Студопедия
Случайная страница | ТОМ-1 | ТОМ-2 | ТОМ-3
АрхитектураБиологияГеографияДругоеИностранные языки
ИнформатикаИсторияКультураЛитератураМатематика
МедицинаМеханикаОбразованиеОхрана трудаПедагогика
ПолитикаПравоПрограммированиеПсихологияРелигия
СоциологияСпортСтроительствоФизикаФилософия
ФинансыХимияЭкологияЭкономикаЭлектроника

ЭЗЭНДЭЭ ҮНЭНЧ МОРЬ

Монгольские народные сказки | УХААТ ТАНГАДЫН ХҮҮ ХАРААДАЙ МЭРГЭН | Тэр газарт чинь би далан жил хаан суусан билээ гэж гэнэ. | Над өгсөн өдтэй адил өдтэй шувуу олж ир гэжээ. | Намайг авчирсан тэр хүү мэднэ гэжээ. | Чи үүнийг мангасыг гүйцээд ирэхэд хөлгүй их далай бол гэж хаяарай гэж захижээ. | Тэгэхэд морь нь | Би цай зооглохгүй гэж хэлээд босоод суниахад суусан газар нь гурвал өвс хугарсан байжээ. | Очоод цай уу гэж байна гээд аваад ир гэж явуулжээ. | Чи намайг мангасаар тамлан алуулахгүй гэвэл далны минь гол дунд дөрвөн алтан хялгас бий. Түүний нэгийг нь шүдээрээ тас хаз гэж хэлжээ. |


(КОНЬ, ВЕРНЫЙ ХОЗЯЙКЕ)

 

Эрт урьд цагт (в давнее, прежнее время; цаг — время) нэг залуу бүсгүй (одна юная девушка) эцэг, эх хоёртойгоо (со своими отцом и матерью; эцэг — отец; эх — мать; хоёр — два) гурвуулаа амьдардаг байв (втроем жили; амьдрах). Тэдний адууны бэлчээр дээрх (на пастбище их табуна; адуу — табун; бэлчээр — пастбище) ганц мод (единственное дерево) огт жимсэлдэггүй байжээ (никак не плодоносило; жимс — фрукт; ягода). Тэдний адуун дотор нэг гүү (в их табуне одна кобылица) огт унагалдаггүй байжээ (никак жеребенка не приносила; унага — жеребенок). Тэр унагалдаггүй гүү нь боос байжээ (та не приносившая жеребят их кобыла была беременной).

Аав нь нэг өдөр адуундаа хүрээд ирэхэд (отец однажды, когда подошел: «дойдя пришел» к своему табуну) унагалдаггүй гүү нь унагалаад урт цэнхэр унага эхийгээ хөхөөд зогсож байжээ (их не приносившая жеребят кобыла ожеребилась, и высокий сивый жеребенок стоял, сося свою мать; урт — длинный; хөхөх — сосать; зогсох — стоять, останавливаться). Нөгөө жимсэлдэггүй модондоо хүрээд ирэхэд (когда подошел к тому неплодоносящему дереву) бас жимсэлсэн байжээ (оно тоже заплодоносило; бас — тоже; еще; опять).

 

Эрт урьд цагт нэг залуу бүсгүй эцэг, эх хоёртойгоо гурвуулаа амьдардаг байв. Тэдний адууны бэлчээр дээрх ганц мод огт жимсэлдэггүй байжээ. Тэдний адуун дотор нэг гүү огт унагалдаггүй байжээ. Тэр унагалдаггүй гүү нь боос байжээ.

Аав нь нэг өдөр адуундаа хүрээд ирэхэд унагалдаггүй гүү нь унагалаад урт цэнхэр унага эхийгээ хөхөөд зогсож байжээ. Нөгөө жимсэлдэггүй модондоо хүрээд ирэхэд бас жимсэлсэн байжээ.

 

Аав нь модны жимснээс түүн идэж байгаад (отец, поев от плодов дерева) гэртээ ирж (придя домой; гэр — дом; юрта) гэрийнхэндээ үзсэнээ ярив (рассказал своим домашним, что видел: «увиденное свое»). Тэгэхэд охин нь (тогда дочь его) — Би очиж үзье (я пойду, посмотрю) гэхэд (когда сказала) аав ээж хоёр нь охиноо явуулжээ (отец и мать свою дочь отпустили). Тэр бүсгүй (та девушка) урт цэнхэр унагаа үзээд (посмотрев высокого сивого жеребенка) цаашаа очиж (пойдя дальше) модоо жимсэлснийг үзээд (посмотрев, как плодоносит дерево) зогсож байтал (когда остановилась) урт цэнхэр унага нь хойноос нь ирээд (высокий сивый жеребенок, пойдя за ней):

— Чи одоо бушуу харь (ты теперь быстро возвращайся; харих — возвращаться, идти домой). Мангасыхан чамайг авч хатнаа болгохоор ирж явна (идут мангусы, чтобы взять тебя и сделать своей женой; мангас — мангус, сказочное чудовище; хатан — госпожа; жена). Чи гэртээ хариад (ты, вернувшись домой) юмаа бэлтгэж бай (готовь свои вещи: «свои вещи готовя будь»). Хойноос чинь би очно (за тобой я пойду). Тэгээд намайг унаад зугатаа (затем, сев на меня, убегай; унах — садиться /на коня/; ездить верхом) гэв (сказал).

 

Аав нь модны жимснээс түүн идэж байгаад гэртээ ирж гэрийнхэндээ үзсэнээ ярив. Тэгэхэд охин нь — Би очиж үзье гэхэд аав ээж хоёр нь охиноо явуулжээ. Тэр бүсгүй урт цэнхэр унагаа үзээд цаашаа очиж модоо жимсэлснийг үзээд зогсож байтал урт цэнхэр унага нь хойноос нь ирээд:


Дата добавления: 2015-07-16; просмотров: 41 | Нарушение авторских прав


<== предыдущая страница | следующая страница ==>
Энэ сүүнд орвол би чамтай сууна, чамайг эс орвол би суухгүй гэсанд хаан айж миний өмнөөс Хараадай мэргэн хүү минь ор гэжээ.| Чи одоо бушуу харь. Мангасыхан чамайг авч хатнаа болгохоор ирж явна. Чи гэртээ хариад юмаа бэлтгэж бай. Хойноос чинь би очно. Тэгээд намайг унаад зугатаа гэв.

mybiblioteka.su - 2015-2024 год. (0.006 сек.)