Кызлар.

Җәмилә белән Энҗе җәй көне бакчада ял итәләр. Алар бакчада уйныйлар, елгада су коеналар. Җәмилә чәчәкләр үстерә. Энҗе су ташый. Җәмилә җиләкләргә су сибә. Эш беткәч, алар тәмле чәй эчәләр. (30 сүз.)

Искәрмә. Өтерләр искәртелә.

Бирем. Эшне белдергән сүзләрнең астына сызарга.

8. Кыш килә.

Көннәр кыскара башлады. Беренче кар яуды. Ләкин кар тиз юкка чыкты. Соры көннәр үтте. Яктылык кимеде. Төннәрен нык суытып җибәрде. Инешне боз каплады. Балалар тимераякта шуалар. Ноябрь узды. Тиздән кыш килер. (31 сүз.)

Бирем. Ия астына – бер, хәбәргә ике сызык сызарга.

Икенче сыйныфта үткәннәрне кабатлау һәм ныгыту өчен күнегүләр.

1. Җөмләләрне укыгыз һәм күчереп языгыз. Тиешле урында нокта куегыз. Һәр җөмләне баш хәрефтән башлагыз.

Җәй җитте балалар лагерьда ял итәләр алар су коеналар, уйныйлар яңа җырлар өйрәнәләр лагерьда ятү күңелле. (16 сүз.)

2. Хикәяне укыгыз һәм күчереп языгыз. Янәшә килгән тартыклар астына сызыгыз.

Урманның файдасы.

Урман кыйммәтле төзү материалы – бүрәнә, такта бирә. Бүрәнәдән, шахталарның җир асты корылмаларын ныгыту өчен, терәкләр ясыйлар.

Урманга бай җирләрдә агачны ягулык итеп тә файдаланалар.

Урман кешеләргә төрле ашамлык бирә. Анда күп төрле җәнлек яши. Урман үсемлекләреннән төрле дарулар ясыйлар. Ачыклык урынга караганда, куаклык һәм агачлыкларда дым яхшы саклана.

(«Салават күпере» журналыннан)

3. Җөмләләрне укыгыз. Калын хәрефләр белән бирелгән сүзләрне тамырга, ясагыч һәм төрләндергеч кушымчаларга аерып языгыз.

1) Данлы Идел елгасы үтә алмаслык сазлыклардан башланып китә.2) Тугайлыкны каплаган әрәмәлектә төрле кошлар сайрый.

3) Безнең авылдашлар быел бәрәңгедән зур уңыш алганнар. 4) Мансур белән Илгизәр кошларга җимлек куйдылар. 5) Васил бабай умарталыкта умарта кортлары карый. 6) Салават тавыкларны печәнлектән куып төшерде.

4. Нинди? соравына җавап булып килгән сүзләр ясап языгыз.

Кыш, тәртип, ай, көз, төн, эш, су, ямь.

4. Өзекне укыгыз.

Бүген көн әйбәт. Бөгәлчәннәр, кигәвеннәр дә орчымый. Кояш та артыгын кыздырмый.

Көтүлек янында гына бер әкәмәт елга бар. Барып җитмичә, елга икәнен белмисең. Теге як ярына өрәңгеләр, таллар, өянкеләр үскән. Аларның ботаклары тар елганың өстен каплап торган төсле. Ботаклар, яшел яфраклар җилдә тирбәлеп су коеналар. Елганың киңлеге сикереп чыгарлык кына булса да, суы алай сай түгел. Киңәеп, ярга уелып кергән урыннарда балыклар сикерешә. Сыерлар агач күләгәсенә ял итәргә яткач, без шунда балык каптырырга ияләнеп киттек. Кайбер көннәрдә уха да пешерәбез.

Хәмит абый шул уемнарда балык үстерергә кызыга. Карп маймычлары алып кайтып җибәрергә дә исәбе юк түгел.

Хәмит абый сыерга нинди үлән кирәген дә, балыкның нәрсә яратканын да белә. Һәр үләннең үзлеген хикәя сөйләгән төсле итеп сөйли.

(Гарәфи Хәсанов буенча)

Нәрсә? соравына җавап булып килгән сүзләрне табыгыз да түбәндәгечә төркемләп языгыз.

Үрнәк:

Үсемлекләр:

Балыклар:

Хайваннар:

6. Өзекне укыгыз. Кош исемнәрен табыгыз.

Чыпчыклар, купшы чыпчыклар, карабүрекләр төрле орлыкларны теләп ашыйлар. Карабүрекләр һәм сызгырак чыпчыклар миләш, аю баланы, мүк җиләге җимешләрен яраталар. Чукыр кыш буена ылыслы агач орлыклары белән туклана.

(Гарәфи Хәсанов буенча)

Сүзлек: чукыр – клёст (русча)

Сез тагын нинди кошларны беләсез? Шуларның исемнәрен языгыз.

7. Үзеннең 5 сыйныфташынның исем-фамилиясен яз.

8. Укыгыз. Нәрсәләр? соравына җавап бирә торган сүзләрне табып. Күчереп языгыз.

Синеке – илнеке.

Бу таулар да синеке!

Елгалар да, талаларда,

Кышкы ап-ак бураннар да,

Җәйге алсу таңнар да …

Күргән, ишеткән, тойган

Һәммә нәрсә синеке!

Син үзең соң кемнеке?

Ә син – туган җирнеке.

Сөенечләр китерсәң дә,

Көенечләр китерсәң дә -

Барысы газиз Илнеке!

(Равил Фәйзуллин.)

Дата добавления: 2015-08-20