Татарстан.

Без Татарстанда яшибез. Татарстан бик зур һәм бай. Анда Казан, Чистай, Алабуга, Бөгелмә, Әлмәт, Җәлил, Чаллы, Түбән Кама һәм башка шәһәрләр бар.

Татарстанда зур елгалар ага. Татарстанны Идел, Кама, Агыйдел, Зәй, Ык, Мишә, Зөя, Нократ, Казансу елгалары бизи. Ул шулай ук яшел тугайларга, куе урманнарга, түгәрәк күлләргә бай.

Казан – Татарстанның башкаласы. Казанга бер мең яшь тулды. (56 сүз.)

Бирем. Ялгызлык исемнәрнең асларына сызарга.

Сүз.

Иҗади диктантлар.

1. Түбәндәге төркемнәргә 3 әр мисал языгыз.

Предмет исемнәре: йорт, …

Билге белдерә торган сүзләр: яшел, …

Эш, хәрәкәт белдерә торган сүзләр: йөгерә, …

2. Охшаш мәгънәле сүзләрне предметны белдергән сүзләргә бәйләп язарга.

Үрнәк: тәмам, татлы, кызыл алма.

Биек, …, … күк.

Инсафлы, …, … бала.

Өлгер, …, … малай.

Тырыш, …, …укучы.

Чиста, …, … һава.

Ач, …, … бүре.

Шаян, …, … кыз.

Искәртмәле диктант.

Җөмләләрне нинди? соравына җавап булган сүзләр өстәп тулыландырырга.

Тактага түбәндәге сүзләр язылган була.

Туган, тәмле, моңлы, таныш, матур- матур, туган.

Челтер-челтер чишмә ага …

Челтер-челтер чишмә ага. Авылда туып-үсеп, читтә яшәгән Кеше һәрвакыт … җирен искә төшерә. Кушучлап суын эчкән, бала чактан ук урнашкан … чишмәсен күз алдына китерә. Аны … җиренә челтерәп аккан шул чишмәләр тарта.

Һәр авылның үз чишмәсе бар. Кешеләр чишмәләренә … исемнәр биргәннәр. (51 сүз.)

(Касыйм Тәхау.)

Ишетмә диктант.

Капма-каршы мәгънәле сүзләрне табып язарга.

Өстәл биек, ә урындык (нинди?).

Күмер кара, ә шикәр (нинди?)

Суган ачы, ә алма (нинди?)

Көн якты, ә төн (нинди?)

Җәй көне көн җылы, ә кыш көне (нинди?)

Боз каты, ә кар (нинди?)

Диңгез зур, ә күл (нинди?) (38 сүз.)

Хәтер диктанты.

Омонимнарны табып, асларына сызарга, мәгънәләрен аңлатырга.

Фәридә бара суга,

Галәви кирпеч суга.

Миңлекәй печән чаба,

Сәлим авылга чаба.

Әхмәди утын яра.

Хөршидә бәйли яра. (18 сүз.)

(Әхмәт Исхак.)

Тамыр һәм кушымча.

Иҗади диктант.

Бирелгән сүзләргә тамырдаш сүзләр уйлап язарга һәм берәр җөмлә төзергә.

1. Батыр (батырлык, батырларча, батыраю, батырлану).

2. Эш (эшче, эшли, эшле, эшләү).

3. Күз (күзлек, күзәтү, күзле, күзчән).

4. Таш (ташчы, ташлык).

5. Баш (башлык, башлы, башчы).

6. Агач (агачлык, агачлы).

7. Көтү (көтүче, көтүлек).

8. Бас (баскыч, басма).

9. Дус (дуслашу, дуслык).

10. Як (якташ).

11. Ач (ачлык, ачылу).

12. Исән (исәнлек).

13. Көрәш (көрәшче, көрәшү).

14. Каен (каенлык).

15. Бер (берәү, бердәмлек).

16. Оч (очучы, очкыч).

Хәтер диктанты.

Сүзләрдәге калын кушымчаларның асларына – бер, нечкә кушымчаларга ике сызык сызарга.

Укырга һич иренмәс,

Начар юлларга кермәс;

Ялкау балалар кебек,

Үзен уенга бирмәс…

Шәфкать итәр кечегә,

Юл куяр зур кешегә;

Моның кебек Баланы

Яратмас Кеше нигә?! (25 сүз.)

(Мәҗит Гафури.)

Дата добавления: 2015-08-20