларды) нөмірлеу үшін нөмірлеуге қажетті бағананы, қатарды немесе торларды белгілеп алған соң:

- меню қатарындағы формат – Тізім (Формат- Список)

- кестенің жанама менюіндегі Тізім командасын орындау;

- “Форматтау” тақтасында орналасқан “Нөмірленген тізім” батырмасы көмегімен ұяшықтарды өте тез нөмірлеп алуға болады. Алайда, бұл жағдайда нөмірлеу үшін “Тізім” (Список) сұхбат терезесіндегі анықталған стиль қолданылатын болады.

- Нөмірлеу белгілеп алған бағана немесе қатар, торға тәуелді жүргізіледі. Форматтарын ашылған сұхбат терезесінде ауыстыруды алдыңғы сабақтардан білеміз

(Мәтінді форматтау)

Тапсырмалар

1. ¤зіңіздің қалауыңыз бойынша кесте құрып,Кесте – Автоформат (Таблица – Автоформат) командасын таңдай отырып, кестені әшекейлеудің алдын ала стильдерін қолданып, оны безендіріңіз.

2. Саймандар тақтасындағы Кестелер және шекаралар батырмасын шертіп, экранға Кестелер және шекаралар саймандар тақтасын шақырыңыз.

3. Төмендегідей кесте құрыңыз.

МАМЫР
Дүйсенбі
Сейсенбі
Сәрсенбі
Бейсенбі
Жұма
Сенбі
Жексенбі

Мәтінді ерекшелеп алу, орындалған іс-әрекеттерді қайталау және болдырмау Қаріпті форматтау

Мәтін фрагменттерін ерекшелеу тәсілдері

WORD-ты редакциялауда алдымен мәтін фрагментін ерекшелеп алуды, содан кейін оған сәйкес команданы орындауға тура келеді. Мәтінді ерекшелеп алу WORD командасы әрекетін кеңейтеді.

Нені белгілейміз...	Қалай белгілейміз...
Кез келген элемент	Сол жақ батырманы басулы күйде ұстап тышқан курсорын белгіленетін мәтін фрагментін бір шетінен екінші шетіне жылжытамыз.
Сөз	Сөзде тышқанды екі рет шерту
Графика	Графиканың ішінде тышқанды шерту
Мәтін қатары	Қатардың сол жағындағы бос орында тышқанды тышқанды шерту
Бірнеше мәтін қатары	Сол жақ батырманы басулы күйде ұстап тышқан курсорын сол жақ шеттегі бос орында ұстап белгіленетін қатарлардың бір шетінен екінші шетіне жылжытамыз.
Сөйлем	Ctrl пернесін басулы күйде ұстап тышқан курсорын сөйлем ішінде шерту
Абзац	Тышқан курсорын сол жақ шеттегі бос орында екі рет шерту немесе белгіленетін абзац ішінде тышқанды үш рет шерту
Бірнеше абзац	Сол жақ батырманы басулы күйде ұстап тышқан курсорын сол жақ шеттегі бос орында белгіленетін қатарлардың бір шетінен екінші шетіне қарай жылжытамыз
Барлық құжат	Сол жақ шеттегі бос орында тышқанды үш рет шерту
Мәтіннің тіктөртбұрышты блогы (кесте ішінде емес)	Alt пернесін басулы күйде ұстап, тышқанды төртбұрыштың жоғарғы сол жақ бұрышынан төменгі оң жақ бұрышына дейін жылжыту

8.1-кесте

Мәтін фрагментін ерекшелеуді алып тастау (доғару) үшін:

Белгіленбеген аймақта тышқанды шерту керек немесе кез келген жебелек пернелердің (, ­, ®, ¯) бірін басу қажет.

Мәтін фрагментін пернелер арқылы ерекшелеу

Мәтінді тышқанның көмегінсіз пернелермен де ерекшелеуге болады. Ол үшін мына іс-әрекеттердің бірін орындау қажет: 8.2-кесте

Ерекшелеуді кеңейту	Қалай орындалады
Бір символ оңға	SHIFT + ®
Бір символ солға	SHIFT +
Сөз соңына дейін	CTRL + SHIFT+®
Сөз басына дейін	CTRL + SHIFT+
Қатар соңына дейін	SHIFT + END
Қатар басына дейін	SHIFT + HOME
Бір қатар төмен	SHIFT + ¯
Бір қатар жоғары	SHIFT + ­
Абзац соңына дейін	CTRL + SHIFT+¯
Абзац басына дейін	CTRL + SHIFT+­
Бір экран төмен	SHIFT + PAGEDOWN
Бір экран жоғары	SHIFT + PAGEUP
Құжат соңына дейін	CTRL + SHIFT+ END
Құжат басына дейін	CTRL + SHIFT+ HOME
Құжатты түгелдей	CTRL + A немесе CTRL + 5
Құжаттың белгілі бір жеріне дейін	F8 + жебелек пернелердің бірі (, ­, ®, ¯) арқылы
Тіктөртбұршты фрагментті ерекшелеу	CTRL + SHIFT+ F8 пернелерін басып, сонан кейін тілсызық пернелермен төртбұрышты аймақты ерекшелеу

Қаріпті форматтау

Мәтін ерекшеленгеннен кейін форматтауды Формат менюінің немесе Саймандар тақтасындағы “Форматтау” батырмаларының көмегімен де орындауға болады.

8.1-сурет. Саймандар тақтасындағы қаріпті форматтауға қолданылатын батырмалар.

Саймандар тақтасындағы батырмалардың көмегімен компьютерге алдын ала енгізілген қаріптің түрін, көлемін, кескінделуін мәтінді термей тұрып немесе терілген мәтінді белгілеп алып та таңдау мүмкіндігі бар.

Қаріпті толық форматтау Формат – Қаріп (Шрифт) командасын немесе құжаттың жанама менюіндегі Қаріп... командасын таңдағанда ашылған сұқбат терезесінің көмегімен орындалады.

8.2-сурет. Қаріп терезесі.

Орындалған іс-әрекеттерді қайталау және болдырмау

WORD режимі қате жасалған әрекеттерді қайта қалпына келтіру үшін өте ыңғайлы. Соңғы әрекеттерді қайта қалпына әкелу үшін Енгізуді болдырмау батырмасы және Түзету менюінің Енгізуді болдырмау командасын орындау жеткілікті. Соңғы іс-әрекетті қайталау үшін Енгізуді қайталау командасын орындау қажет. Көрсетілген іс-әрекеттерді енгізуді болдырмау және қайталауды орындау үшін Стандартты саймандар тақтасындағы сол және оң жақ дөңесті бағыттауышты батырмаларына тышқанды шерту арқылы іске асыру өте ыңғайлы болады.

Ерекшеленіп алынған мәтінді редакциялау

Мәтін фрагментін ерекшелеп алғаннан кейін редакциялау және форматтау командаларын пайдалануға болады. Ең алдымен, егер ерекшелеп алынған фрагментті ауыстыру деген жолауша орнатылған болса (Сервис – Параметрлер – Түзету), онда белгіленген фрагментті кәдімгі жаңа мәтінді терумен ауыстыруға болады. Бірінші әріпті теру барысында ерекшелеп алынған фрагмент автоматты түрде өшіріледі, ал жаңа мәтін оның орнына қойылады (егер ерекшелеп алынған фрагментті ауыстыру жалаушасы іске аспаған жағдайда, онда ерекшелеп алынған мәтін өз орнында қалады, ерекшелеу жоғалады, ал жаңа мәтін оның алдына қосақталып орналасады).

Ерекшеленіп алынған фрагментті алып тастау үшін BACKSPACE және Delete батырмасын басыңыз немесе Түзету менюінен ¤шіру командасын орындаңыз.

Регистрлерді ауыстыру

Формат – Регистр командасын орындағанда ашылған сұқбат терзесінің көмегімен құжаттың әріптерін – сөйлемдегідей, яғни нүктеден кейін бас әріп, барлығы кіші, барлығы бас әріп, сөзді бас әріптен бастау, регистрді керісінше ауыстыру әрекеттерін жүзеге асыруға болады.

8.3-сурет. Регистр сұхбат терезесі.

Тапсырмалар

1. Мәтінді теріңіз:

Информатиканы оқыту әдiстемесiнде математика меп информатика қурстары арасында пәнаралық байланысты жүзеге асыру үшiн үлкен мүмкiндiктер бар. Информатика мен математика үшiн жалпы ұғымдар: ақпараттар теориясы, шамалар, графиктер және функциялар болып табылады.

П.б. жүзеге асыруда дидактиканың негiзгi принциптерiне сүйену қажет. Бiздiң жұмыста да өзге пәндермен п.б. негiзге ала отырып, информатиканы оқыту әдiстемесiнде дидактикалық принциптер қарастырылады. Олар барлық оқу пәндерiмен өзара тығыз байланысуда жалпыға бiрдейлiк қасиетi арқылы өз кезегiнде жалпы дидактиканы өзiнiң негiзгi категорияларымен байыта түседi.

Пәнаралық байланыстың әр алуандығын толық ашып зерттеу - бұл күрделi мәселе. Бiздiң мiндетiмiз: бiлiм берудiң негiзiн қалауда және оқу пәндерiнiң өзара байланысуының негiзгi бағытын белгiлеп қоюдағы байланыстарды орнықтырудың үлкен мүмкiндiктерiн көрсету.

Регистрдегі барлық әріптерді бас әріптерге ауыстырыңыз. Интервал бүктемесіндегі кернинг жалаушасын қойыңыз. Түзету менюіндегі Көшіру, Енгізу командаларын қолданып, мәтіндегі п.б-ны пәнаралық байланысты сөздеріне ауыстырыңыз.

2.Тізім жазаңыз. Түзету менюіндегі Көшіру, Енгізу командаларын қолданып сөйлемдердің кезегін кері ретке ауыстырыңыз. Тізімнің аты ортаға қарай тураланған, қаріп түрі–Times New Roman, қаріп көлемі–16, жазылуы – кәдімгі. Тізім мәтінінің де қаріпі және жазылуы да дәл сондай, қаріп көлемі -14.

Құжатқа суретті қою

Word-тың көмегімен құжатқа графикалық программаларда жасалған суреттерді енгізе отырып, иллюстрация жасауға болады. Суретті құжат мәтініне, жазбаға немесе кестеге енгізуге болады. Құжатқа суретті енгізу келесі амалдардың бірі арқылы орындалады:

Ø Енгізу ® Сурет (Вставка ® Рисунок) командасы.

Ø Сурет жасау программасын іске қосыңыз және оны Windows – дың алмастыру буферіне көшіріңіз. Сонан кейін суретті алмастыру буферінен құжатқа қойыңыз.

Ø Сурет енгізілген құжат өте көп орын алады. Құжатта сурет көшірмесін сақтамай-ақ құжат пен сурет орналасқан файл арасында байланыс жасау арқылы файлдың көлемін кішірейтуге болады. Бұл жағдайда Word құжатын әрбір ашқан сайын суретті көрсету үшін сурет орналасқан файлға кіру қажет. Байланыс Енгізу ® Сурет (Вставка ® Рисунок ® командасы арқылы орындалады. Суретті енгізу диалогтық терезесінде файлмен байланыс (связь с файлом) жалаушасын орнату және құжатта сақтау (хранить в документе) жалаушасын алып тастау қажет.

Сурет көлемін өзгерту

Суретке тышқанды шертіп және тышқан көрсеткішін маркердің біреуіне апару қажет. Бұл жағдайда тышқан көрсеткіші қос бағытты бағыттауыш түріне айналады және оны қажетті көлемге дейін жылжытамыз. Суретті жылжыту тышқанның сол жақ батырмасын баса отырып орындалады. Барлық форматтау командалары Суретті форматтау (Форматирование рисунка) диалогтық терезесінде орналасқан. Суретті форматтау диалогтық терезесі Формат ® Сурет (Формат ® Рисунок) командасы арқылы ашылады. Оның көмегімен суретті форматтауға болады. Суретті өшіру үшін суретті белгілеп <Delete> пернесін басу қажет.

WordArt объектілері

WordArt жазбаларды, эмблемаларды, логотиптерді көркемдеуді орындай алады. WordArt объектісін шақыру Енгізу ® Сурет ® WordArt объектілері командасы арқылы орындалады.

Шыққан диалогтық терезеден (Коллекция WordArt) қажет жазба стилін таңдап және <ОК> батырмасын шерту қажет. WordArt объектілерін ерекшелегенде WordArt саймандар тақтасы шығады. Саймандар тақтасының батырмалары арқылы объектіні форматтауға болады.

Word саймандары арқылы сурет салу.

Word – та сурет салу Сурет саймандар тақтасы арқылы жүзеге асырылады Сурет салу саймандар тақтасын шақыру үшін Түр - Саймандар тақтасы – Сурет (Вид – Панели инструментов – Рисование) командасын орындау қажет.

1. Қарапайым графикалық элементтерді салу

Қарапайым графикалық элементтерді (түзу сызық, қисық сызық, дөңгелектер, іші боялған, боялмаған көпбұрыштар, т.б. геометриялық фигуралар) Word құрамындағы графикалық редактордың көмегімен салуға болады. Сурет салатын элементтермен тек редактордың парақ беттерін белгілеу режимінде ғана жұмыс істеуге болады, Word программасы сурет салу тәртібін енгізісімен осы режимге автоматты ауысады. Әртүрлі геометриялық фигураларды сызу үшін қосымша Сурет саймандар тақтасы пайдаланылады. Бұл саймандар тақтасында сурет салуға және графикалық объектілердің барлық түрін басқаруға, форматтауға арналған саймандар орналасқан.

Түзу сызықты сызу үшін сурет саймандар тақтасындағы Сызық батырмасын шерту керек. Егер сызықтың түрін таңдау қажет болса, Автофигуралар батырмасын шертіп, қажетті сызық түрін көрсеткеннен кейін курсорды жұмыс алабында жылжыта отырып, таңдаған сызықты саламыз. Сызықтың иілу бұрышы 15 градусқа қысқару үшін курсорды жылжыту кезінде Shift пернесін, ал сызық бастапқы нүктеден екі жаққа бірдей сызылу үшін Ctrl пернесін басулы күйде ұстау қажет.

Дөңгелектер мен эллипстерді салу. Ол үшін эллипс бейнесі тұрған батырманы шертіп, сосын курсорды бастапқы нүктеге орналастырып, тышқанның сол жақ батырмасын басулы күйде ұстап тұрып, эллипсті қажетті мөлшерге дейін үлкейту керек. Осы әрекетті орындау кезінде эллипс центрі де жылжытылып отырады, оны бір нүктеге бектіп алу үшін салу кезінде Ctrl пернесін басып, ұстап тұрса болғаны.

Шеңбер салу үшін, өлшеме кезінде Shift пернесін жібермей ұстап тұру керек, оның да центрін жылжытпай бекіту мақсатында Ctrl және Shift пернелерінің екеуін де жібермей ұстап тұруға болады.

Тіктөртбұрышты тұрғызу үшін алдымен оның бейнесі тұрған батырманы сырт еткізіп, содан кейін курсорды тіктөртбұрыш төбелерінің біріне сәйкес келетін нүктеге апарып тышқанның сол жақ батырмасын басып, оны жәбермей ұстап тұрып тіктөртбұрыштың центрін белгілі бір орынға бекітуге болады. Ал кавдрат салу үшін, оны салу барысында Shift пернесін басулы күйде ұстап тұру қажет. Алдыңғы жолдардағыдай Ctrl және Shift пернелерін де бірдей қолдануға болады.

Кез келген көпбұрыш оның бейнесі салынған батырма көмегімен салынады. Курсорды көпбұрыштың бір төбесіне орналастырып алып, сол жақ батырманы жібермей ұстап тұру арқылы көпбұрыштың бір қабырғасын саламыз. Көпбұрыштың келесі төбесін анықтау үшін тышқанды шертіп, одан ары келесі қабырғаны салуға болады. Shift пернесі көпбұрыш қабырғасының горизонтпен жасайтын бұрышын тұрақты етіп ұстап тұруға мүмкіндік береді. Соңғы қабырғаны өшіріп қайта сызу үшін BackSpace пернесін қолдануға болады. Соңғы төбені алғашқы төбемен дәл түсіру үшін ESC пернесін басу керек, сонда олар автоматты түрде бір нүктеде түйіседі.

2. Автофигуралар енгізу

Сурет саймандар тақтасындағы Автофигуралар батырмасын қолдана отырып әртүрлі фигураларды автоматты түрде енгізу мүмкіндігі бар. Бұл менюдің құрамында сызықтан басқа негізгі фигуралар, фигуралық бағыттауыштар, блок-схемалар, жұлдызшалар мен ленталар, түсіндірмелер (выноски) деген әрқайсысы бірнеше саймандардан тұратын командалық жолдар бар.

Түсіндірмелер тізіміндегі фигураларды пайдаланып, кез келген суретті немесе кестені т.б. нұсқай отырып түсіндірме жазуға болады.

Сондай-ақ, Сурет саймандар тақтасында орналаскан Автофигуралар менюіндегі Салынған қисық (Рисованная кривая) Көпсызык, (саймандарының көмегімен әртүрлі сызықтар және формалар салуға болады. Салынған сызықты өзгерту үшін, сурет екі рет шерту арқылы белгілеп алған соң, жанама менюді өзгертуді бастау командасын қолданамыз. Түзу және қисық сызыкты кесінділерден түратын обьектіні салу үшін Автофигуралар => Сызыктар-Көпсызықтар батырмаларын шертеміз. Қисық сызықты кесінділерді тасымалдау жолымен салган өте тиімді Автофигура батырмасының көмегімен көрнекі түрдегі блок-схемаларды салу әрекетін өте оңай орындауга болады. Автофигуралар тізімінен қажетті блоктарды тандап аламыз да оларды багыттауыштармен жалгастырамыз. Ал блоктардың ішіне жактау енгізіп, оган мәтін жазуға болады.

3. Жақтау ішіне мәтін енгізу

Word мәтін редакторында жақтау мен жақтау ішіндегі мәтін «графикалық объект» ретінде қарастырылады — яғни оны бір беттен екінші бетке графикалық объектілер сияқты тасымалдауға, өлшемін өзгертуге болады. Жақтау ішіне мәтін енгізу үшін:

1. Енгізу (Вставка) менюінің Жақтаудағы Жазба (Надпись) командасын орындау немесе Сурет саймандар тақтасындағы батырмасын басу қажет;

2. Тышқан курсорын Жақтау түратын жерге орналастырып тышқан батырмасын басулы күйінде жылжыта отырып, тік төртбұрышты жақтауды салғаннан кейін қажетті мәтінді ішіне теріп жазамыз.

3. Геометриялық элементтерді бүру

Word қүрамындағы графикалық редактордың көмегімен кез келген элементті тік немесе көлденең бағытта 90° немесе 180°-қа бұрып орналастыруға болады. Бұл мүмкіндіктерді симметриялы түрде салынған суреттер үшін қолдануға болады. Бұратын геометриялық фигураны белгілеп алғаннан кейін Іс-әрекет => \Бұру/Көрсету (Повернуть/Отразитъ) командасын орындап қажетті бұру параметрін таңдау қажет.

4. Салынған суреттерді форматтау

Бір автофигураны басқамен алмастыру мүмкіндігі бар. Алмастыратын фигураны белгілеп алған соң, Іс - әрекет =>Автофигураны өзгерту командасын орындап, тізімнен қажетті фигураның түрін, одан кейін фигураның өзін таңдаймыз. Автофигураның көлемін өзгерту үшін, оны белгілегеннен кейін жан-жағында пайда болған маркерлердің қажеттісін тышқанның көмегімен жылжытамыз.

Кез келген суретті салғаннан кейін немесе автофигураны енгізгеннен кейін оларды форматтауға болады:

• Сурет тақтасындағы Сызықтың түсі (Цвет заполнения) батырмасы көмегімен контурлық сызықтың тұтастығы мен түсін өзгерту;

• тұйық сызықпен қоршалған фигураның ішкі аумағын боя бояу үшін Ішкі бояу түсі (Цвет заливки) батырмасын пайдалануға болады.

Салынған суретті толық форматтау немесе форматын өзгерту әрекеті, оның жанама менюінің Сурет форматы (Формат рисунка) командасының көмегімен жүзеге асады.

Элементтер тобының құрылуы

Суретті салу барысында олардың түстерін бір мезгілде өзгерту үшін бірден бірнеше геометриялық элементтерді белгілеп алу кажет болуы ықтимал. Ол үшін, Сурет (Рисование) саймандар тактасындағы бағыттауыш бейнесі бар батырманы басып, қажетті элементтерді қамтитын тіктөртбүрыш салу керек. Элементтерді біртіндеп те белгілеп шығуға болады. Ол үшін бірінші қажетті элементті тышқанмен шертіп, одан кейін Shіft пернесін жібермей ұстап түрып, келесі элементтердің де әрқайсысъш тышқанмен шертіп отыру керек. Егер де таңдап алынғандардың ішінен бір элементті алып тастау қажет болса, Shіft пернесін басып тұрып осы элементті тышқанмен тағы да бір рет шерту жеткілікті.

Кез келген сурет бір немесе бірнеше элементтерден тұрады. Осындай бірнеше элементтерді біріктіре отырып, оларды бір бүтін аймаққа кіретін етіп орналастырып алып түгелдей өндеуге де болады.

Бірнеше элементтерден тұратын топты құру үшін, алдымен оларды белгілеп алып, жанама менюдегі немесе Іс-әрекет батырмасын шерткенде ашылған менюдің Топтау (Группировать) командасын орындау керек.

Топтан шығару

Қажетті бір әрекеттерді орындап болган соң, геометриялық элементтер тобын қайтадан бөлек-бөлек элементтерге жіктеуге болады. Бүл үшін сол біріктірілген топты таңдап алып, жанама менюдегі немесе Іс-әрекет батырмасын шерткенде ашылған менюдің Топты жіктеу (Разгруппировать) командасын орындау керек.

Геометриялық элементтерді басқа орынға жылжыту

Геометриялық элементті жылжыту үшін, оны белгілеп алган соң тышқанмен іліп алып, қажетті орынға жылжыту керек. Бірден бірнеше элементтерді де бірден жылжытуға болады. Мұнда оларды бір ірі топқа біріктіру тәсілін де қолдануға болады.

Егер де геометриялық элементтерді тік бағытта (вертикаль) немесе көлденең (горизонталь) жылжыту қажет болса, онда оларды жылжыту барысында Shift пернесін жібермей ұстап тұру қажет.

Геометриялық элементтерге әртүрлі масштаб қолдану

Геометриялық элементтерді әртүрлі масштабпен бейнелеу үшін, сегіз тіктөртбұрышты элементтері бар жақтау қолданылады. Ол қажетті элементті немесе элементтер тобын таңдап алғанда пайда болады. Бұл тіктөртбүрыштарды тышқанмен жылжыту арқылы бейнелеу масштабын үлкейтуге немесе кішірейтуге мүмкіндік бар.

Егер масштабын өзгерту кезінде Shift пернесін басып ұстап түрсақ, өзгертулер цропорционалды түрде екі бағытта (тік және көдденең) жүргізіледі. Бұл мүмкіндік квадраттар мен шеңберлер масштабын өзгертуде олардың пропорцияларын сақтап қалу үшін, яғни өзгерткеннен кейін шеңбер-шеңбер болып, квадрат-квадрат болып қалуы үшін қолданамыз.

Егер де масштабтау кезінде Сtгl пернесін басып, оны жібермей ұстайтын болсақ, масштабын өзгерту процесі геометриялық элементтің центріне байланысты жүргізіледі.

Геометриялық элементтердің көшірмесін алу және оларды өшіру.

Геометриялық элементтердің көшірмесін алу жөне өшіру үшін, мәтін фрагменттерінің көшірмесін алуға және оларды жоюға арналған Тузету (Правка — Еdit) менюі командаларын қолдануға болады.

Геометриялық элементтердің орналасуы.

Егер графикалық элементтер бір-бірін жауып түратын болса, қай элементтің беткі жағында (үстінде), ал қайсысының астыңғы жағында орналасуы керектігін анықтап көрсету мүмкіндігі бар. Бұл үшін элементті белгілеп алып, Іс-әрекет батырмасын шерткенде ашылған менюдің немесе жанама менюдің Реті (Порядок) командасының қажетті төменгі сатылы командасын орындау қажет.

Тапсырма 1

Жарнамалық хабарландыру жасаңыз. Ол үшін жұмыс үстеліне Сурет және WortArt саймандар тақтасын орналастырыңыз.

Тапсырма 2

Құттықтау қағазын жасаңыз.

Тапсырма 3

Word –тың графикалық мүмкіндіктерін қолданып, келесі блок-схемаларды салыңыздар. Блоктарды келесі түске бояңыздар: басы – көк, соңы – жасыл, шарт – қызыл, енгізу – сұр, шығару – ашық көк, есептеу – сары, сызықтар – көк. Осы блок – схемаларды қолданып программа құра аласыз ба? Қандай программалау тілдерін білесіз?

Word редакторында формулалық өрнектерді енгізу

Дата добавления: 2015-11-26