Ыздар жігіттер графикте аҚша сҰранысы керісінше болады сызыҒы. Мен сызыҚпен кӨрсетіп ҚойҒан

Читайте также:

Жылы ҚР Үкiметi Салық Кодексiне көлiк салығын жоғарылату сияқты өзгерiстер мен толықтырулар енгiзу жөнiнде Парламентке ұсыныс жасады. Жабық экономика шартында салық ставкасының жоғарылауы мен IS қисығы арасындағы байланысын көрсетіңіз. Жауабыңызды үлгi (график) ретiнде және формуламен қарастырыңыз.

Бұл жерде бюджет салық саясатының әсерін қарастырамыз. Бюджет салық саясаты IS қисығын жылжытады, яғни пайда мен пайыздық мөлшерлемесіне әсерін тигізеді. Мемлекеттік шығыстардың өсуі(G) немесе салықтардың(T) азаюы қисығын оңға жылжытады, ал мемлекеттік шығыстардың азаюы(G), салықтардың(T) өсуі табыстарды азайтып IS қисығын солға қарай жылжытады.

T↓ немесе G↑ → E↑ →Y↑ →IS ↑

T ↑ немесе G ↓ → E↓ →Y ↓ →IS↓

Бұл жағдайда салық өсіп отыр. Сондықтан бізде IS қисығы солға жылжиды.

Салықтың өсуінің IS қисығына әсері

2. 2012 жылы Қазақстандағы тұтынуға шектi бейiмдiлiк 0.4-ге тең болды. ЭКСПО 2017 көрмесiн өткiзуге байланысты мемлекеттік шығыстар 400 млрд.теңгег өстi. Жабық экономика шартында Кейнс кресi үлгiсiндегi тепе-теңдiкке мультипликаторлық әсер байланысын көрсетіңіз. Жауабыңызды үлгi (график) ретiнде және формула ретiнде көрсетiңiз.

Көптеген елдер үшін тепе-теңдікке қол жеткізуде қор басты орын алады. Егер елдегі тауарды тұтынушылар сұранысынан артық өндірсе, онда олар өздерінің тауарлық - материалдық қорын өсіреді. Ал біздің жағдайда ЭКСПО 2017 көрмесiн өткiзуге байланысты мемлекеттік шығыстар 400 млрд.теңгег өстi, 2012 жылы Қазақстандағы тұтынуға шектi бейiмдiлiк 0.4-ге тең болды.

Яғни осы сызба бойынша Y₁>Y₀=E2<y0=AD>AS- тапшылық, В жоспарланбаған қорды азайту процесі. Қор жинағының өсуі ресурстардың толық жұмсалуына жақын жағдайларда экономикаға антиинфляциялық әсерін тигізуі мүмкін. Тұтынудың құлдырауы және алда болатын жиынтық шығындардың, жұмысбастылықтың және өнім көлемінің қысқаруы сұраныс инфляциясының қысымын шектейді жиынтық сұраныс AD-дан AD1- ге дейін төмендейді, бұл өндірістің құлдырауымен,Y1-ден Y2/ге дейін және баға деңгейінің Р1-ден Р2-ге дейін төмендеуімен қатар жүреді.</y

Айталық, ашық экономика жағдайында Ұлттық Банк облигацияны сатып алды, сәйкесінше ақша базасы көбейді. Ақша нарығындағы жаңа тепе-теңдік баға деңгейі жоғарылауын график арқылы көрсетіңіз.

Жаңа тепе теңдік әр түрлі төрт жолмен келуі мүмкін:

1) Р↑ арқылы, Md ↗ ұсыныс деңгейінің өсіміне дейін

2) r ↓, Md ↗, оның айналымының жылдамдығын төмендетеді

3) У өсуі, ақшаға деген сұраныстың жоғарылауына алып келеді

4) Мs эндоген арқылы төмендету, Мs Мd деңгейіне дейін алып келеді

ЫЗДАР ЖІГІТТЕР ГРАФИКТЕ АҚША СҰРАНЫСЫ КЕРІСІНШЕ БОЛАДЫ СЫЗЫҒЫ. МЕН СЫЗЫҚПЕН КӨРСЕТІП ҚОЙҒАН

1) Р↑ арқылы, Md ↗ ұсыныс деңгейінің өсіміне дейін

9-3 a ақшаға деген ұсыныс оңға жылжиды, жаңа тепе теңдік алғашқы сұраныс қисығында қалады жоғары баға деңгейімен.

2) r ↓, Md ↗, оның айналымының жылдамдығын төмендетеді

Ms жоғары болуы r ↓, сәйкесінше ақшаға деген жылдамдықты азайтады. Md қисығы V/Y тең, V төмендеуі Мd қисығын төмендетеді. Жаңа тепе теңдікте баға деңгейі М↑, i↓, V↘ жағдайнда өзгеріссіз қалады.

3) У өсуі, ақшаға деген сұраныстың жоғарылауына алып келеді

М↗ У өсуіне алып келеді. Md (V/Y) тағы төмендейді, тепе теңдік М жоғары деңгейіңде, i өзгеріссіз, У жоғары деңгейінде баға деңгейі сол қалпында.

4) Мs эндоген арқылы төмендету, Мs Мd деңгейіне дейін алып келеді

Бұл жағдайда капитал қозғалысын реттеуінсіз ашық экономикада қарастырамыз, бірақ плавающим айырбас курспен. Ашық экономикада еркін капитал қозғалысы және тіркелген айырбас курсы. Ақша тепе теңдігі көп жағдаймен болуы мүмкін, экономикада айырбас бағамы тіркелген немесе плавающим, жалақы деңгейі икемді ме немесе икемсіз бе, капитал қозғалысының жылдамдығы реттейді ме немесе еркіндігіне тәуелді.

4. Орталық банктiң мiндеттi резервтеу нормасы rr=20%. 2013 жылы ВТБ банк депозиттері 1000 бірлікке өстi. Осындай шарттарда ақша ұсынысының жағдайына баға беріңіз. Жауабыңызды график арқылы бейнелеңіз.

Егерде міндетті резервтеу нормасы 20%=0,2 көтерілгенде банктің 1000=200 бірлікке көтерілгендігін айқындайды. Яғни, банктің ақшаға деген ұсынысын 800 бірлікке көтерілгендігі. Банк операциясында 200 бірлік депозит құрамында, 800 бірлік ссудаға берілеі. Яғни ол банкке 800+1000=1800 пайда алып келеді. Ақша базасы көбейед: MB=C+D D – депозиттер; C – қолма-қол ақша;

MS=1/rr*D rr- банктің резервтеу нормасы.

Ақшаға деген сұраныс және ұсынысы ақша мультипликаторы жағдайымен көбейе береді. Ақшаға деген сұраныс пен ұсыныстың теңдңгң ол Е нүктесінде ұиылысқан, яғни бұл жағдайда R пайыздық қойылым жоғары болғанда, онда L^S, L^D. Бұл жағдайда экономикалық агенттері қаржы активтерінің: акция, облигацияны алуды көздейдң. Облигацияны сатып алған ыңғайлы, ол арзан бағада болады.

5. Қазақстан Республикасының экономикасының ерекшеліктерін ескере отырып, «ЭКСПО-2017» көрмесіне жұмсалған шығынның ел экономикасына әсерін график түрінде көрсетіңіз.

Ұлттық жинақты азайтатын бюджеттік-салықтық саясат капитал қозғалысы шотының оң сальдосына және ағымдағы операциялар шотының дефицитына алып келеді (сурет 2).

Сурет 2 - Мемлекет ішіндегі бюджеттік-салықтық ынталандырушы саясат

Мемлекеттік жинақ көлемі азаяды да, несие ұсынысын кемістеді. Жинақ түзуі солға қарай жылжу арқылы инвестиция қисығымен жаңа нүктеде қиылысады. Бұл инвестиция көлемін азайтады да, пайыздық қойылымды жоғарылатады. Қорыта келгенде, кез келген жинақ көлемін төмендететін мемлекеттік саясат инвестицияны да азайтады.

6. 2014 жылы Қазақстанда 20% теңге девальвация болды. Бұл жағдайда Қазақстан Республикасындағы компаниялардың іс-әрекетін талдаңыз. Жауабыңызды AD-AS үлгiсi арқылы дәлелдеңiз.

Қазақстан Республикасының экономикасы негізінен шикізаттық экспортқа бағытталғаны белгілі. Фирмалар ішкі экономикаға да, сыртқы экономикаға да бірдей бағамен сатуы қажет.

Фирмалар үшін күнделікті девальвацияланып жатқан ұлттық валютамаен тауар сатқаннан гөрі, ревальвацияланып бара жатқан валютаға тауарын сату әлдеқайда тиімді. Сондықтан мемлекеттегі компаниялар тауарды ішкі нарыққа емес, экспортқа шығаруға бетбұрыс жасайды.

AS’

P2 P1

Y2 Y1

Тауар бағасы көтерілуімен ішкі сұраныс төмендеп, жалпы сұраныс пен жалпы ұсыныс қисығының қиылысу нүктесі А нүктесінен В нүктесіне жылжиды.

7. 2014 жылы елімізде теңге девальвациясы орын алды. Осы девальвацияның елімізге әсерін (ашық экономика) IS-LM үлгісінде талдап, график түрінде сипаттаңыз.

8. 2013 жылы КР Үкiметi Салық Кодексiне көлiк салығын жоғарылату сияқты өзгерiстер мен толықтырулар енгiзу жөнiнде Парламентке ұсыныс жасады. Жабық экономика шартында салық ставкасының жоғарылауы мен IS қисығы арасындағы байланысын көрсетіңіз. Жауабыңызды үлгi (график) ретiнде және формуламен көрсетiңiз.

T↓ немесе G↑ → E↑ →Y↑ →IS ↑

T ↑ немесе G ↓ → E↓ →Y ↓ →IS↓

Бұл жағдайда салық өсіп отыр. Сондықтан бізде IS қисығы солға жылжиды.

Салықтың өсуінің IS қисығына әсері

9. Ел экономикасында өндірістің төмендеуі мен жұмыссыздықтың өсуі, сонымен қатар осы көрсеткіштердің өзгеруіне байланысты бағаның өсуі байқалады. Экономиканың мұндай жағдайын критикалық бағалаңыз. Мұндай жағдай немен байланысты болатынын графикалық түрде түсіндіріңіз.

Бұл кезде макроэкономикалық тұрақсыздық инфляция орын алды деп айтуға болады. Әлеуметтік экономикалық сипатта қауіп туғызады. Бұл әр түрлі факторлардың әсерінен болады. Мысалы: мемлекеттік бюджет тапшылығы, нарықта баға орната алатын монополиятердің болуы, салықтардың, несие пайыздардың жоғары болуы, ұлттық валютаның шетел валютасына айырбасталуы, әлемдік құрылымдық дағдарыстар.

10. Экономика бастапқыда Y*=5000 потенциалды шығарылым көлемінде және P=100 бағалар деңгейінде тепе-теңдік жағдайда болды. Алайда Орталық Банк ақша массасын 3,3%-ға жоғарылату туралы хабарлайды. Рационалды күту және экономикалық агенттердің Орталық Банк саясатына сенім деңгейі шартында шығарылым көлемі мен бағалар деңгейінің мүмкін өзгерістерін есептеңіз. Бұл өзгерістердің болу ықтималдығын анықтаңыз, түсіндіріңіз.

Макроэкономикалық саясатқа сену мен рационалдық күту шарттарында барлық экономикалық агенттер өздерінің күткендерін массаның жарияланған даму темптеріне сәйкес қояды: жалақы мен баға 3,3%-ға артса, ол бағалардың орташа деңгейін P 103,3-ке дейін арттырады. Бағаларды реттеу сипатталған шарттарда жүзеге асырлағандықтан, шығарылмның нақты көлемі потенциалдық деңгейде Y*=5000 қала береді, яғни, экономика толық ресурстармен қамтамасыз етілген күйде қала береді.

Жалақы мен бағаның жылдам реттелуінің ықтималдығы еңбек нарығының қатысты тұрақсыздығы мен экономикалық ақпараттың дамымауының әсерінен көлемді емес. Сонымен қатар, егер экономикалық агенттер Орталық Банкке сенбейтін болса, онда олар жалақы мен бағаларға жоғары талаптар қою арқылы «сақтандырылуға» талпынады: соңғысы 3,3 %-ға емес, одан да жоғары мөлшерге артады. Нәтижесінде инвляциялық спираль «жалақы-баға» механизмі жұмыс істей бастайды.

11. Экономика бастапқыда өзінің (Y*) потенциалында жұмыс істеп тұр делік. Шоктың нәтижесі салдарынан баға деңгейінің әрбір мәнінде жиынтық сұраныстың төмендеуі орын алды. Бағалар қатқылдығы шартында бұл жұмыссыздықты арттырады. Осы жағдайды AD-AS үлгісі арқылы түсіндіріңіз.

Ағымдық тепе-теңдікті экономикада Е нүктесі тіркейді, мұнда ұзақ мерзімді жиынтық ұсыныс қисығы LRAS (потенциалдық шығарылымның Y* деңгейінде) мен жиынтық өсімнің AD қисығы қиылысады.

Қысқа мерзімді жиынтық ұсыныс қисығы SRAS ағымдағы тепе-теңдікпен белгіленген баға деңгейінде жүзеге асырылады. Бағаның қатал шарттары экономиканың қысқа мерзімді қызмет атқару кезеңін білдіреді.

Баға деңгейінің әр шамасында жиынтық сұраныстың төмендеуі (жиынтық сұраныс қисығының AD және AD´-ден солға қарай жылжуын білдіреді) оның төмендеу жағына шығарылым деңгейіне қысым көрсетіп, ал потенциалдық ЖІӨ-ге әсер етпейді. Соңғысы тек экономканың капитал қоры, жұмыс күшнің шамасы немесе технологиясы өзгерген кезде ғана өзгеруі мүмкін.

Жиынтық сұраныс төмендегеннен кейін қысқа мерзімді тепе-теңдік қысқа мерзімді жиынтық ұсыныс қисығы SRAS мен сұранысың жаңа қисығы AD´ қиылысында Е´ нүктесінде бекітіледі. Шығарылым деңгейі Y´ потенциалдықтан төмен түсіп кетеді, бұл экономика құлдырауын және жұмыссыздық деңгейінің өсуіне алып келеді. Бұл шарттарда бағалар (егер олар жылжымалы болса) өсуге емес, керісінше, төмендеуге бағытталуы тиіс еді. Бұл г) жауабын теріске шығарады.

Сонымен, а) жауабы дұрыс жауап болып табылады.

12. Төмен іскерлік белсенділік, инфляция мен жұмыссыздықтың жоғары деңгейлері болған кездегі экономиканың жағдайын сипаттаңыз. Мұндай жағдай немен байланысты болатынын түсіндіріңіз. Мысал келтіріңіз.

бұл кезде экономикада инфляцияның қарқыны жоғары елде жұмысссыздық деңгейі де жоғары болып отыр. Бұл макроэкономикалық тұрақсыздық. Бұл әр түрлі факторлардың әсерінен болады. Мысалы: мемлекеттік бюджет тапшылығы, нарықта баға орната алатын монополиятердің болуы, салықтардың, несие пайыздардың жоғары болуы, ұлттық валютаның шетел валютасына айырбасталуы, әлемдік құрылымдық дағдарыстар.

13. Қазақстан Республикасы Кедендік Одаққа мүше мемлекет ретінде, Кедендік Одақ мүшелеріндегі еңбекке сұраныс және еңбек ұсыныс үлгілерін қарастырыңыз.

2019 жылға қарай машина өнеркәсібінде жиырма алты мың, оның ішінде бір жарым мыңы жоғары білімді кадрлар қажет болады. Бұл біздің дамытуымыз қажет жаңа сала болып табылады, оның болашақтағы потенциалы өте жоғары. Қазақстанда барлық салалрды алып қарайтын болсақ, сапалы кадрлар жетіспеушілігі байқалады.

Ауыл шаруашылығы секторы да маңызды болып табылады. Әлемдік халық саны көбейген сайын тұтыну көлемі де өсе береді, сондықтан ауыл шаруашылығы, қайта өңдеу салалары үшін мамандандырылған кадрлар дайындау қажет.

Салыстырмалы теориясы бойынша, мемлекеттер арасында еркін қозғала алатын жұмысшы күші өзін жоғары бағалаған нарыққа ұсынады. Мысалы, Ресей мен Қазақстанды алып қарайтын болсақ, қазақстандық жоғары білімі жоқ адамдар Ресейде қара жұмыс істеп, табысын өз мемлекетіне әкелуі мүмкін. Ал жоғары білімді азаматтар егер жақсы сұраныс болса, өзін жоғары бағалаған Ресей нарығына апарады, мұнда бұл азаматтар қалып қоюя мүмкін. Себебі, қара жұмыс істейтін адамдармен салыстырғанда оларға көп жағдай жасалады. Сондықтан мемлекеттің экономикалық жағдайына қарай, миграциялық процестер де жүреді.

14. Президент Н.Назарбаев мемлекеттік маңызды жолдардың бірін салуға Қытай азаматтарын тартуды тапсырды. Салыстырмалы талдау жасаңыз, өз жауабыңызды нақты мысалмен түсіндіріңіз.

Бұл шешімді қабылдауға бірнеше себептер итермеледі.

Біріншіден, қазақстандық жол жөндеу компанияларының көрсететін қызметттерінің жоғары сапаға ие болмауы.

Екіншіден, қытайлық компаниялар кез келген жұмысты белгіленген мерзімінде өткізеді.

Үшіншіден, бір мемлекет екінші мемлекетке білгілі бір қызмет көрсеткенде, оның алдында қызмет көрсетуші мемлекеттің атақ, абыройы да тұрады.

Өзіміз білетіндей, Қазақстанда әртүрлі жобалар бойынша бөлінген ақшаның қайда кеткенін білмей, соңында жоба аяқталмай, сапасыз қызмет үшін бюджеттен қагшама қаражат жұмаслды.

Жоғарыда аталған проблемалардың алдын алу мақсатында осындай ұсыныс білдірілген.

Бұл мемлекет дәрежеде қарастырсақ, жұмыссыздық көбейеді, ЖІӨ көлемін азайтады.

15. Елiмiздiң экономикалық саясаты негiзiндегi маңызды факторларды экстрополиялық шарттар негiзiнде сипаттаңыз. Әлемдiк қаржы дағдарысын негiзге ала отырып жағдайға баға берiңiз. Өз жауабыңызды негіздеңіз

1. 2 тауарды береміз X және Y (қолдағы тауар және өндіріс шығыны) X бірлігі өндірілген болатын (P=3$) және Y тауар 20 бірлігі өндірілген болатын (P=15$) жыл соңында Y 6 машина тауарын жаңасына ауыстыру керек. ЖҰӨ, ЖҰТ, тауардың қолданылған көлемі, таза және жалпы инвестицияны есептеңіз.

Шешуі:

1. Елдің ЖҰӨ келесі формуламен есептеледі:

ЖҰӨ=X*P(X)=600*3+20*15=2100.

2. ЖТТ=мемлекет есебінен, амортизация мемлекет ЖТТ және ЖҰӨ-ң амортизациясынан былай есептелінеді. ЖТТ=ЖҰӨ-A=2100-(6*15)=2010.

3. Тұтыну шығыны өндірілген тауар көлемінің бағасына қатынасы арқылы есептелінеді. С (тұт.)=Тауар бірлігінің көлемі X* тауар бірлігінің бағасы. X=600*2=1200.

4. Жалпы инвестиция бұл тауар көлемінің оның бағасына көбейтіндісі. Ig(жалпы)=тауар бірлігінің көлемі Y* тауар бірлігінің бағасы Y=30*15=450.

5. Жеке инвестициясы ЖІӨ амортизациясының есептелінуі. IЖ=ЖIӨ-А=2100-90=2010.

Жауабы: ЖҰӨ=2100; A=2010; X=1200; Y=450; IЖ=2010.

2. Үй шаруашылығының номиналды табысы 130 000тг, үй шаруашылығы жинақ шотынан ақша алғандағы шығыны 300тг, үй шаруашылығы банкке барған сайын алатын ақша көлемі 40 000тг, пайыздық қойылым 3,6%. Ақша сақтаудағы жалпы шығындарды бағалаңыз.

Шешуі:

Ақша сақтаудың шығындары және оңтайлы ақша қалдықтары

0 M0 PQ

шығ.

OC=i(M*/2)

i(PQ/2)

CW=Pb(PQ/M*)

CW қисығы қаражат алғандағы шығындарды Pb(PQ/M*) көрсетеді. Координатанаың басынан шыққан тік сызық OC=i(M*/2) альтернативті шығындарды көрсетеді. Шығындардың екі түрін де тігінен жалпыламаласақ, U формасындағы жиынтық шығындардың (TC) графигін аламыз. Жиынтық шығындар сызығының минимумы әрбір банкке барған сайын алуға тура келетін ақша кқлемін M* анықтайтын А нүктесінде жетеді. Сонда ақшаға сұраныс =( /2) - тең болады. Жауабы: .

3. 2013 жылы елдегi бүкiл қолма-қол ақша көлемi 17900млн.тг. құрады. Ал коммерциялық банктердегi депозиттер көлемi 14000млн.тг. және резервтер 2800млн.тг. құрады. Ақша мультипликаторын анықтаңыз. Жауабыңызды формуламен дәлелдеңiз.

Шешуі:

Cu=17900млн.тг; D=14000млн тг; Re=2800млн тг.

Ақша мультипликаторын табу үшін біз ең алдымен:

1. Cu=cr*D →Бұл формуладан депонирлеу коэффициентін аламызcr=Cu/D;cr=17900/14000=1,278.

2. Re=rr*D;Бұл жерден міндетті резервтеу нормасын тауыпаламыз rr=ReD; rr=280014000=0,2.

3. Ақша массасының көлемі MB=D(cr+rr)=14000(1,278+0,2)=20692млн тг. Ақша мультипликаторын ақша массасы мен ақша базасының өзара қатынасы арқылы табамыз. M=MB*m→m=M/MB.

(cr+1)/(cr+rr)=(1,278+1)/(1,278+0,2)=1,5412.

Жауабы: Ақша мультипликаторы m=1,5412 тең.

4. Айталық, ҚР екінші деңгейлі «Каспи банкте» депозиттер сомасы 500 млрд.долл. тең, берілген несиелер көлемі 460 млрд.долл., артық резервтер 12 млрд.долл. құрайды. Міндетті резервтер нормасын анықтаңыз, формула арқылы жауабыңызды дәлелдеңіз.

Шешуі:

R=460/500=0,92

Артық резервтер берілген сол арқылы резерв нормасын тауып аламыз. rr=12/500=0,024

R=500(0,024+0,92) = 472 млрд.долл.

L=500-472=28 млрд.долл.(жалпы резерв сомасы екенін анықтадық)

Міндетті резерв сомасын анықтау үшін: Rr=28-12=16

Міндетті резерв нормасы rr=16/500=0,032

Жауабы: rr=0,032.

5. 1 АҚШдоллары 40 рубльге тең. Беларусь тракторы 1000000 рубль және Ресей тракторы 1100000 рубльге тең. Нақты айырбас курсын есептеңіз.

Шешуі:

; =0,0275.

Жауабы: .

6. Кіші ашық экономика жағдайында инвестиция туралы мәліметтер берілмеген. Әлемдік пайыздық қойылым 7%-ға, ал мемлекеттегі ақша базасы 100млн.АҚШ долларына тең. Мемлекет салықты 9 %-дан 11%-ға көтерді. Осы жағдайды графикте көрсетіп, өз жауабыңызды негіздеңіз.

Шешуі:

Салықты 9 %-дан 11%-ға көтергенде жинақ көлемі азайып, түзуіне жылжып, төлем балансындағы ағымдағы шотында дефицит пайда болады.

Жауабы: төлем балансындағы ағымдағы шотында дефицит пайда болады.

7. 2011 жылғы ҚР Статистика агенттігі деректері бойынша келесі мәліметтер берілген: ЖІӨ – 5213 млн KZT, тұтыну – 3324 млн KZT, инвестиция – 712 млн KZT, мемлекеттік шығындар - 943 млн KZT. Осы мәліметтерге сүйене отырып таза экспорт көлемін есептеңіз. Еліміздегі сыртқы сауда жағдайын критикалық бағалаңыз.

Шешуі:

5213 млн KZT =3324 млн KZT+712 млн KZT+943 млн KZT+Xn.

Xn=5213 млн KZT - 4979 млн KZT.

Xn=234 млн KZT.

Қорыта келгенде, елдегі таза сыртқы сауда жағдайы жақсы, себебі біздегі экспорт импорттан жоғары болып табылады. Себебі, таза экспортымыз экспорттан импортты азайтқанға тең.

Жауабы: Xn=234 млн KZT.

8. Айталық бір микроскопты өндіру үшін 24 сағат еңбек және 3 га жер керек. Ал бір тонна сүт өндірісі үшін 4 сағат еңбек және 8 га жер керек. Егер Ресейде 150 млн жұмысшы мен 200 млн га жер, ал Латвияда 50 млн жұмысшы мен 40 млн га жер болса, онда Ресей мен Латвия арасындағы екі тауармен сауда қатынасын анықтаңыз. Жауабыңызды негіздеп, дәлелдеңіз.

Шешуі:

Бір микроскопты жасау және 1 т сүтті өндіру үшін кететін салыстырмалы шығындарды салыстырайық: 24/3 > 4/8.

Яғни, микроскоптардың салыстырмалы түрде еңбек сыйымдылығы жоғары, ал сүт өндірісінің капитал сыйымдылығы жоғары. Ресей және Латвиядағы өндіріс факторларының абсолюттік көлемдерінің арақатынастарын салыстыру арқылы елдердің фактор қанықтылығын анықтаймыз: 150200 < 50/40.

Факторлар арақатынасы теориясына сәйкес, Латвия салыстырмалы түрде еңбек ресурстарымен жақсы қамтамасыз етілген және еңбек сыйымды тауар —микроскопты экспорттауы керек.

Жауабы: Латвиямикроскопты экспорттауы керек.

9. t0 периодына дейін игіліктер нарығында динамикалық тепе-теңдік болған. Үй шаруашылығы St=–80+0,3yt–1 бойынша жинақты жүзеге асырған, ал кәсіпкерлер It=100+0,8(yt–1–yt–2) бойынша инвестициялау жүргізген. t1 периодында кәсіпкерлер автономды инвестицияны 150 бірлікке дейін өсірген, ал t2периодында бастапқы көлеміне қайта келген. Самуэльсон-Хикстің экономикалық циклмоделіне сүйене отырып t5 периодындағы индукцияланған инвестиция көлемін анықтаңыз.t1 периодынан кейін басқа периодтардаиндукцияланған инвестицияның болу мүмкіндігін және себебін анықтаңыз.

Шешуі:

t	C	Ia	Iin	y



	552,5			672,5
	550,8		-2	648,8
	534,1		-19,0	615,1
	510,6		-26,9	583,7
…	…	…	…	…

t1 периодынан кейін басқа периодтарда индукцияланған инвестиция болуы мүмкін, бірақ тек қана диамикалық тепе-теңдік орнаған соң болуы мүмкін.

Жауабы: Iin(t5) = - 19.0.

10. Экономикада мемлекеттің және шетелдің араласуынсыз t жылдағы жинақ St=0,2yt–1–120 арқылы анықталады. Жыл сайынғы 400$ автономды инвестициялауда экономика динамикалық тепе-теңдік жағдайында болады. Индукцияланған инвестициялар көлемі It=0,25(yt–1–yt–2) арқылы анықталады. Ұлттық табыстың тепе-теңдік көлемін анықтаңыз. Егер бесінші жылы автономды инвестициялар көлемі 100$ өссе және алтыншы жылы бастапқы қалпына келсе, онда сегізінші жылғы ұлттық табыстың көлемін анықтаңыз.

Шешуі:

Есеп шартында игіліктер нарығындағы тепе-теңдік шарты келесі теңдікпен сипатталады: .

Динамикалық тепе-теңдік орнайды, егер

Автономды инвестициялар өзгерген сәттен бастап ҰТ динамикасы келесідей болады:

;

Ал егер автономды инвестициялар 100$ өссе, онда ҰТ динамикасы келесідей:

;

Жауабы:

11. Үй шаруашылығының номиналды табысы 1000 USD, үй шаруашылығы жинақ шотынан ақша алғандағы шығыны 2 USD, үй шаруашылығы банкке барған сайын алатын ақша көлемі 230 USD, пайыздық қойылым 3,6%. Ақша сақтаудағы жалпы шығындарды бағалаңыз.

Шешуі:

Ақша сақтаудың шығындары және оңтайлы ақша қалдықтары

0 M0 PQ

шығ.

OC=i(M*/2)

i(PQ/2)

CW=Pb(PQ/M*)

12. Ел экономикасы келесідей мәліметтермен сипатталған: C=20+0,8(Y-T+F) тұтыну; I=60 инвестиция; T=40 салықтар; F=10 трансферттер; G=30 мемлекеттік шығындар.

Шешуі:

1. Табыстылық деңгейінің тепе-теңдігін есептеу үшін сандық C, I, T, F, G мәліметтерін негізгі макроэкономикалық көрсеткіш ретінде алып, оны Y қатысты шешеміз:Ү=20+0.8 (Y 40+10) + 60 + 30. Алгебралық түзілулерден кейін аламыз:Y=430 онда бұл алғашқы тепе-теңдік болады.

2. Мемлекеттік шығындардың өсуіен 10 суреттегідей жоспарланған шығындар қисығы жоғарыға қарай жылжиды.

Табыстың тепе-теңдік деңгейінің өзгерісі А нүктесінен В ға жылжығанда: В нүктесінде табыстың тепе-теңдік деңгейі 480ге дейін өсті. Шығындар мультипликаторы тең:

Фискалды экспансия жүргізілгенге дейін мемлекеттік бюджет теңестірілді: . Фискалды экспансия жүргізілгенге дейін мемлекеттік бюджет 10 тең болды, онда мем шығындар 10 ға өсті, ал салықтық түсімдер өзгерген жоқ.

Жауабы: Y=430;

13. Ел экономикасы келесідей мәліметтермен сипатталған: жеке сектордың жинақ функциясы Sp= -50+0,2(Y-T); инвестиция функциясы I=100-5R. Тұтынушылық шығындар 530$ құрады, ал пайыздық қойылым 7% және бюджет артықшылығы BS=10 тең. Ағымдағы операциялар шотының сальдосын анықтаңыз.

Шешуі:

Ағымдағы операциялар шотының сальдосы = - Қаржылық операциялар және капитал қозғалысының щотының сальдосы = - (I-Sn)=Sn-I.

Мұндағы: S – ұлттық жинақтар, I – инвестициялар.

Инвестиция көлемін есептейміз:

I=100-5*7=100-35=65.

Ұлттық жинақ көлемі жеке және мемлекеттік секторларының жинақтарынан тұрады: Sn=Sg+Sp.

Sg мемлекеттік жинақтар бюджеттік шығындар көлеміне тең: Sg=BS=10.

Жеке жинақтар көлемін табамыз: Sp=Y-T-C.

Sp – жеке жинақтар; Y – табыс; T – бюджетке салықтық төлемдер; C – тұтыну.

Жеке жинақтар функциясы келесідей болғандықтан Sp=-50+0,2(Y-T), тұтыну функциясы келесідей болады: C=50+0,8(Y-T). Тұтыну көлемі C=530 болғандықтан, келесі теңдікті аламыз: 530=50+0,8(Y-T).

Қолда бар табысты (Y-T) табамыз: Y-T=(530-50)/0,8=600. Жеке жинақтар көлемі: Sp=600-530=70, ұлттық жинақтар көлемі: Sn=70+10=80.

Ағымдағы операциялар шотының сальдосы=80-65=15.

Жауабы: Ағымдағы операциялар шотының сальдосы=80-65=15.

14. Кестеде Германия мен Италияның сыртқы тауарлық қатынастар орнамаған кездегі өндірістік мүмкіндіктері көрсетілген.

Өнім	Өндіріс (күн/бірлік)
Германия	Италия
Теледидар (дана)
Ірімшік (кг)

Келтірілген мәліметтер негізінде Германия мен Италия арасындағы сауда қатынастарын бағалаңыз, өз жауабыңызды негіздеңіз.

Шешуі:

Германияға ірімшік өндірісінде маманданған ұтымды.

Германиядағы ірімшік өндірісіне ауыстыру шығындары 40/8 = 5 құрайды, ал Италияда — 20/6 = 3,3.

Яғни, Германияда бір теледидар өндірісіне шығындар 5 кг ірімшік өндірісіне кететін шығандарға тең, ал Италияның бір теледидарды өндіруге кеткен шығындары 3,3 кг ірімшік өндірісіне кететін шығындарға тең.

5 > 3,3 болғандықтан, салыстырмалы артықшылықтар теориясына сәйкес Германия ірімшік өндірісінде салыстырмалы артықшылықтарға ие, сондықтан оған ірімшік өндірісінде маманданған тиімді.

Жауабы: 5 > 3,3 болған соң Германияға ірімшік өндірісіне маманданған тиімді.

15. 1 сом 5 теңгеге тең. Қырғызстан сүті 100 теңге және Қазақстан сүті 115 теңгеге тең. Нақты айырбас курсын есептеңіз.

Шешуі:

;

Жауабы:

16. АҚШ-та 1990 ж. 16 жас және одан жоғары жұмысшы күшiнің саны 124 млн.адам құраған, жұмыссыздар саны 7 млн.адамға тең. Жұмыссыздық деңгейiн есептеңiз, критикалық бағалаңыз.

Шешуі:

Жұмыссыздық деңгейін есептеу төмендегідей формуламен анықталады:

ЖБ=ЖС/ЖК*100

Мұндағы:

ЖБ – жұмыссыздық деңгейі;

ЖС – жұмыссыздар саны;

ЖК – жұмыс күшінің саны.

ЖБ=ЖС/ЖК*100= (7/124)*100%=0,0565*100%=5,65%.

Жауабы:.

ЖБ=5,65% жұмыссыздық деңгейі.

17. Ел экономикасы келесідей мәліметтермен сипатталған: трансферттік төлемдер 4,0 млрд.$; жалпы ішкі инвестициялар 16,2 млрд.$; бизнеске жанама салықтар 7,0 млрд.$; жеке табыс салықтары 2,6 млрд.$. Берілген мәліметтер негізінде ЖІӨ мен қолдағы бар жеке табысты есептеңіз. Жеке жинақтар мен экономикадағы капитал запасының шамасын анықтаңыз. Ескерту: ЖІӨ=ЖҰӨ шартында.

Шешуі:

Берілгендерден бөлек, есеп шартында, ЖІӨ шығындар бойынша есептеуге болады (өзге тәсілдермен есептеу үшін ақпарат жеткіліксіз):Y = C + I + G + Xn. Жалпы инвестицияның тұтыну шығындары (77,2) көрсеткіштерін аламыз (16,2), мемлекеттік шығындар (8,5) таза экспорт (1,1). ЖІӨ = 103 аламыз. Жеке жцғастырылған табысты есептеу үшін, біздер басында таза ұлттық өнімді аламыз (ТҰӨ), ұлттық табыс (ҰТ) және жеке табыс (ЖТ).

ЖҰӨ=ЖІӨ одан:ТҰӨ = ЖҰӨ * амортизация;ТҰӨ = 103 – 7,9 = 95,1;

ҰТ = ТҰӨ бизнеске жанама салықтар;ҰТ = 95,1 7,0 = 88,1.

ҰТ=ҰТ әлеуметтік сақтандыруға жарналары–корпорацияның бөлінбеген кірісі–корпорация кірісіне+трансферттік төлемдер; ЖТ=88.1–0,2–2,8-1,4+4,0=87,7. Бөлінген жеке табыстар сәйкес салықтардың көлеміне тең: БЖТ=87,7-2,6=85,1.

Экономикадағы капитао қоры таза инвестиция ағымынан өседі, олар 1929 жылы, 8,3 құрады (жалпы инвестиция - амортизация).Ұлттық табыстың жаңа бөлінісінде заманауи ҰЕЖ-да, мемлекеттік салықтарды қоса алғанда мемлекеттік кіріс ретінде, таза табыстың жанама салықтарын қоса алғанда, есептің шарты бойынша ЖҰӨ = ЖІӨ, ЖҰӨ ҰЕЖ сәйкес ЖҰТ, ТҰТ жолымен ЖҰТ амортизация құны:ТҰТ = ЖҰТ – амортизация;ТҰТ = 103 – 4.9 = 95.1.

Бұдан кейін, таза табысты табамыз, ТҰТ жанама салықтарды есептеп, жанама салықтарда және белгілі үш компонент бойынша, оған рансферттерди қосады: ЖТ = 95,1 – 7,0 – 0,2 – 2,8 – 1,4 + 4,0 = 87,7.

Жауабы: ЖТ=87,7.

18. Ел экономикасы келесідей мәліметтермен сипатталған: тауарлар экспорты 19 650$; тауарлар импорты 21 758$; ел азаматтарының шетел инвестицияларынан пайыздық төлем түрінде алатын табысы 3621$; мемлекет шетел инвесторларына пайыздық төлем түрінде төлейтін табысы 1394$; берілген ел азаматтарының туризм шығындары 1919$; берілген елдің туризмнен алған табысы 1750$; елдің біржақты трансферттері 2388$; капиталдың елден жылыстауы 4174$; елге капиталдың құйылымы 6612$. Осы мәліметтерді қолдана отырып елдің ағымдағы шот, қаржылық шот және төлем балансының сальдоларын есептеңіз. Елдің ресми валюталық резервтерінің өзгерісін анықтаңыз.

Шешуі:

1. .

2. .

3. .

4. Ағымдағы шот операцияларының тапшылығы (дефицит) капиталдың таза құйылымы есебінен қаржыланады, сол себепті ресми валюталық резевтері өзгеріске ұшырамайды.

Жауабы: .

19. Орталық Банк 100 млн.долл. көлемінде мемлекеттік облигацияларды коммерциялық банктерден сатып алды. Егер коммерциялық банктер депозитті резервтеу нормасы rr=0,1 (10%) шартымен және банк өзінің несиелік мүмкіндіктерін толығымен қолданып қойса, онда ақша ұсынысының өзгерісін анықтаңыз.

Шешуі:

Облигацияны сатып алғаннан кейін, Орталық Банк коммерциялық банктердің резервін 100млн көтереді. Коммерциялық банктердің резервінің өзгерісі туындайды, ақшаға деген ұсынысты көтеру нәтижесінде, олар толықтай қарыз беруге ұмтылады. Ақшаға ұсыныс көлемі келесідей болады:

ΔM=100*1/rr=100*1/0,1=1000.

Жауабы: М ақшаға ұсыныс көлемі 1000.

20. Коммерциялық банктің жалпы резервтер сомасы 220 млн.рубль, ал депозиттер 950 млн.рубльге тең. Депозиттерді міндетті резервтеу нормасы 20%. Егер банк өзінің барлық артық резервтерін қарыз беруге жұмсайтын болса, онда ақша ұсынысының өзгерісін табыңыз.

Шешуі:

Резервтер нормасы 20%, міндетті резервтер нормасы Rr;

Rr = 950*0,2=190 (млн рубл.)

Демек, артық резервтер тең:

Rr =220*190=41800 (млн.рубл)

Егер де барлығын қарыз беруге жұмсаса, онда қосымша ақшаға деген ұсыныс:

ΔM=41800*1/0,2=209000

Бұл жағдайда біз банктік мультипликатор қолданамыз (1/rr), берілген ақша базасының және қолма қол депозитке қатынасының деректерін қолданбай. Алынған нәтиже ақшаға деген ұсыныс максималды.

Жауабы: ΔM=209000.

Дата добавления: 2015-10-28; просмотров: 202 | Нарушение авторских прав

<== предыдущая страница	\|	следующая страница ==>
Microenvironmental factors	\|	Internet Магазин

mybiblioteka.su - 2015-2024 год. (0.089 сек.)