Жұмысты орындау тәртібі. 1. Болат (шойын) үлгісін сынау.

1. Болат (шойын) үлгісін сынау.

1.1. Үлгінің диаметрі мен биіктігін өлшеу.

1.2. Бір плитасының дәл ортасына үлгіні орналастыру, иілу болмау үшін екі плитанын біреуі шар тәріздес тіреуде орналасуы тиіс.

1.3. Диаграмма жазатын аппаратты дайындау, оған миллиметрленген қағаз салу, 10 тонналық күш өлшеуішті дайындау.

1.4. Сынау машинасының электроқозғалтқышты жүргізіп қысу үлгісінің жұмысын бақылау. Үлгі бұзылған кезде күшөлшегіш шкаласындағы күшті есепке алу.

Электроқозғалтқышты тоқтату. Бұзылған үлгіні алып шығып жарылған жерлерін суретке түсіру керек, көбінесе үлгі оске 45° бұрышта жарылады.

2.5 суретте шойын үлгісінің сынауға дейінгі және сынаудан кейінгі түрлері көрсетілген, ал 2.6 - суретте шойынның сығылу диаграммасы көрсетілген.

2.5-сурет. Шойын үлгісі сынауға дейін (а) 2.6- сурет. Шойынның сығылу және сынаудан кейін (б) диаграммасы

1.5. Сығылудағы беріктілік шегін мына формула бойынша есептеу:

,

мўнда Ғ_ПЧ - ең үлкен күш, кН;

А_О - сынауға дейінгі үлгінің көлденең қимасының ауданы, мм ².

Сынақ нәтижесін 1-кестеге енгізіу керек.

2. Ағаш џлгісін талшық бойымен және талшыққа көлденеңнен сығуға тәжірбие жасау.

Ағаш үлгілерінің сынаудан өткізілуі ерекше қызықты, себебі оның талшықты құрылымы бар (бұл анизатропты материал), бұл материалдың беріктілігі талшық бойымен және талшыққа көлденеңнен бірдей емес. Сынау үшін қабырғалары 20 мм болатын ағаш кубиктер қолданылады; жоғарғы күші 2тс –дан асатын машинаға үлкен мөлшердегі кубиктерді қолданған жөн.

Өлшеу арқылы үлгінің көлденең қимасының өлшемдерін табу. Ағаш үлгіні талшық бойымен сынаудан өткізер кезде, талшықтарға көлденең жақтарын өлшеп көлденең қимасының ауданын есептеу қажет.

2.2. Күш талшық бойымен әсері ететіндей қылып үлгіні машинаның тіреуіш плитасына орналастыру, сонсын, астыңғы тіреуішті, үлгі мен үстіңгі тіреуіштің қосылуына дейін, қолмен орнын ауыстыру қажет.

2.3. Машинаның электроқозғалтқышын жүргізу және үлгінің сығылуын байқау, үлгі беріктігіне сәйкес келген ең үлкен күшті тіркеу. Талшықтар бойымен сығылған кезде ағаш қирауы көп деформациясыз өтеді. 2.7-суретте үлгі талшықтарының бойымен сығылу диаграммасы көрсетілген (1 сызық). Күш ең үлкен Ғ_ПЧ мәніне жеткеннен кейін үлгі қирай бастайды да күш азаяды.

2.4. Электроқозғатқышты тоқтату, машинаны күштен босату, үлгіні түсіру және қираған үлгінің суретін салу. Ағаштың талшық бойындағы беріктік шегін (2.3) формула бойынша есептеу.

2.7-сурет. Ағаш үлгісінін сығылу диаграммасы

2.8-суретте талшық бойымен сығылу кезінде қираған үлгілер көрсетілген.

2.8- сурет. Талшық бойымен сығылу кезінде қираған үлгілері.

2.5. Талшық бойына көлденеңнен сынау үшін, үлгіні өлшегеннен кейін, күш талшыққа көлденең түсетін қылып, сынаушы машинаға орналастырады. Бұл сынақ кезінде күш алдымен деформацияға пропорционалды өседі (2.8 суретке қара, 2 сызық), сонан соң күштін өсуі баяулайды.

2.6. Қиратушы күш ретінде, кубикті өзінің бастапқы биіктігінің үштен бір бөлігіне ғана сығатын күштін мәнін шартты түрде қабылдайды. Үлгі биіктігінің бастапқы ұзындығынан үштен бір бөлікке қысқаруын, машинаның жылжымалы тіреуші қозғалысының шкаласымен анықтайды. Бұл күштін көлемін күшөлшеуіш құралдың шкаласы бойынша тіркеу керек. Әрі қарай үлгінің тығыздалуының салдарынан күш өсе түседі. Осы кезде электроқозғалтқышты сөндіре қою керек (машина саймандарын сынудан сақтау үшін).

Талшықтарға көлденеңіндегі ағаш беріктік шегі 2.3-ші формула арқылы анықталады.

2.9-суретте талшықтарға көлденеңіндегі сығылғанға дейінгі және сығылудан кейінгі үлгілер көрсетілген.

2.9- сурет. Талшықтарға көлденеңіндегі сығылғанға дейінгі және сығылудан кейінгі үлгілер.

Сынақ нәтижесін 2.1-ші кестеге енгізу.

2.1 кесте

Дата добавления: 2015-10-02