Читайте также:
|
Әлеуметтік жүйе - өзарабайланыстағы белгілі бір тәртіпке негізделген элементтерден тұратын, өздігінен дамитын және өзін-өзі реттеп отыратын күрделі тұтастық.
Әлеуметтік құрылым – қоғамның ішкі құрамы, оның элементтерінің жиынтығы мен олардың арасындағы саналуан байланыстар.
Қоғамның әлеуметтік құрылымын зерттейтін ірі екі теория: әлеуметтік стратификация және әлеуметтік мобильділік.
Екі компонент - әлеуметтік байланыстар мен әлеуметтік құрам әлеуметтік құрылымды біріктіреді.
Дамыған елдердің әлеуметтік құрылымын ромб геометриялық фигурасымен белгілейміз.
Координация – жүйенің тұтастығын қамтамасыз ететін элементтер арасындағы белгілі бір келісім.
Субординация – жүйедегі элементтер статусының мәртебелігі мен маңызынан туындайтын билеу және тәуелді болудың қатынастары.
Әлеуметтік байланыстар – адамдар немесе адамдар тобының арасында нақты бірлесе қызмет ету нәтижесінде пайда болатын объективтік қажеттіліктен туындайды және белгілі бір мақсатты көздейді.
Әлеуметтік қарым-қатынас – адамдар және топтар арасында болатын салыстырмалы түрдегі біршама тұрақты байланыстар.
Әлеуметтік өзара ықпалдасу – адамдар мен адам топтарының бір-біріне ықпал етуінің нәтижесінде пайда болатын процестер.
Әлеуметтік институт дегеніміз:
· Қоғамдық қатынастардың белгілі бір саласын реттейтін нормалар мен ережелердің жиынтығы;
· Қоғамдағы әлеуметтік нормалар мен ережелердің жиынтығы;
· Адамзат қызметінің барлық салаларын реттейтін ресми және ресми емес ережелер, принциптер, нормалар кешені.
· Қоғам мүшелерінің бірлесіп өмір сүруін ұйымдастыу мен реттеп отыратын тарихи қалыптасқан формасы.
«Әлеуметтік институт» терминін ең алғашқы болып қолданған әлеуметтану классиктерінің бірі – Герберт Спенсер.
Ең алғаш қалыптасып, пайда болған әлеуметтік институт – отбасы.
Қоғамның ең негізгі институты – отбасы.
Дәстүрлі қоғамдарда үстемдік еткен әлеуметтік институт – дін.
Рухани мәселелерді шешу дін институтына тән.
Қауіпсіздік және тәртіп қажеттілігі саяси институттқа тән.
Білім беру және әлеуметтендіру білім институтына тән.
Білімнің функциясы: өсіп келе жатқан ұрпаққа қоғамдағы ережелерді, құндылықтарды, идеалдарды қалыптастыру.
Барлық әлеуметтік институттардың басты қызметі – қоғамдық қажеттіліктерді қанағаттандыру.
Әлеуметтік институттар шешетін міндеттер мен мақсаттардың жиынтығы – функция деп аталады.
Роберт Мертон енгізген «дисфункция», «эуфункция», «айқын» және «латентті» функциялар.
Эуфункция: 1) қоғамның жаңа жағдайға бейімделу процесі
2) жүйенің сақталуын қадағалау мен оның сыртқы ортаға бейімделуіне жағдай жасау.
Институттану - әлеуметтік қажеттіліктерді қанағаттандыру бағытында әлеуметтік нормалардың, статустар мен рөлдердің анықталып, орнығу процесі.
Квазитоп – мүшелерінің арасындағы өзара әрекет тек бір жақты болатын, тұрақтылығы төмен топ.
Аудитория – коммуникатормен өзара әрекет үшін біріккен әлеуметтік қауымдастық.
Тобыр – мүдделерінің ортақтығына байланысты адамдардың тұйық (шектеулі) табиғи кеңістікте уақытша жиналуы.
Әлеуметтік шеңбер – ақпаратпен алмасу мақсатында құрылған әлеуметтік қауымдастық
Адхократия – басқаруға қатысты шешім қабылдау үшін арнайы қысқа мерзімге ұйыдасқан топ.
Диада, триада, референттік топ, бастапқы және қосалқы топ, интоп және аут-топ
Дата добавления: 2015-11-03; просмотров: 221 | Нарушение авторских прав
| <== предыдущая страница | | | следующая страница ==> |
| 23 страница | | | Пәнді оқытудың жоспары |