Тетрациклин - пенициллин.

Бір мезетте қолданылған препараттардың бірінің әсері баяулауы немесе әсер етпеуі антагонизм д.а. бұл дәрігерлердің тәжірибесіндегі маңызды мәселе. Пенициллин мен тетрациклин микробқа қарсы препараттарды бірге қолданғанда пенициллиннің әсері төмендейді, пенициллин бөлінген микробтарды жойса, тетрациклин олардың бөлінуін қамтамасыз етеді.

19) Неодикумарин-витамин К. Әсері тікелей емес антикоагулянттарға 2 химиялық заттардың тобы жатады:

A. 4-оксикумарин туындылары – неодикумарин, синкумар, варварин;

B. Индандион туындысы – фенилин

4-оксикумарин және индандион туындыларын шартты түрде витаминінің антагонисттері деп есептейді. Олардың әсер ету принципі, К витамині эпоксидінің редуктазасын тежейді және - эпоксидтің ІІ, VII, ІХ, Х факторлардың синтезін тежейтін К витаминінің белсенді түріне тотықсыздануына едргі жасайды. Осылайша, олар бауырда К витаминіне тәуелді протромбиннің, проконвертиннің және бірқатар басқа факторлардың да (қанда бұл факторлардың мөлшері азаяды) синтезін тежейді. Гипариннен айырмашылы әсері тікелей емес антикоагулянттар тек тұтас ағза жағдайында тиімді; олар in vitro қан ұюына әсер етпейді. Оларды энеральды енгізгендегі белсенділігі осы топ антикоагулянттарының үлкен артықшылығы болып табылады. Барлық препараттар едәуір жасырын кезеңімен және әсерінің біртіндеп жоғарылауымен сипатталады. Мысалы, қан ұюының барынша көп дәрежеде төмендеуі оларды тағайындағаннан кейін 1-2 күннен соң және одан да кеш дамиды, жалпы әсер ету ұзақтығы 2-4 күнге дейін. Осы заттардың бәрі кумуляцияланады.

4-оксикумарин және индандион туындылары қан кетулер, қан құйылу, диспепсиялық бұзылыстар, бауыр қызметінің тежелуі, аллергиялық реакциялар қолданылады. К витаминін жаңа туған нәрестелердің геморрагиялық аураларында, гепатитте, бауыр циррозында, созылмалы диареяда, асқазан мен он екі елі ішектің ойық жарасында, жатырдан қан кетулерде тағайындайды.

20) Холинэстеразаға қарсы заттар-атропин. Атропин М-холинорецепторларды тежей отырып, көптеген тегіс бұлшық етті мүшелердің холинергиялық жүйкесінің ынталандырғыш қасиетін жояды. Оның әсерінен асқазан-ішек жолдарының, өт жолдарының және өт қапшығының, бронхтардың, қуық бұлшық еттерінің тонусы төмендейді. Атропин көздің бұлшық еттерінің тонусына әсер етеді, мидриаз шақырады, көз іші қысымы жоғарылайды, аккомодацияның салдануын шақырады, көз алыстан көруге бейімделеді. Атропин жүрек-тамыр жүйесіне әсері жүрек жағынан байқалады. Жүректе кезбе жүйкенің холинергиялық әсерінің төмендеуімен түсіндірілетін тахикардия пайда болады. Тамырларға және артериялық қысымға атропин мүлде әсер етпейді. Атропин бездердің – бронхиалды, мұрын-жұтқыншақ, ас қорыту, тер, жас секрециясын тежеу жатады. Атропин ОЖЖ-дегі М-холинорецепторларының қозуына байланысты эндогенді ацетилхолин мен холинэстеразаға қарсы заттардың әсерлерінің дамуына кедергі жасайды. Орталық холиноблокаторлық қасиетіне байланысты ол экстрапирамидтік жүйенің холинорецепторларын тежей отырып, қозғалыстың кейбір бұзылуларында (паркинсонизмде) тиімді әсер көрсетеді. Көптеген тамырлардың тонусы тек адренергиялық иннервациямен реттеледі. Сонымен қатар мұндай тамырларда иннервацияланбайтын М-холинорецепторлар да бар. Экспериментте эндотелийлерде қоздырғанда тамырлардың кеңеюін шақыратын М-холинорецепторлар орналасқаны көрсетілген. Соңғысы NO-эндотелиді релаксациялаушы фактордың босап шығуына байланысты. Холинэстеразаның негізі әсерлері бұл заттардың ацетилхолинэстеразаны тежеуімен және ацетилхолиннің гидролизіне кедергі жасауымен байланысты. Емдік мөлшерде брадикардия, жүрек жұмысы төмендейді, жүректің өткізгіш жолдарында қозудың берілу жылдамдығы баяулайды, артериалық қысым төмендейді. Холинергиялық иннервациясы бар бездердің (бронхиалды, ас қорыту, тер т.б.) секрециясын холинэстеразаға қарсы заттар күшейтеді. Холинэстеразаға қарсы заттар аз мөлшерде ОЖЖсін ынталандырады. Көздің миоз шақырылуын тудырады, көз іші қысымын төмендетеді, аккомодация спазмын шақырады, көз жақын жерден көруге бейімделеді. Холинэстеразаға қарсы препараттармен улану кезінде, соның ішінде ФОҚмен(фунгицит, гербициттер) жедел улануды емдеудің маңызды компоненттері – М-холиноблокаторларды (атропин, атропин тәрізді заттар) қолдану.

21)Анестезин- сульфадимезин Сульфаниламидтердің (екінші көрсетілген препарат Сульфадемизин) микробтарға қарсы әсер ету механизмі олардың пара-аминобензой (бірінші препарат Анестезин) қышқылымен бәсекелес антагонизміне байланысты. Ал, пара-аминобензой қышқылы көптеген микроорганизмдер синтездейтін дигидрофолий қышқылының құрамына кіреді. Адам тіндерінде мұндай болмайды, себебі бұл тіндер тек дайын дигидрофолий қышқылын жұмсайды, сульфаниламидтердің микроорганизмдерге қарсы таңдап әсер етуі де осымен түсіндіріледі. Сульфаниламидтердің химиялық құрылысы пара-аминобензой қышқылына ұқсас болғандықтан оның дигидрофолий қышқылына айналуын тоқтатады. Сонымен қатар олар дигидроптероатсинтетаза ферментін бәсекелес тежейді. Дигидрофолий қышқылын синтезінің бұзылуынан тетрагидрофолий қышқылының синтезделуі азаяды, бұл пуриндік және пиримидиндік негіздердің синтезі үшін қажет. Нәтижесінде нуклеин қышқылының синтезі тежеледі. Осының салдарынан микро-мдердің өсуі және көбеюі тоқтайды. Сульфаниламидтерді ұзақ қолданғанда олраға біртіндеп микро-дің тұрақтылығы дамиды.

22) Фентанил- дроперидол. Фентанилді негізінен нейролептик Дроперидолмен жұптастырып нейролепанальгезияда қолданады. Бұл кезде психозға қарсы әсер айқын анльгезиямен үйлеседі.Сана сақталады. Екі препарат та жылдам және қысқа әсер етеді. Бұл қасиеттер нейролептанальгезияға кіруді және одан шығуды жеңілдетеді. Егер нейролептанальгезияға арналған заттарға азоттың шала тотығын қосса жалпы хирургиялық операцияларды жүргізуде қолданылатын жалпы ауруды басудың бір түрі теңестірілген анестезия. Мұнда әсері өте қысқа барбитуратты, опиоидты анальгетикті, деполяризацияға қарсы миорелаксантты және азоттың шала тотығын жұптастыруды айтады.

23) Жүректік ГЛИКОЗИДтер –ГЛЮКОКОРТИКОИДтар ГКС гипогликемия, гипомагниемияның түзілуіне септеседы, жүректік гликозидтер ингибиторы натрий - калий – АТФазаның ингибиторы, кардиомиоциттердің мембранасынан натрий мен калийді өткізеді. Ал ГКС жүректік гликозидтердің жұмысын арттырады содан жанама әсерлері күшейіп, калий клеткаға енбейді гипокалиемия болады. Жүректік аритмия дамуы мүмкін.

24)прозерин (холинэстеразаға қарсы) –дитилин(Кураре тәрізді деполяризациялайтын миорелаксант). Прозериндеполяризацияламайтын миорелаксанттарға антагонист, деполяризациялайтын миорелаксанттардың әсерін жоғарылатады.

25) адреналин –алфа адреноблокаторлар

Альфа адреноблокаторлар адреналиннің (эфедриннің) антоганисті болып табылады.Ол адреналиннің прессорлық әсерін басуға және бұрмалауға қабілетті. Альфа адреноблокаторлар адреналиннің рецепторлармен байланысына кедергі келтіреді.Адреналиннің әсерін тежейді. Адреналин α-адреноблокаторлардың қатысында артениялық қысымды жоғарылатпайды, керісінше төмендетеді. Нәтижеінде тамырлар кеңееді. Адреналиннің қандағы концентрациялары жоғарылағаннан болған артериялық гипертензияда альфа –адреноблокаторлар қолданылады.

26) изадрин – анаприлин

Изадрин β- адреномиметик, Анаприлин β-адреноблокатор. Бұл екі препаратты бірге қолданғанда екі жақты антагонизм болады. Анаприлин изадриннің токолитикалық, бронхолтикалық әсерін тежейді. Бұл жағдайды бронхиалды астманы емдегенде және уақытынан ерте босану қаупі болғанда ескеру қажет. Анаприлинді қолданғанда пайда болқан бронхиалды астманы емдегенде изодринді қолдануға болмайды.Орнына эуфиллин немесе глюкокартикостероидты қолданады.

29) Тиопентад – натрий – эфир

Ингаляциялық наркозға арналған эфир

Наркозға арналған эфир химиялық құрылымы бойынша диэтил эфиріне жатады.Оның наркотикалық белсенділігі айқын, наркотикалық кеңдігі жеткіліктің, уыттығы төмен.Эфирлік наркоз жеңіл басқарылады.Анальгезия сатысы ауыру сезімдерінің басылуымен сипатталады.Бұл кезде сана сезім сақталған, бағдар бұзылған.Эфирлік наркозға ұзақ қозу сатысы (10-20мин) тән.Бұл наркозға кіруді айтарлықтай қиындатады.Бұл ми қыртысының тежелуімен және төменде көрсетілген орталықтарды бақылайтын субординациялық механизмдердің тоқтауына байланысты. Сана сезім тоқтайды. Қозғалыс және сөздік қозулар байқалады.Эфирді қолданғанда симпатикалық-адреналдық жүйенің орталық тармақтары белсенденед,. Бүйрек үсті безінен адреналиннің бөлінуіне акеледі.Эфирлік наркоздан кейінгі ояну өзгермеген түрде өкпе арқылы шығуына байланысты біртіндеп(шамамен 30 мин) жүреді. Ми қызметін толық қалыпқа келтіру үшін бірнеше сағат керек.

Үлкен дозада қолданғанда: тыныстың көлемі және жиелігі жылдам төмендеп, асфексия дамиды, жүрек жетіспеушілігі дамиды, артериялық қысым төмендейді.Қарашықтар агония сатысын да күрт төмендейді.

Ингаляциялық емес натрий тиопенталы көктамырға енгізгенде 1 мин кейін қозу сатысынсыз наркоз шақырады. Наркоздың ұзақтығы 20-30 мин. Инактивациясы бауырда жүреді.Препаратты енгізгенде бұлшықеттерде тырысулық тартылулар байқалады. Кейбір науқастарда ларингоспазм дамиды.Препаратты өте баяу енгізу керек, өйткені концентрацияның жылдам өсуі тыныс және тамырқозғалтқыш орталықтарға, жүрекке тежегіш әсер көрсетеді.Жергілікті тітіркендіргіш қасиет тән.Оны кіріспе наркозда немесе қысқа операциялық кірісулерде қолданады.

Дата добавления: 2015-10-23