Читайте также:
|
Іргетас құрылысы бойынша жаңа рационалды шешімдерді өнеркәсіптік және тұрғын ғимарат көптігіне қатысты істеу қажет болды.
Үлкен әлсіз қуатты, суға сіңірген топырақ, тығыз топырақпен жойылатын және ерекше жерасты суларының деңгейінің биік аудандарда ұзақ салымды іргетас рационалды емес әсер көрсетеді, ал қадалы іргетасты қолдану, тәртіп бойынша, көрсетілімді экономикалық есеп береді.
Қадалы іргетастар түрлері. Қадалы деп топыраққа енгізілген онда қатты сырықтармен орнатылуы, үймереттің қысымды негізге беруін айтады.
Жұмыс істеу жағдайы бойынша қада топырақта ұстын-дәнекер және ілінбелі деп бөлінеді.
Ұстын қадаға қысылмаған топыраққа бекітілетін қада ҚНжЕ 2.02.03-85 бойынша жарықты, ірісалмақты және орта тығыздықты және тығыз негізді саздаққа осы топырақтар жатқызылады E≥50 МПа деформацмя модулі жағдайымен суға сіңірілген мән пайдаланымыз. Ұстын қадалу бойынша қысым береді, оның бөктер беттері бойынша үйкелісу күші пайда болмайды. Ілінбеліге қысатын топырақпен қоршалған қадамалар жатады. Бұлардың көтергіш қабілеті қадаманың астындағы бөлігіндегі топырақ кедергісімен оның бөктер беттерінен осындай қадама алады.
Тағайындалу тәсіліне байланысты еңгізілуі және қада материалы, қағылынған, бұрғыланатын және бұрамалы болып ажыратылады.
Қағылмалы темірбетон қадасы әртүрлі өлшемді және әртүрлі кескінді болып жасалынады. Көлденең кескіні бойынша олар төртбұрышты, тіктөртбұрышты, дөңгелек ойындысы бар тіктөртбұрышты жарты дөңгелекті диаметрі 800мм-ге дейін болып ажыратылады (сурет 4.1).
Әрбір қада түріне стандарт қойылады, олар анықтама әдебиеттерінде келтіріледі. Қағылмалы темірбетон қадасы көлденең кескіні бойынша: призмалы және пирамидалы, трапециялық және ромб түрлі болып бөлінеді (сурет 4.2).
Қағылмалы темірбетон қада түрлері, ұстын-дәнекері, оның төмеңгі бөлігі ұстын ретінде қолданылады. Бас ұңғымаларға енгізілетін қада, қада диаметріне қарағанда кішкене диаметрін кіші етіп орналыстырады; топырақты шаю арқылы енгізу қадасы.
Сурет 4.1 Темірбетон қадасының кескін формалары
а- тіктөртбұрыш; б- бос денелі дөңгелек; в- дөңгелек алындысы бар тік төртбұрыш;
г- көлденең арматурасы жоқ тік төртбұрыш
Сурет 4.2 Қағылмалы темірбетонды қада профилі
а- пирамидалы; б- біртұтас профильді; в,г- көлденең кескінделген; д- қағысатын басы бар қада; е- бұралмалар
Ағаш қадалар қазір жиі қолданбайды, себебі ағаш материалмен құрылысты қамтамасыз ету қиынға соғуда, және қада басының шіруі; Қылқан жапырақты ағаштардан қадалар диаметрі 22...34см, ұзындығы 6.5 және 8.0 болып жасалады. Құрылыста қағылмалы қада түрлерінің көбі қолданады, қабығы жоқтар қабырғаларына қыстырылмайтын ұңғымаларда жасалған. Орлар бетон ерітіндісімен құйылып, жақсылап трамбылап түсетін тосын күшті көтергіш қабілеті бар қада алуға мүмкіндік беруі. Мысалы, бұрғыланатын қада диаметрі 40...170см, және ұзындығы 40...50м болып жасаланады.
Сурет 4.3. Төмеңгі бөлігі кеңейтілген бұрғыланатын қада түрлері (Б.И. Далматов б-ша)
а- саздақ корғаныс ерітіндісі астынан ор қазылуы;
б- қада ұстынын бетондау;
в- қаданы дайындау
Бұл ерітінді ор қабырғаларына көтеріңкі гидростатикалық қысым көрсетуі және ашу бетіне балшық қабат пайда болдырады, топырақтың массивтік мінездемесі бойынша қалындығы бар сыртқы қабатын қатаңдатуға болады. Тыныштық жағдайындағы балшық қатқан ерітінді таксотроп шығаруға өзіндік қасиеті бар және араластыру кезінде сұйықтанады. Көрсетілген талаптар көбінесе бетонды балшық дәрежесі жауап берді: олар Грузия, Азербайджан, Армения, Узбекистан және Украинада кеңінен таралған. Орналасу ауданы шектклген болғандықтан, бетондалған балшық құны жоғарылығы үшін, балшықты ерітінді қолданады, онда химиялық немесе механикалық өндеуден өткізілген қосымша ірі дисперсті балшық қосылады.
Орлар орналастыру үшін құрылғылар мен механизмін құрылыс ауданының инженерлік- геологиялық жағдайына байланысты: алынатын қабаты бар – төмеңгі бөлігінде аяқшасы бар қабықшасы топыраққа енгізіледі. Бұндай түрмен дайындалған қағылмалы қада көтергіш қабілеті бар бөлігімен топыраққа енгізіп және дайындалу қасиеті бойынша қағылған қадаға жақындайды. Алынатын қабаты жоқ – күші бар су жағдайында орындалады, себебі бұндай жағдайда бетон тығыны қабықтың төменгі бөлігі бұзылуы мүмкін және сондықтан қаданың біркелігін нашарлатады. Қадаға темір қабықша орнату қымбат, сондықтан оларды көтергіштік қабілетін жоғарлатып құрады, камуфлетті жарылыс арқылы оның төменгі бөлігінде кеңейту жасайды (сурет 4.4).
Дайын темірбетон элементтерінен бұрғыланатын қада дайындалады, оларды арнайы бұрғыланған трға түсіріліп тесіктер 5...10 см қалыңдықты ерітіндімен толтырылады.
Соңғы кездері көп қолданылыста ағынды технологиясы деп аталатын противофильтроционды завес және көтергіш конструкциясы топырақ үшін пайдаланып келе жатыр. Негізгісі – бұл технологияда су ағынының энергиясы топырақ ауызын кесу немесе противофильтроционалды материалдар үшін қолданады. Қада ауызы топырақбетон немесе бетон мен толтырылады. Бұндай көтергіш қадаманың бөктер беттерінің дамығаны арқасында 1,5...1,8 есе көп, даналық кескінді қадамада болады.
Сыртқы күшсалмақтан біркелкі қадалар еркінше мүмкіндігінше кем болып беріледі, кейбір бірнеше бір-бірімен байланасып дұрысы бойынша іргетас қадасы құрылады.
 |
Сурет 4.4 Алынбайтын қабаты бар камуфлетті дәнекермен дайындалатын:
а-жарылыс заттың орналасуы; б- камуфлетті жарылыстан кейінгі кеңістік және оның бетонмен толтырылуы; в- бетон ерітіндісімен толтыру; г - дәнекердің дайындалуы.
Конструкция жұмысының жағдайына байланысты және әсер ететін күш салмақтың бағыты дәнекер тік орналасатын, иілмелі немесе комбинирленген әдістер. Олар ростверк арқылы байланысады, олар күш салмақты дәнекерге үлестіреді, олардың біркелкі жұмыс етуін және біркелкі шөгуін және иілуінсіз кренді шөгкін қамтамасыз етеді. Дәнекерленген іргетас биік және төмен дәнекер ростверктермен бөлінеді. Төменгі дәнекерленген ростверкте табаны жоспарланған топырақ деңгейінен төмен орналасады(сурет 4.5)
Сурет 4.5 Дәнекерленген ростверктердің түрлері
а – жоғарғы; б – төменгі
Көтерілген топыраққа аяз күштері ешқандай әсер ете алмайды. Дәнекерленген іргетас дәнекер орналасу тәртібіне байланысты келесі түрлер бойынша ажыратылады: ленталы дәнекерленген іргетас – ғимарат пен үймерет үшін, погонды күш салмақты береді. Жобалауда дәнекерлер орналасуы бойынша біркелкі және көп түрлі, дәнекерленген бұтақтар – дәнекер тобы, конструкциядан бір нүктеде қадалған күш салмақты қабылдайды, тұтас дәнекер алаң- үймерет астына орналасады, үлкен көлемді күш салмақты қабылдайтын болып бөлінеді.
Негізгі әдебиет: 1[193-198], 2 [186-198]
Бақылау сұрақтары:
1. Қадалы іргетасты деп нені айтады?
2. Темірбетон қадалы іргетастың қандай кескін формалары болады?
3. Ростверк дегеніміз не?
4. Қадалы іргетастарды қандай материалдардан жасайды?
5. Қадаларды орнату тәсіліне байланысты қандай түрлерге бөлінеді?
Дата добавления: 2015-12-08; просмотров: 949 | Нарушение авторских прав