Творчасць М. Гусоускага

(1470-1533?), бел. паэт-гуманіст і асветнік э. Адр, прадстаўнік новалацінскай усходнеэўр. школы, дзеяч славян культ. Адукацыю атрымаў у Бел., паглыбляў веды ў Вільні, Польшчы, Італіі. У 1518 у складзе бел-польск. дыпл. місіі Г. трапіў у Рым, дзе стварыў свой лепшы твор, які ў 1528 быў выдадзены ў Кракаве: «Песня пра зубра»(напісана удалечыні ад радзімы па просьбе папы Льва Х, які хацеў пачуць праўдзівае паэтычнае слова пра паляванне на зуброў.). У творы Г. выступіў як выразнік перадавых грамад-паліт і эст. поглядаў таго часу і папулярызатар гісторыі і культуры Б. на сусветнай арэне, прадстаўнік рэнесансавага рэалізму. У паэме выразна прасочваецца патрыятыч. заклік да яднання і дружбы розных па веры і культуры эўрапейскіх народаў перад пагрозай турэцкага і татарскага нашэсця, услаўленне дзейнай, свабоднай, гарманічна развітай і мужнай асобы, ідэя патрыятызму і антываенны пафас, рэнесансава-утапічная канцэпцыя гарманічных узаемадзеянняў чалавека, грамадства і прыроды, міждзяржаўных адносін. Г. стварыў мастацка-гістарычны гімн прыгажосці сваёй зямлі. Вялікая яго заслуга ў пастаноўцы праблемы аховы прыроды, беражлівых адносін да яе, рацыянальнага выкарыстання і памнажэння прыр. багаццяў радзімы. Ён крытыкаваў сац.-класавую палітыку ВКЛі Поль., з абурэннем пісаў пра пакуты прост. народа. З мэтай маральна-этычнага ўдасканалення грамадства, павышэння яго адукаванасці Г. прапанаваў сістэму лацінскай эўрапейскай адукацыі («сем свабодных навук»). У войнах Г. бачыў адну з важнейшых прычын няшчасцяў чалавецтва, пакут радзімы і народа. Г. таксама аўтар паэм «Новая і славутая перамога над туркамі ў ліпені месяцы» (1524), «Жыццё і подзвігі святога Гіяцынта» (1525). Яго паэзія паўплывала прама ці апасродкавана на станаўленне гістарыяграфіі ВКЛ, росквіт лацінскай, уласнабел., польск-бел. Літаратур. творчасць яго аказала значны ўплыў не толькі на лацінамоўную літаратуру, але і на развіццё х целым такіх жанраў ва ўсходняй Еўропе, як ліра-эпічная, гістарычная і сатырычная паэма, эпіграма, элегія, палемічна-публіцыстычны трактат. Мікола Гусоўскі выступаі таксама не толькі як папулярызатар сваёй Радзімы ў Захаднім свеце, але і як выразнік перадавых грамадска-палітычных і эстэтычных поглядаў свайго часу.

Дата добавления: 2015-07-20