Тұмауға қарсы егулердің қазіргі таңдағы жағдайы

Қоғамда және медициналық мамандардың арасында жалпы қолданыстағы басқа иммунитет көтеретін заттарға қарағанда тұмауға ұарсы егу туралы теріс түсініктер бар. Дәрігерлер шатасуда. Егудің сипаты мен оған қарсы реакцияның жиілігі, нақты «жаңа» тұмау вирустарының үздіксіз көрінуі, тұмауға қарсы егудің тиімділігі жөніндегі айқын қарама-қайшы мәліметтер, жыл сайынғы иммунизациялаудың қажеттілігі, тұмауға диагноз қоюдағы қиындықтар сияқты заттарға сенімсіздік – тұмауға қарсы егуді жарығы аз бейне ретінде көрсетеді.

Мәселені толықтай түсіну дегеніміз – В вирустарында аз, бірақ әсіресе А вирусты тұмау арасында үздіксіз пайда болатын антигендік өзгерістерді бағалау. Бұл өзгерістер псевдотехникалық терминдерде «өзгеріс» және «дрейф» деп аталады.

Антигенді «өзгерістер» басты антигендік өзгерістер болып табылады. Ол шамамен он жыл аралығында пайда болады. Мәселен, 1947 жылғы А-бастапқы тұмауы, 1957 жылғы «Азиялық» тұмау және 1968 жылғы «Гонк Конг» тұмауы. Антигенді «дрифт» маңыздылығы аз, үздіксіз пайда болатын вариантты қуат деп аталатын өзгерістерді білдіреді. Иммунологиялық жағынан бұл ұқсас, бірақ өзгеше. Қуат алдын ала ауысады. Мәселен, 1972 жылы А тұмауының «Англия» түрі АҚШ-та кең таралды, бұл «Гонк Конг» түрінен антигенді жолмен «дрифтенді». Осының әсерінен «Гонк Конг» тұмауының А вирусы бар тұмауға қарсы егу 1972 жылы «Англия» вариантына қарсы қорғаныс бола алғанымен, максималды шамадан аз қорғаныс деңгейін көрсетті.

Бұл феноменді бағалау шатасудың екі аясын жойды. Біріншіден, көптеген әсер етушілікті сынаудың өлшенбейтін нәтижелері түсіндірілді: қарастырылып отырған тұрғын халықта ауру тудырушы тұмау вирусы қолданылған егудің құрамындағыдан өзге болып шықты.

Екіншіден, үздіксіз антигенді өзгеріс Тамақтану және Дәрі – дәрмек Басқармасының Биологиялық бюросы, Ауруды бақылау орталығы және тұмауға қарсы егуді шығарушыларға үлкен мәселе тудырады. Максималды түрде тиімді өнімді сатудың орнына адам жыл сайын кристалды шарға қарап, жыл бойы айналатын тұмау тудырушы вирусты күтіп, одан кейін ғана сол қуатпен егуді шығарады. Бұл жыл сайынғы болжау ойыны әрдайым сәтті болмайды, бірақ соңғы он жылда ол жақсырақ жұмыс жасай бастады.

Халықаралық тұмауды бақылау желісі. Бұл сәттілікке жауапты факторлардың басшысы - Әлемдік денсаулық сақтау ұйымы жанындағы бүкіләлемдік тұмауды бақылау желісі болып табылса, ауруды бақылау орталығы - қоғамдық денсаулық сақтау қызметінің ішкі құралы болып табылады. Әлемнің түкпір-түкпірінен келетін тұмау вирусының өкілдік қуаты үздіксіз түрде тезірек антигендік өзгерістерді анықтау үшін тексеріледі. Жалпы алғанда, әлем бойынша ауысатын тұмау вирусының айқын бірегейлігі және әлемнің бір бөлігінде антигенді өзгерістің пайда болуы бар, бұл әдетте вариантты қуат өзгелерді ауыстыруына дабыл болып табылады.

Максималды жағдайда, яғни ауысатын бөгде вирус егуге ұқсас не жақын болса, егу тұмауға қарсы 80-нен 90 пайызға дейінгі қорғаныс бере алады. Тұмауға қарсы егу тыныс алудың басқа жұқпалы ауруларына, мәселен, парагрипп вирустары тудырған аденовирустар, кохсакивирустар, риновирустар, және т.б.-ға қарсы қорғаныс бола алмайтынын айтудың қажеті жоқ. Бұл көзқарас дәлелді қажет етпейді, дегенмен қайсысы тұмау қайсысы тұмау еместігін анықтау қиын. Тәжіриебелі клинитисттер детұмаудан ажырата алмайтын тұмауға ұқсас синдромдар көп. Тұмауды дәлділікпен диагноздау тек серологиялық сынақтар немесе вирусты изоляциялау арқылы ғана іске асады.

Ресми нұсқаулықтар. Иммунизациялау практикасы жөніндегі қоғамдық денсаулық сақтау қызметіне кеңес комитеті төмендегідей нұсқаулар береді: жыл сайынғы егу созылмалы жағдайдағы барлық жастағы адамдарға мынадай кезде қатаң түрде белгіленеді: 1) себебі әртүрлі жүрек аурулары, әсіресе митралды стиноз немесе жүрек жеткіліксіздігі, 2) созылмалы бронхоөкпелік аурулар, мәселен, астма, созылмалы брохит, бронхэктас, эмфизема, 3) созылмалы бүйрек аурулары және 4) диабеттік миллитус және басқа созылмалы зат алмасу бұзылушылықтары.

Жыл сайынғы егу егде жастағы адамдарға ұсынылады, әсіресе 65 жастан асқандарға, себебі тұмаудың шығуы егде жастағы топтарда өлімнің көптігімен бейнеленеді.

ІУ. Кілт сөйлемдер:

1. Fundamental in an understanding of the problem is an appreciation of the antigenic changes that continuously occur, principally among influenza A viruses, but to a lesser extent among the B viruses. There changes, in pseudotechnical terms, are called 'shifts' and 'drifts'.

2. Antigenic 'shifts' are major antigenic changes occurring at about ten year intervals, such as the appearance of A-prime influenza in 1947, 'Asian' influenza in 1957, and 'Hong Kong' influenza in 1968.

3. Antigenic 'drift' signifies changes of lesser magnitude that occur almost continuously, resulting in the emergence of so-called variant strains.

4. Chief among the factors responsible for this success is the worldwide influenza surveillance network operated by the world Health organization, of which the Center for Disease control of the Public Health Service is the domestic arm.

5. The Public Health Service Advisory Committee on Immunization Practices recommends as follows: Annual vaccination is strongly recommended for persons of all ages who have chronic conditions as 1) heart disease of any etiology, particularly with mitral stenosis or cardiac insufficiency 2) chronic bronchopulmonary diseases such as asthma, chronic bronchitis, bronchiectasis, and emphysema, 3) chronic renal disease and 4) diabetes mellitus and other chronic metabolic disorders.

Дата добавления: 2015-11-14