Еңбек қарым –қатынасы

А. Маслоу ұсынған әдістемесі бойынша адамдардың тәртібін былайша анықтауға болады:

• физиологиялық қажеттіліктер — дұрыс тамақтану, жылу, тұрғын үй және басқа да тұтыну мәселелері.

• өзін-өзі көрсету қажеттілігі — адамның творчестволық әлеуетін толық көрсету қажеттілігі, мәселен, бала өсіру, ұрпақ тәрбиелеу т.б.;

• құрмет, сый — өзін және басқа да адамдарды сыйлау қажеттілігі, бедел, даңқ, атақ;

• әлеуметтік қажеттілік — өзін қандайда бір топтарға жақын ұстау қажеттілігі, осы топтардың мүшелерін қолдап, олармен достық қарым-қатынаста болу;

• қауіпсіздік — бұл қорғану және тәртіп сақтау қажеттілігі.

Маслоудың ұсынған және оның ізбасарлары Хернберг, Макгрегор қолданған қажеттілік әдістемесі өрбір кәсіпорында еңбекке жұмылдыруды жетілдірудің өзіндік үлгісін қалыптастыруға тиіс.

Оның негізгі факторлары:

1.Жалақы;

2. Қызметкерлерге кәсіпорынның өзі тағайындайтын, былайша айтқанда, ішкі кәсіпорындық жеңілдктер;

3. Материалдық емес жеңілдіктер;

4. Еңбектің маңызын, қызметкерлердің дербестегі мен жауапкершілігін және олардың біліктілігін арттыру жолындағы ынталандыру шаралар;

5. Қолайлы әлеуметтік жағдайларды қалыптастыру, ол үшін жекелеген топтар мен қызметкерлер арасында мәртебелік, әкімшілдік, психологиялық кедергілерге жол бермеу, ұжым ішінде өзара сенім мен түсінікті баянды ету;

6. Қызметкерлердің қызмет бабында жоғарлауын жоспарлау, оқудың біліктілік деңгейін көтеру.

Кәсіпорынның жалақы жүйесі

Жалақы еңбегі үшін марапаттаудың және кәсіпорын қызметкерлерін ынталандырудың негізгі нысаны.

Батыстың экономикасы дамыған елдерінде бұл ұғым "жалақы" (заработная плата) және "ақшалай сыйақы (жалованье) түрінде болады. Әдетте жалақы қызметкерлердің дене еңбегін, ал ақшалай сыйақы ой еңбегін марапаттауға арналған. Бұл екі фактор, әлеуметтік жағынан қарағанда, бір-біріне өте жақын ұғым, бірақ олардың өзгешелігі де бар. Жалақы қысқа мерзімді, шектеулі (1 күн, 1 сағат) болады және оның деңгейі кәсіподақ немесе жұмыс берушінің өзара келісімдерінде анықталады.

Ал ақшалай сыйақы болса, оның төлемдері едәуір ұзақ мерзім ішінде (1 ай, 1 жыл) жүзеге асады, мөлшері жеке келіссөздер арқылы белгіленеді.

Марапаттауға:

• зейнетақы;

• еңбекке жарамсыздығы үшін берілетін жәрдемақы;

• демалыс төлемдері;

• көлік құралдарын пайдалану құқықтары;

• басқа да қосымша жеңілдіктер жатады.

Жалақыны ұйымдастырудың негізгі пинциптері:

· төлемнің еңбетің саны мен сапасына сәйкес келуін қамтамасыз ету;

· жалақыны кәсіпорынның салалық немесе аймақтық қатыстылығына, еңбек шарттарына; қызметкердің біліктілігіне қарай саралау;

· нақты жалақыны жүйелі түрде көтермелеу, яғни жалақының номиналды мөлшерін инфлияцияға сейкес арттыру;

Дата добавления: 2015-07-24